Vấn đề Dòng Hiệp Sĩ Malta tiếp tục làm xao xuyến nhiều người Công Giáo trên thế giới. Nhiều người bày tỏ âu lo là vấn đề này nếu kéo dài thì chung cuộc có thể dẫn đến một tình trạng hoang mang về đạo lý Công Giáo.

Diễn biến mới nhất là ủy ban do Tòa Thánh thiết lập để điều tra điều tra những bất hòa trong Dòng Hiệp Sĩ Malta tuyên bố sẽ tiến hành công việc của mình, bất chấp những chống đối của Dòng này.

Ủy ban được thành lập bởi Đức Thánh Cha Phanxicô để xem xét việc sa thải Albrecht von Boeselager “là hoàn toàn hợp pháp và có đủ thẩm quyền”. Ủy ban đã cho biết như trên để bác bỏ các khiếu nại của Dòng Hiệp sĩ Malta theo đó hình thức kỷ luật Boeselager là một vấn đề về quản trị nội bộ. Theo ủy ban, việc điều tra này “không hề vi phạm chủ quyền quốc gia của nhà Dòng”

Theo ủy ban, Đức Giáo Hoàng có quyền hỏi về hoàn cảnh bị lật đổ của Boeselager trong tư cách là mục tử toàn thể Hội Thánh Công Giáo, và hiến pháp của Dòng Hiệp Sĩ Malta cũng nhìn nhận “sự vâng phục Đức Thánh Cha.”

Dòng Hiệp sĩ Malta là một dòng tu Công Giáo Rôma được tổ chức như một lực lượng quân sự. Họ là các hiệp sĩ châu Âu lâu đời nhất trên thế giới. Sau khi chinh phục được Jerusalem vào năm 1099 trong cuộc Thập tự chinh thứ nhất, họ đã trở thành một dòng tu quân sự có điều lệ riêng với nhiệm vụ chăm sóc và bảo vệ Đất Thánh. Sau khi các vùng lãnh thổ ở Thánh Địa rơi vào tay người Hồi giáo thì dòng này rút quân về hoạt động ở đảo Rhodes (1310-1523), và sau đó là đảo Malta (1530-1798). Năm 1798, Napoléon Bonaparte chiếm được Malta thì dòng này rút về Roma nhưng vẫn được nhìn nhận tư cách một quốc gia có chủ quyền. Dù không thực sự có một vùng lãnh thổ xác định nhưng họ được cấp tư cách quan sát viên thường trực tại Liên Hiệp Quốc, được phát hành tem bưu chính, có hộ chiếu đi quốc tế, có quốc kỳ và quốc huy như một nhà nước.

Dòng hiện có khoảng 13,000 thành viên, 80,000 tình nguyện viên thường trực và 20,000 nhân viên y tế (bao gồm bác sĩ, y tá, trợ tá) hiện diện tại hơn 120 quốc gia.

Ngày 22 tháng 12 vừa qua, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thiết lập một ủy ban đặc biệt để điều tra những bất hòa trong Dòng Hiệp Sĩ Malta sau khi vị Hiệp Sĩ Tối Cao của hội đáng kính này ra quyết định sa thải vị Chưởng Ấn (Chancellor).

Albrecht von Boeselager, là người bị cách chức, đã dính líu vào một chương trình phân phối bao cao su tránh thai để ngăn chặn việc lây lan bệnh liệt kháng (HIV). Tuy nhiên, ông nói rằng vị Hiệp Sĩ Tối Cao của hội Hiệp Sĩ Malta, là Fra Matthew Festing, đã hành động vi phạm hiến pháp của hội khi ra lệnh buộc ông từ chức vì quan điểm ‘liberal’ của mình. Albrecht von Boeselager cũng nói với các ký giả là Đức Hồng Y Raymon Burke, là nhà lãnh đạo tinh thần của dòng, đã tác động trực tiếp vào quyết định buộc ông ta phải bị cách chức.

Trong khi đó, vị Hiệp Sĩ Tối Cao Fra Matthew Festing nói rằng ông không có lựa chọn nào khác hơn là loại bỏ Boeselager vì một “tình huống vô cùng nghiêm trọng và không thể chấp nhận được.” Nhiều người Công Giáo trên thế giới tin rằng quyết định của Hiệp Sĩ Tối Cao Fra Matthew Festing là hoàn toàn đúng đắn.

Theo điều lệ của Dòng Hiệp Sĩ Malta, vị Chưởng Ấn (Chancellor) có thẩm quyền như một vị bộ trưởng ngoại giao.

Uỷ ban điều tra của Vatican có năm thành viên là Đức Tổng Giám Mục Silvano Tomasi, nguyên đặc sứ của Vatican tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở Geneva; Cha Gianfranco Ghirlanda, một luật sư dòng Tên chuyên về giáo luật; và ba thành viên của các Hiệp sĩ Malta.

Một ngày sau đó, hôm 23 tháng 12, Dòng Hiệp Sĩ Malta ra thông cáo báo chí cho rằng kế hoạch của Đức Thánh Cha là “không thể chấp nhận được”

Thông cáo nói rằng việc lật đổ Albrecht von Boeselager là một “hành động hành chính nội bộ thuộc chủ quyền nhà nước của Dòng Hiệp Sĩ Malta và do đó hoàn toàn thuộc phạm vi thẩm quyền của Dòng.”