Đức Thánh Cha cổ võ việc bố thí điển hình Phúc Âm và mang bản sắc Kitô giáo.
Thông điệp mùa Chay 2008 của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI, ký ngày 30. 10. 2007 mang tựa đề “ Vì anh em, Đức Kitô đã trở nên nghèo khó” (2Cor. 8,9) đã được Đức Hồng Y Paul Josef Cordes giới thiệu và công bố vào thứ ba vừa rồi (29.01.2008). Mùa chay thánh năm nay sẽ bắt đầu vào tuần tới bằng thứ tư lễ Tro 06.02.2008.
Đức Thánh Cha khẳng định ngay lập tức rằng: chính căn tính kitô hữu có liên quan đến việc bố thí. “Hằng năm, mùa Chay trao cho chúng ta một cơ hội quan phòng để đào sâu ý nghĩa và giá trị của căn tính kitô của chúng ta, và kích thích chúng ta tái khám phá lòng nhân từ của Thiên Chúa, để rồi, đến lượt chúng ta, chúng ta trở nên nhân từ hơn với anh em chúng ta”.
Trong cùng quan điểm đó, Đức Giáo Hoàng xin chúng ta hãy chú ý rằng: “việc thực hành bố thí trong mùa Chay đang trở thành một phương thế để đào sâu ơn gọi kitô của chúng ta.”
Ngài nhấn mạnh mối liên hệ giữa việc bố thí mang tính phúc âm và lòng bác ái: “Lúc trao tặng chính mình cách nhưng không, người kitô hữu làm chứng rằng chính tình yêu – chứ không phải là sự giàu có vật chất – gợi lên những quy tắc sống. Bởi thế, chính tình yêu mang lại giá trị cho hành động bố thí, chính tình yêu gợi lên nhiều hình thức biếu tặng đa dạng khác nhau theo khả năng và điều kiện của mỗi người”.
Đức Thánh Cha nói tiếp: “Mùa Chay mời gọi chúng ta “ tập dượt” thiêng liêng, đặc biệt qua việc thực hành bố thí, để lớn lên trong đức ái và để nhận ra chính Đức Giêsu trong người nghèo khổ”.
Tự giải thoát bản thân khỏi lòng quyến luyến của cải thế gian
Về vấn đề thực hành bố thí, Đức Thánh Cha nhấn mạnh hai phương diện đụng chạm đến cả kẻ nhận bố thí và người thực hành bố thí: “Thực hành bố thí là một phương cách cụ thể để đến giúp đỡ những con người đang túng thiếu, đồng thời là một bài tập tu đức khổ hạnh để tự giải thoát mình khỏi lòng quyến luyến của cải trần gian”.
Thật vậy, theo Đức Thánh Cha, vấn đề là cần phải tránh xa điều mà Ngài gọi là sự tôn sùng thái quá cái giàu có vật chất, và Ngài đòi hỏi người công giáo một quyết định “dứt khoát” chống lại cơn cám dỗ này, khi nhắc lại câu nói của Đức Giêsu mà Ngài đánh giá là “rất kiên quyết”: “Các con không thể vừa phụng sự Thiên Chúa vừa phụng sự tiền bạc được” (Lc. 16, 13)
Vì thế, Đức Thánh Cha giới thiệu việc bố thí như là một vũ khí chống lại cơn cám dỗ “thường trực” này.
Đức Thánh Cha còn nhấn mạnh đến một lợi ích khác của việc quyên góp giúp người nghèo trong mùa Chay, đó là: sự hiệp thông huynh đệ. “Vì việc thanh tẩy nội tâm sẽ thêm vào một hành vi hiệp thông của hội thánh như đã từng diễn ra trong Hội Thánh sơ khai”.
Dựa vào việc thực hành bố thí mà Phúc Âm đã dạy, Đức Thánh Cha nói: “Chúng ta không phải là chủ sở hữu, nhưng là người quản lý những của cải mà chúng ta đang nắm giữ: thế nên, những của cải này không phải để được xem như là sở hữu độc quyền của chúng ta, nhưng phải được xem như là những phương tiện qua đó Thiên Chúa mời gọi mỗi một chúng ta trở nên khí cụ của sự Quan Phòng của Ngài đối với đồng loại chúng ta.
Về “giá trị xã hội” của việc bố thí, Đức Thánh Cha trích dẫn Giáo lý Chung Giáo Hội Công giáo và nguyên lý “ mục đích hoàn vũ” của của cải. (x. số 2404)
Một đòi hỏi của công lý
Đức Thánh Cha làm sáng tỏ trách nhiệm của người kitô hữu về “Công lý”, đặc biệt trong những đất nước mà người kitô hữu chiếm đa số: “ Trách nhiệm của họ [người kitô hữu]còn nặng nề hơn nữa khi đối diện với số đông những người đau khổ vì nghèo túng và bị bỏ rơi. Việc mang sự cứu giúp của họ đến với những người này là một nghĩa vụ công lý trước khi nó là một hành vi bác ái”.
Nghĩa vụ công lý đó là một “ phương diện đặc trưng của việc bố thí kitô giáo”: “Việc bố thí phải là thầm kín” bởi vì “mọi sự phải được chu toàn vì vinh danh Thiên Chúa chứ không phải vì vinh danh ta”. Nếu không, Đức Thánh Cha khẳng định không úp mở, “ngay từ lúc đó, chúng ta đã ở ngoài tinh thần phúc âm rồi”.
Đức Thánh Cha chỉ rõ: “Việc bố thí mang tính phúc âm không đơn giản chỉ là lòng từ tâm: đúng hơn, nó là một biểu lộ cụ thể của đức ái, một nhân đức đối thần đòi hỏi sự hoán cải nội tâm quy theo tình yêu Thiên Chúa và anh em, nhờ việc bắt chước gương Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã trao ban tất cả cho chúng ta lúc chết treo Thánh Giá”.
“Vì thế, chẳng có ích lợi gì khi biếu tặng của cải cho người khác nếu tâm hồn tự kiêu vì vinh quang hão huyền phù phiếm: đó là lý do vì sao người biết rằng Thiên Chúa “nhìn thấy mọi sự sâu kín trong lòng” và cũng sẽ thưởng công họ trong thầm kín sẽ không tìm kiếm lòng biết ơn của con người đối với những công trình nhân hậu mà họ chu toàn”.
Niềm vui, phần thưởng của việc biếu tặng
Đức Thánh Cha rút ra từ Sách Thánh một đặc thù phúc âm khác của việc bố thí: đó là “Trao tặng thì có nhiều niềm vui hơn là nhận” (x.Cv. 20, 35). Và từ điều này, Ngài giải thích thực tại sâu xa của sự hiện hữu: “Khi chúng ta hành động với yêu thương, chúng ta đang diễn tả sự thật của việc hiện hữu của chính mình: thật vậy, chúng ta đã được tạo dựng không phải cho chúng ta, nhưng là cho Thiên Chúa và anh em đồng loại (x. 2 Cor. 5, 15). Mỗi lần – vì tình yêu dành cho Thiên Chúa – chúng ta chia sẻ của cải mình cho anh em đồng loại đang túng thiếu, là mỗi lần chúng ta cảm nghiệm được rằng sự viên mãn của đời sống đến từ tình yêu và rằng mọi sự sẽ biến thành ân phúc cho chúng ta dưới hình thức bình an, thoã mãn nội tâm và niềm vui”. Và Đức Thánh Cha lưu ý: niềm vui này chính là “phần thưởng” của Cha trên trời.
Sự tha thứ các tội lỗi, hoa trái của việc bố thí
Đức Thánh Cha nhắc thêm: một “hoa trái thiêng liêng” khác của việc bố thí theo nghĩa phúc âm, đó là “sự tha thứ các tội lỗi” (x. 1P. 4,8).
“Trong lúc này, Cha nghĩ đến số lớn những người đang cảm nhận sức nặng của sự ác đã thực hiện và nhiều người – chính xác là vì điều này – mà cảm thấy mình đang xa Thiên Chúa nên hoảng sợ và bất lực để quay về với Thiên Chúa. Việc bố thí, trong lúc đem chúng ta đến gần với tha nhân, cũng đang mang chúng ta đến gần Thiên Chúa hơn, và việc bố thí này có thể trở thành khí cụ của việc trở lại đích thực và của sự hoà giải với Thiên Chúa cùng với anh em”.
Trường học bố thí
Đức Thánh Cha nhắc tiếp: “Việc bố thí như một trường học giáo dục lòng quảng đại của tình yêu”.
Rồi Ngài nâng ý tưởng này lên cao hơn: “Ở trường học của Đức Kitô – Đấng đã trao hiến trọn vẹn, chúng ta có thể học hỏi để biến đời mình thành một sự trao ban hoàn toàn; bằng cách bắt chước Đức Kitô, chúng ta sẽ thành công trong việc vui vẻ sẵn sàng, không phải chỉ để trao tặng cái gì đó mà chúng ta đang sở hữu, nhưng để trao hiến chính cả con người mình. Toàn thể Phúc âm không phải được gồm tóm trong điều răn duy nhất của đức Ai đó sao ?”
“Qua việc bố thí, chúng ta trao tặng cái gì đó bằng vật chất để tỏ quà biếu lớn lao hơn mà chúng ta có thể trao tặng cho tha nhân là lời loan báo và chứng ta của Đức Kitô, đó là: sự sống thật là ở trong Danh Thánh Ngài”.
Dịch bài viết của Anita S. Bourdin,
Zenit, 29.01.2008
Thông điệp mùa Chay 2008 của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI, ký ngày 30. 10. 2007 mang tựa đề “ Vì anh em, Đức Kitô đã trở nên nghèo khó” (2Cor. 8,9) đã được Đức Hồng Y Paul Josef Cordes giới thiệu và công bố vào thứ ba vừa rồi (29.01.2008). Mùa chay thánh năm nay sẽ bắt đầu vào tuần tới bằng thứ tư lễ Tro 06.02.2008.
Đức Thánh Cha khẳng định ngay lập tức rằng: chính căn tính kitô hữu có liên quan đến việc bố thí. “Hằng năm, mùa Chay trao cho chúng ta một cơ hội quan phòng để đào sâu ý nghĩa và giá trị của căn tính kitô của chúng ta, và kích thích chúng ta tái khám phá lòng nhân từ của Thiên Chúa, để rồi, đến lượt chúng ta, chúng ta trở nên nhân từ hơn với anh em chúng ta”.
Trong cùng quan điểm đó, Đức Giáo Hoàng xin chúng ta hãy chú ý rằng: “việc thực hành bố thí trong mùa Chay đang trở thành một phương thế để đào sâu ơn gọi kitô của chúng ta.”
Ngài nhấn mạnh mối liên hệ giữa việc bố thí mang tính phúc âm và lòng bác ái: “Lúc trao tặng chính mình cách nhưng không, người kitô hữu làm chứng rằng chính tình yêu – chứ không phải là sự giàu có vật chất – gợi lên những quy tắc sống. Bởi thế, chính tình yêu mang lại giá trị cho hành động bố thí, chính tình yêu gợi lên nhiều hình thức biếu tặng đa dạng khác nhau theo khả năng và điều kiện của mỗi người”.
Đức Thánh Cha nói tiếp: “Mùa Chay mời gọi chúng ta “ tập dượt” thiêng liêng, đặc biệt qua việc thực hành bố thí, để lớn lên trong đức ái và để nhận ra chính Đức Giêsu trong người nghèo khổ”.
Tự giải thoát bản thân khỏi lòng quyến luyến của cải thế gian
Về vấn đề thực hành bố thí, Đức Thánh Cha nhấn mạnh hai phương diện đụng chạm đến cả kẻ nhận bố thí và người thực hành bố thí: “Thực hành bố thí là một phương cách cụ thể để đến giúp đỡ những con người đang túng thiếu, đồng thời là một bài tập tu đức khổ hạnh để tự giải thoát mình khỏi lòng quyến luyến của cải trần gian”.
Thật vậy, theo Đức Thánh Cha, vấn đề là cần phải tránh xa điều mà Ngài gọi là sự tôn sùng thái quá cái giàu có vật chất, và Ngài đòi hỏi người công giáo một quyết định “dứt khoát” chống lại cơn cám dỗ này, khi nhắc lại câu nói của Đức Giêsu mà Ngài đánh giá là “rất kiên quyết”: “Các con không thể vừa phụng sự Thiên Chúa vừa phụng sự tiền bạc được” (Lc. 16, 13)
Vì thế, Đức Thánh Cha giới thiệu việc bố thí như là một vũ khí chống lại cơn cám dỗ “thường trực” này.
Đức Thánh Cha còn nhấn mạnh đến một lợi ích khác của việc quyên góp giúp người nghèo trong mùa Chay, đó là: sự hiệp thông huynh đệ. “Vì việc thanh tẩy nội tâm sẽ thêm vào một hành vi hiệp thông của hội thánh như đã từng diễn ra trong Hội Thánh sơ khai”.
Dựa vào việc thực hành bố thí mà Phúc Âm đã dạy, Đức Thánh Cha nói: “Chúng ta không phải là chủ sở hữu, nhưng là người quản lý những của cải mà chúng ta đang nắm giữ: thế nên, những của cải này không phải để được xem như là sở hữu độc quyền của chúng ta, nhưng phải được xem như là những phương tiện qua đó Thiên Chúa mời gọi mỗi một chúng ta trở nên khí cụ của sự Quan Phòng của Ngài đối với đồng loại chúng ta.
Về “giá trị xã hội” của việc bố thí, Đức Thánh Cha trích dẫn Giáo lý Chung Giáo Hội Công giáo và nguyên lý “ mục đích hoàn vũ” của của cải. (x. số 2404)
Một đòi hỏi của công lý
Đức Thánh Cha làm sáng tỏ trách nhiệm của người kitô hữu về “Công lý”, đặc biệt trong những đất nước mà người kitô hữu chiếm đa số: “ Trách nhiệm của họ [người kitô hữu]còn nặng nề hơn nữa khi đối diện với số đông những người đau khổ vì nghèo túng và bị bỏ rơi. Việc mang sự cứu giúp của họ đến với những người này là một nghĩa vụ công lý trước khi nó là một hành vi bác ái”.
Nghĩa vụ công lý đó là một “ phương diện đặc trưng của việc bố thí kitô giáo”: “Việc bố thí phải là thầm kín” bởi vì “mọi sự phải được chu toàn vì vinh danh Thiên Chúa chứ không phải vì vinh danh ta”. Nếu không, Đức Thánh Cha khẳng định không úp mở, “ngay từ lúc đó, chúng ta đã ở ngoài tinh thần phúc âm rồi”.
Đức Thánh Cha chỉ rõ: “Việc bố thí mang tính phúc âm không đơn giản chỉ là lòng từ tâm: đúng hơn, nó là một biểu lộ cụ thể của đức ái, một nhân đức đối thần đòi hỏi sự hoán cải nội tâm quy theo tình yêu Thiên Chúa và anh em, nhờ việc bắt chước gương Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã trao ban tất cả cho chúng ta lúc chết treo Thánh Giá”.
“Vì thế, chẳng có ích lợi gì khi biếu tặng của cải cho người khác nếu tâm hồn tự kiêu vì vinh quang hão huyền phù phiếm: đó là lý do vì sao người biết rằng Thiên Chúa “nhìn thấy mọi sự sâu kín trong lòng” và cũng sẽ thưởng công họ trong thầm kín sẽ không tìm kiếm lòng biết ơn của con người đối với những công trình nhân hậu mà họ chu toàn”.
Niềm vui, phần thưởng của việc biếu tặng
Đức Thánh Cha rút ra từ Sách Thánh một đặc thù phúc âm khác của việc bố thí: đó là “Trao tặng thì có nhiều niềm vui hơn là nhận” (x.Cv. 20, 35). Và từ điều này, Ngài giải thích thực tại sâu xa của sự hiện hữu: “Khi chúng ta hành động với yêu thương, chúng ta đang diễn tả sự thật của việc hiện hữu của chính mình: thật vậy, chúng ta đã được tạo dựng không phải cho chúng ta, nhưng là cho Thiên Chúa và anh em đồng loại (x. 2 Cor. 5, 15). Mỗi lần – vì tình yêu dành cho Thiên Chúa – chúng ta chia sẻ của cải mình cho anh em đồng loại đang túng thiếu, là mỗi lần chúng ta cảm nghiệm được rằng sự viên mãn của đời sống đến từ tình yêu và rằng mọi sự sẽ biến thành ân phúc cho chúng ta dưới hình thức bình an, thoã mãn nội tâm và niềm vui”. Và Đức Thánh Cha lưu ý: niềm vui này chính là “phần thưởng” của Cha trên trời.
Sự tha thứ các tội lỗi, hoa trái của việc bố thí
Đức Thánh Cha nhắc thêm: một “hoa trái thiêng liêng” khác của việc bố thí theo nghĩa phúc âm, đó là “sự tha thứ các tội lỗi” (x. 1P. 4,8).
“Trong lúc này, Cha nghĩ đến số lớn những người đang cảm nhận sức nặng của sự ác đã thực hiện và nhiều người – chính xác là vì điều này – mà cảm thấy mình đang xa Thiên Chúa nên hoảng sợ và bất lực để quay về với Thiên Chúa. Việc bố thí, trong lúc đem chúng ta đến gần với tha nhân, cũng đang mang chúng ta đến gần Thiên Chúa hơn, và việc bố thí này có thể trở thành khí cụ của việc trở lại đích thực và của sự hoà giải với Thiên Chúa cùng với anh em”.
Trường học bố thí
Đức Thánh Cha nhắc tiếp: “Việc bố thí như một trường học giáo dục lòng quảng đại của tình yêu”.
Rồi Ngài nâng ý tưởng này lên cao hơn: “Ở trường học của Đức Kitô – Đấng đã trao hiến trọn vẹn, chúng ta có thể học hỏi để biến đời mình thành một sự trao ban hoàn toàn; bằng cách bắt chước Đức Kitô, chúng ta sẽ thành công trong việc vui vẻ sẵn sàng, không phải chỉ để trao tặng cái gì đó mà chúng ta đang sở hữu, nhưng để trao hiến chính cả con người mình. Toàn thể Phúc âm không phải được gồm tóm trong điều răn duy nhất của đức Ai đó sao ?”
“Qua việc bố thí, chúng ta trao tặng cái gì đó bằng vật chất để tỏ quà biếu lớn lao hơn mà chúng ta có thể trao tặng cho tha nhân là lời loan báo và chứng ta của Đức Kitô, đó là: sự sống thật là ở trong Danh Thánh Ngài”.
Dịch bài viết của Anita S. Bourdin,
Zenit, 29.01.2008