| Hòn Bi Đỏ Trong những năm cuối của nạn kinh tế khủng hoảng của thập niên 30, tại một cộng đồng nhỏ miền Tây Nam Kansas, tôi thường ghé lại sạp bán rau và trái cây bên đường vào mùa hái bán. Lúc đó thức ăn và tiền bạc vẫn còn hiếm hoi và việc đổi chác được mọi người sử dụng rất nhiều. Một ngày kia, ông Miller đang bỏ các trái cà chua vào bao cho tôi, tôi thấy một đứa con trai nhỏ, ốm giơ xương, rách rưới nhưng sạch sẽ, thèm thuồng đứng ngó chăm chăm một thúng trái đậu xanh mới hái. Tôi trả tiền cà chua nhưng cũng bị thu hút bởi những trái đậu xanh mới hái. Tôi cũng là một người dễ bị quyến rũ bởi đậu xanh non và khoai tây mới. Trong khi ngắm nhìn đậu xanh, tôi không khỏi nghe lỏm câu chuyện giữa ông Miller và đứa trẻ rách rưới đứng bên tôi. “Chào Barry, hôm nay cháu khoẻ không?” “Chào bác Miller, cháu khoẻ, cám ơn bác. Cháu chỉ đang ngắm những trái đậu xanh... trông thật là ngon.” “Ngon thật đó, Barry. Mẹ cháu thì sao?” “Khoẻ. Mẹ cháu mỗi ngày một khá hơn.” “Tốt lắm. Bác có thể giúp cháu được gì không?” “Dạ thưa không. Cháu chỉ muốn ngắm nhìn những trái đậu xanh mà thôi.” “Cháu có muốn cầm một ít mang về không?” “Dạ không, thưa bác. Cháu không có tiền để trả cho bác.” “Vậy thì cháu có gì để đổi lấy những trái đậu này không? “Cháu chỉ có hòn bi cháu đánh thắng được đây thôi.” Thật à? Cho bác xem.” “Dạ nó đây. Nó đẹp lắm.” “Bác thấy đẹp thật. Ồ, chỉ có điều là nó mầu xanh, và bác lại thích mầu đỏ. Cháu có hòn bi đỏ nào ở nhà không?” “Không hẳn là mầu đỏ, nhưng cũng gần được như vậy.” “Bác bảo này. Cháu cầm cái túi đậu xanh này về nhà rồi lần sau cháu đi ngang đây, cháu mang hòn bi đỏ cuả cháu đến cho bác xem.” “Vâng, cháu sẽ làm như vậy. Cám ơn bác Miller.” Bà Miller, đang đứng gần bên, bước tới để giúp tôi. Bà mỉm cười và nói, “Còn có hai đứa con trai khác y như nó trong cộng đồng này, cả ba đều trong hoàn cảnh nghèo khó. Jim chỉ thích trao đổi với chúng đậu xanh, táo, cà chua hay bất cứ thứ gì khác. Khi chúng trở lại với những hòn bi đỏ, và chúng luôn luôn làm như vậy, anh ấy lại quyết định là không thích bi đỏ và bảo chúng trở về với một bị rau hay trái cây để đánh đổi lấy một hòn bi mầu xanh lá cây hay da cam.” Tôi rời khỏi sạp hàng, mỉm cười trong bụng, thán phục người đàn ông này. Một thời gian ngắn sau đó tôi dọn đi Colorado, nhưng tôi không thể quên câu chuyện của người đàn ông, với lũ trẻ và sự đổi chác của họ. Nhiều năm qua đi, mỗi năm dường như qua đi nhanh hơn những năm trước. Mới đây, tôi có dịp trở lại thăm bạn bè tại cộng đồng Idaho này, và trong khi ở đó tôi được tin ông Miller đã qua đời. Họ có tổ chức một buổi viếng xác vào đêm hôm đó, và biết rằng bạn tôi muốn tham dự, tôi đồng ý đi theo họ. Khi tới nhà quàn, chúng tôi sắp hàng để gặp gỡ thân nhân người qua đời và cố tìm cách nói những lời ủi an. Đi trước chúng tôi là ba thanh niên. Một người mặc quân phục bộ binh, và hai người kia có tóc hớt đẹp, mặc bộ đồ mầu xậm và áo sơ mi trắng - trông họ có vẻ học thức. Họ lại gần bà Miller, đang đứng rất bình thản và mỉm cười kế bên quan tài cuả chồng. Cả bà lần lượt tới ôm bà, và hôn bà trên má, nói vài lời ngắn ngủi với bà rồi tiến đến bên quan tài. Đôi mắt rướm lệ của bà theo dõi họ trong khi họ lần lượt ngừng lại một giây lát và đặt bàn tay ấm áp của họ trên bàn tay lạnh lẽo và tái xanh bên trong quan tài. Cả ba rời khỏi nhà quàn, trong khi họ vụng về chùi nước mắt. Đến lượt chúng tôi tới gặp bà Miller. Tôi cho bà hay tôi là ai và đề cập đến câu chuyện bà đã kể cho tôi về những hòn bi. Mắt bà long lanh, bà cầm tay tôi và dẫn tôi đến bên cái hòm. “Ba thanh niên vừa mới đi khỏi chính là ba đứa trẻ tôi đã kể cho ông nghe. Họ mới cho tôi hay họ hết sức cảm kích về những gì Jim đã đổi chác với họ. Giờ đây, khi Jim không còn có thể thay đổi ý kiến về mầu sắc hay kích thước của những hòn bi - họ đã đến để trả nợ.” Bà tâm sự, “Chúng tôi không bao giờ có nhiều của cải trên thế gian này, nhưng ngay bây giờ Jim có thể tự cho rằng mình là người giầu có nhất tại Idaho.” Bà thật là dịu dàng và thương yêu nhấc những ngón tay bất động của chồng lên. Nằm bên dưới là ba hòn bi đỏ, tuyệt đẹp, sáng lóng lánh! | The Red Marble During the waning years of the Great Depression of the 1930's in a small southeastern Kansas community, I used to stop by Mr. Miller's roadside stand for farm fresh produce as the season made it available. Food and money were still extremely scarce and bartering was used extensively. One particular day, Mr. Miller was bagging some early potatoes for me. I noticed a small boy, delicate of bone and feature, ragged but clean, hungrily apprising a basket of freshly picked green peas. I paid for my potatoes but was also drawn to the display of fresh green peas. I am a pushover for creamed peas and new potatoes. Pondering the peas, I couldn't help overhearing the conversation between Mr. Miller and the ragged boy next to me. "Hello Barry, how are you today?" "H'lo, Mr. Miller. Fine, thank ya. Jus' admirin' them peas...sure look good." "They are good, Barry. How's your Ma?" "Fine. Gittin' stronger alla' time." "Good. Anything I can help you with?" "No, Sir. Jus' admirin' them peas." "Would you like to take some home?" "No, Sir. Got nuthin' to pay for 'em with." "Well, what have you to trade me for some of those peas?" "All I got's my prize marble here." "Is that right? Let me see it." "Here 'tis. She's a dandy." "I can see that. Hmmmm, only thing is this one is blue and I sort of go for red. Do you have a red one like this at home?" "Not 'zackley... ..but, almost." "Tell you what. Take this sack of peas home with you and next trip this way let me look at that red marble." "Sure will. Thanks, Mr. Miller." Mrs. Miller, who had been standing nearby, came over to help me. With a smile she said, "There are two other boys like him in our community, all three are in very poor circumstances. Jim just loves to bargain with them for peas, apples, tomatoes or whatever. When they come back with their red marbles, and they always do, he decides he doesn't like red after all and he sends them home with a bag of produce for a green marble or an orange one, perhaps." I left the stand, smiling to myself, impressed with this man. A short time later I moved to Colorado but I never forgot the story of this man, the boys and their bartering. Several years went by, each more rapid than the previous one. Just recently I had occasion to visit some old friends in that Idaho community and while I was there learned that Mr. Miller had died. They were having his viewing that evening and knowing my friends wanted to go, I agreed to accompany them. Upon our arrival at the mortuary, we fell into line to meet the relatives of the deceased and to offer whatever words of comfort we could. Ahead of us in line were three young men. One was in an army uniform and the other two wore nice haircuts, dark suits and white shirts - very professional looking. They approached Mrs. Miller, standing smiling and composed, by her husband's casket. Each of the young men hugged her, kissed her on the cheek, spoke briefly with her and moved on to the casket. Her misty light blue eyes followed them as, one by one, each young man stopped briefly and placed his own warm hand over the cold pale hand in the casket. Each left the mortuary, awkwardly, wiping his eyes. Our turn came to meet Mrs. Miller. I told her who I was and mentioned the story she had told me about the marbles. Eyes glistening, she took my hand and led me to the casket. "Those three young men who just left were the boys I told you about. They just told me how they appreciated the things Jim 'traded' them. Now, at last when Jim could not change his mind about color or size - they came to pay their debt. " "We've never had a great deal of the wealth of this world," she confided, "but right now, Jim would consider himself the richest man in Idaho." With loving gentleness, she lifted her husband's lifeless fingers. Resting underneath were three exquisitely shined, red marbles! |