Rome (CNA) – Báo của Tòa thánh tuần này đã vinh danh một trong những nhà trí thức quan yếu nhất của nước Nga, người đoạt giải Nobel Văn chương năm 1970, đó là Alexander Solzhenitsin. Ông là một tín hữu Kitô giáo phái Chính thống, mới qua đời hôm Chủ nhật, hưởng thọ 89 tuổi. Ông đã từng là nạn nhân của những tàn bạo khủng khiếp trong các Gulag tức là những trại tập trung của Liên xô, nơi hàng triệu người đã thiệt mạng.

“Một ngày trong đời Ivan Denisovich” (A Day in the Life of Ivan Denisovich ) và “Quần đảo Gulag” (Archipelago Gulag) là hai trong số các tác phẩm được nhiều người biết đến nhất của nhà tư tưởng Thiên Chúa giáo này, đã trình bày cho thế giới biết những điều man rợ xảy ra ở các Gulag, nơi cả các linh mục và tu sĩ cũng là những người trong số hàng triệu nạn nhân đã chết.

Solzhenitsin sinh tại Kislovodsk ngày 11 tháng 12 năm 1918, vào năm phôi thai của cuộc cách mạng tại Nga. Tuy ưa chuộng văn chương, nhưng ông đã tốt nghiệp các văn bằng về vật lý và toán học.

Ông sống tại Ukraine từ 1942 đến 1943 và viết bài chỉ trích Stalin. Ông bị bắt ngày 9 tháng 2 năm 1945 và bị kết án 8 năm trong các Gulag. Theo trình thuật trên nhật báo của Tòa thánh thì trong thời gian này ông đã kinh qua cuộc sống gian khổ của một người chống đối, cuộc đời lưu đầy của một nhà trí thức bí mật.

Trong thời gian bị giam giữ tại Gulag, ông viết rằng có nhiều nhà bất đống chính kiến rải rắc kháp nước Nga và “mỗi người chúng tôi đã viết về những điều chúng tôi biết được theo tiếng nói của danh dự và lương tâm, nghĩa là, về những sự thật thiết yếu, không phải bịa đặt ra chỉ vì bị giam hãm trong các nhà tù, đối mặt với các đội hành quyết, hay trước nguy cơ bị trục xuất. Khi đến thời cơ, chúng tôi sẽ cùng trồi lên từ vực thẳm, và từ đó, nền văn chương vĩ đại của chúng ta - mà chúng tôi phát triển từ những đáy biển trong cuộc Đại Cách Mạng – sẽ được tái tạo.”

Từ 1973 đến 1976, Solzhenitsin viết cuốn Quần đảo Gulag trong đó ông mô tả chế độ của Stalin trong nửa đầu thế kỷ 20 như là một “nhà tù toàn diện” đối với hàng triệu người sinh sống tại Liên bang Sô viết.

Tang lễ
Vào những năm cuối đời, người phản kháng nổi danh này đã xuất bản một cuốn nhật ký và hàng loạt những bài văn – viết giữa những năm 1967 và 2003 – dưới nhan đề “Phác thảo từ chốn lưu đầy” (Sketches from Exile) trong đó ông biện luận về một nền nhân bản Kitô giáo hiện đại có thể cứu nước Nga, phương tây và cả thế giới.

Ông viết: “Chúng ta phải xây dựng một thế giới đạo đức. Sự bùng nổ mới đây của chủ nghĩa vật chất tư bản tạo ra một mối nguy cơ cho tất cả mọi tôn giáo.” Tờ báo của Tòa thánh khen ngơi Solzhenitsin vì đã kiên trì giữ vững đức tin, niềm tin đã nâng đỡ ông trong chốn tù đầy và cho ông can đảm tiếp tục khuyến khích những người khác biết tin tưởng vào một “kế hoạch cao vời hơn”, một kế hoạch làm cho ta đáng sống trên trần gian này.