Trong bài giảng đầu tiên với tư cách là giáo hoàng tại thánh lễ bế mạc cơ mật viện ngày 14 tháng Ba 2013 vừa qua, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chia sẻ trước Hồng Y đoàn về căn tính Kitô hữu. Theo ngài, căn tính này luôn luôn phải được thiết lập bằng chính hành động tuyên xưng đức tin vào Đức Giêsu chịu đóng đinh. Nếu không, hành động của người đã lãnh nhận bí tích Rửa tội, của một tập thể mang danh Kitô sẽ trở thành hành động của một tổ chức phi chính phủ không hơn không kém. Đặc biệt, lời tuyên xưng đức tin cũng cần phải gắn liền với thánh giá, vì nếu không có thánh giá lời tuyên xưng ấy sẽ rơi vào tư tưởng trần tục của Phêrô, người vừa tuyên xưng Đức Giêsu là Con Thiên Chúa hằng sống, nhưng ngay sau đó lại can ngăn Đức Kitô bước đi trên con đường thập giá. Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhấn mạnh rằng sở dĩ lời tuyên xưng của Kitô hữu luôn đi kèm với thánh giá là để chúng ta không thuộc về trần thế và không hành động theo kiểu của trần thế, nhưng là để thuộc về chính Đức Kitô và Giáo Hội, Hiền Thê không tỳ ố của Người .
Lời mời gọi trên đây của Đức Thánh Cha Phanxicô giúp chúng ta cùng với Giáo Hội quay trở về Ngày Thứ Sáu Tuần Thánh để suy niệm và sống màu nhiệm thập giá của Đức Kitô. Nơi màu nhiệm này chúng ta khám phá ra con đường làm chứng cho sự thật và con đường duy nhất nối đất thấp với trời cao mà Đức Giêsu đã thực hiện.
Con đường làm chứng cho sự thật
Trước tội lỗi tràn ngập nơi nhân loại, trước những bất công chồng chất lên tận trời cao, trước những xảo trá mưu mô quỷ quyệt dưới đủ mọi hình thức, Đức Giêsu đã đến trong thế gian để khai mở con đường sự thật. Chính Người đã khẳng định : « Thầy là con đường, là sự thật và là sự sống » (Ga 14, 6). Người đã đến trong kiếp sống phàm nhân để rao giảng sự thật, để sống sự thật. Từ đó Ngài dẫn đưa nhân loại bước đi trên con đường tràn đầy sự thật và sự sống, đồng thời kêu gọi chúng ta làm chứng cho sự thật. Tất cả những gì Đức Giêsu đã nghe, đã thấy nơi Chúa Cha thì Người cũng đều nói lại cho con người được biết. Đôi khi lời chứng đó lại làm cho những đồng hương cùng thời của Ngài, thậm chí cả những môn đệ thân cận cảm thấy chói tai. Những gì rất thật ấy lại bị người Do Thái kết án là phạm thượng. Cũng chính vì thế, họ đã tìm mọi cách để hãm hại Người. Cái chết tủi nhục trên thập giá là cái giá phải trả cho sự thật mà Ngài đã rao giảng và sống. Trước vị quan quyền trần thế Philatô, Đức Giêsu tái khẳng định : « Tôi đã sinh ra và đã đến thế gian vì điều này : đó là làm chứng cho sự thật » (Ga 19, 37).
Đối với Đức Giêsu, Ngài đã đi đến tận cùng trên con đường sự thật. Trong khi đó, thời xưa cũng như thời nay, rất nhiều người né tránh thánh giá, và muốn mình đi trên con đường nhung lụa dễ dàng và thênh thang hơn. Thậm chí, để được an phận, thỏa hiệp với bất công và sự dữ cũng từng là giải pháp được người ta tính đến. Đó chính là cách hành xử của Philatô trong vụ án Giêsu thành Nazareth. Trước làn sóng bạo lực của dân chúng đang trào dâng trút vào Đức Giêsu một cách bất công, ông đã rửa tay của mình để mình chứng rằng mình vô can trong vụ đổ máu người công chính. Cũng vì phủ nhận thập giá, nhiều người sống trong thái độ dửng dưng nửa nóng nửa lạnh, không làm điều xấu mà cũng chẳng làm điều tốt. Vì sợ liên lụy đến bản thân, đôi khi không ít những người mang danh Kitô giữ thái độ thinh lặng trước bất công. Sống riết lâu ngày như thế, dần dà tâm hồn họ trở nên lãnh đạm một cách đáng sợ.
Con đường duy nhất nối đất thấp với trời cao
Trước sự hoành hành của sự dữ nơi trần gian, con người tuyệt vọng và không có lối thoát. Sự bế tắc này đã được khai thông qua việc gánh lấy nơi mình tất cả những đau khổ, những bất công thù hận do con người gây ra và chất chúng vào cây thánh giá, hiến tế toàn thiêu bằng chính con người và mạng sống mình để giao hòa nhân loại với Thiên Chúa. Đây là hiến tế duy nhất làm nguôi lòng Thiên Chúa. Chính vì thế, qua cái chết trên thánh giá, Đức Giêsu trở nên Đấng trung gian duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người.
Trọn cuộc đời mình, một mặt, Đức Giêsu đã triệt để thi hành thánh ý Chúa Cha qua sự vâng phục tuyệt đối và vô điều kiện. Chứng kiến cái chết do bản án bất công của loài người mang đến trong sự phó thác tuyệt đối vào Thiên Chúa Cha của Đức Giêsu, viên sĩ quan đã phải đấm ngực và tuyên xưng rằng Người này chính là Con Thiên Chúa.
Mặt khác, Đức Giêsu yêu nhân loại bằng một tình yêu vô vị lợi và không loại trừ ai. Tình yêu này đến với tất cả mọi người và vượt lên trên cả sự thù hận, tính toán hơn thiệt của con người, đặc biệt giúp họ xích lại gần nhau hơn. Trên thánh giá, tình yêu thương nhân loại đến tột cùng của Đức Giêsu đã được thể hiện, nhất là qua sự tha thứ cho cả những kẻ gây ra đau khổ và bất công đối với chính mình. Chỉ như vậy, Ngài mới có thể mở ra con đường nối liền đất thấp với trời cao.
Bản án mà Đức Giêsu phải chịu nói lên được tất cả những màu nhiệm của sự dữ đang hoành hành trong nhân loại. Đó chính là sự phản bội của Giuđa, vốn coi tiền bạc hơn cả Thầy mình. Đó chính là sự nhát đảm của các môn đệ, vì sợ liên lụy đến mình mà chối bỏ chính Thầy mình, hoặc là cao chạy xa bay để mặc cho Ngài thọ nạn. Đó chính là thái độ a dua của dân chúng, đã không nhìn nhận sự việc đến nơi đến chốn, trái lại đã làm chứng gian để kết án một người vô tội. Đó chính là giới chức trách đạo đời Do Thái thời bấy giờ, vì lo sợ tầm ảnh hưởng tích cực của Đức Giêsu mà đã mượn bàn tay của đế quốc Rôma để sát hại người công chính mà họ cho là đối thủ. Đó chính là sự phủi tay vô trách nhiệm của Philatô, người đã không dám đứng về phía sự thật để bảo vệ nạn nhân bị oan khiên.
Hy tế Đức Giêsu dâng trên thánh giá đã xóa bỏ ngăn cách trời và đất do tội lỗi gây ra và xóa đi hết mọi thù hận giữa con người với con người. Đồng thời, trên đó, Ngài cũng đón nhận tất cả những đau khổ, bệnh hoạn, tật nguyền, sự đối xử bất công phải chịu đựng do làm chứng cho sự thật, đặc biệt là thiệt thân vì chính đạo của hết thảy các nhân chứng ở mọi nơi và mọi thời. Ngài đích thực là Đấng trung gian duy nhất để giao hòa loài người với Thiên Chúa và dẫn dắt họ đi trên con đường sống, vị tha, khiêm nhường, bình an.
Thay lời kết
Thánh giá là cây đem lại cho nhân loại sự sống trường sinh. Đây cũng là con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc và sự sống đích thực. Ước chi thánh giá trở nên niềm tin yêu hy vọng của tất cả những ai đã lãnh nhận bí tích Rửa Tội . Xin cho hết mọi người được manh danh Kitô được can đảm bước đi trên con đường này, như lời khích lệ của vị tông đồ dân ngoại Phaolô vốn đã quả quyết với chúng ta rằng nếu ai cùng chết với Đức Kitô thì cũng sẽ được sống lại cùng với Người.
Thứ Sáu Tuần Thánh 29.03.2013
Lời mời gọi trên đây của Đức Thánh Cha Phanxicô giúp chúng ta cùng với Giáo Hội quay trở về Ngày Thứ Sáu Tuần Thánh để suy niệm và sống màu nhiệm thập giá của Đức Kitô. Nơi màu nhiệm này chúng ta khám phá ra con đường làm chứng cho sự thật và con đường duy nhất nối đất thấp với trời cao mà Đức Giêsu đã thực hiện.
Con đường làm chứng cho sự thật
Trước tội lỗi tràn ngập nơi nhân loại, trước những bất công chồng chất lên tận trời cao, trước những xảo trá mưu mô quỷ quyệt dưới đủ mọi hình thức, Đức Giêsu đã đến trong thế gian để khai mở con đường sự thật. Chính Người đã khẳng định : « Thầy là con đường, là sự thật và là sự sống » (Ga 14, 6). Người đã đến trong kiếp sống phàm nhân để rao giảng sự thật, để sống sự thật. Từ đó Ngài dẫn đưa nhân loại bước đi trên con đường tràn đầy sự thật và sự sống, đồng thời kêu gọi chúng ta làm chứng cho sự thật. Tất cả những gì Đức Giêsu đã nghe, đã thấy nơi Chúa Cha thì Người cũng đều nói lại cho con người được biết. Đôi khi lời chứng đó lại làm cho những đồng hương cùng thời của Ngài, thậm chí cả những môn đệ thân cận cảm thấy chói tai. Những gì rất thật ấy lại bị người Do Thái kết án là phạm thượng. Cũng chính vì thế, họ đã tìm mọi cách để hãm hại Người. Cái chết tủi nhục trên thập giá là cái giá phải trả cho sự thật mà Ngài đã rao giảng và sống. Trước vị quan quyền trần thế Philatô, Đức Giêsu tái khẳng định : « Tôi đã sinh ra và đã đến thế gian vì điều này : đó là làm chứng cho sự thật » (Ga 19, 37).
Đối với Đức Giêsu, Ngài đã đi đến tận cùng trên con đường sự thật. Trong khi đó, thời xưa cũng như thời nay, rất nhiều người né tránh thánh giá, và muốn mình đi trên con đường nhung lụa dễ dàng và thênh thang hơn. Thậm chí, để được an phận, thỏa hiệp với bất công và sự dữ cũng từng là giải pháp được người ta tính đến. Đó chính là cách hành xử của Philatô trong vụ án Giêsu thành Nazareth. Trước làn sóng bạo lực của dân chúng đang trào dâng trút vào Đức Giêsu một cách bất công, ông đã rửa tay của mình để mình chứng rằng mình vô can trong vụ đổ máu người công chính. Cũng vì phủ nhận thập giá, nhiều người sống trong thái độ dửng dưng nửa nóng nửa lạnh, không làm điều xấu mà cũng chẳng làm điều tốt. Vì sợ liên lụy đến bản thân, đôi khi không ít những người mang danh Kitô giữ thái độ thinh lặng trước bất công. Sống riết lâu ngày như thế, dần dà tâm hồn họ trở nên lãnh đạm một cách đáng sợ.
Con đường duy nhất nối đất thấp với trời cao
Trước sự hoành hành của sự dữ nơi trần gian, con người tuyệt vọng và không có lối thoát. Sự bế tắc này đã được khai thông qua việc gánh lấy nơi mình tất cả những đau khổ, những bất công thù hận do con người gây ra và chất chúng vào cây thánh giá, hiến tế toàn thiêu bằng chính con người và mạng sống mình để giao hòa nhân loại với Thiên Chúa. Đây là hiến tế duy nhất làm nguôi lòng Thiên Chúa. Chính vì thế, qua cái chết trên thánh giá, Đức Giêsu trở nên Đấng trung gian duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người.
Trọn cuộc đời mình, một mặt, Đức Giêsu đã triệt để thi hành thánh ý Chúa Cha qua sự vâng phục tuyệt đối và vô điều kiện. Chứng kiến cái chết do bản án bất công của loài người mang đến trong sự phó thác tuyệt đối vào Thiên Chúa Cha của Đức Giêsu, viên sĩ quan đã phải đấm ngực và tuyên xưng rằng Người này chính là Con Thiên Chúa.
Mặt khác, Đức Giêsu yêu nhân loại bằng một tình yêu vô vị lợi và không loại trừ ai. Tình yêu này đến với tất cả mọi người và vượt lên trên cả sự thù hận, tính toán hơn thiệt của con người, đặc biệt giúp họ xích lại gần nhau hơn. Trên thánh giá, tình yêu thương nhân loại đến tột cùng của Đức Giêsu đã được thể hiện, nhất là qua sự tha thứ cho cả những kẻ gây ra đau khổ và bất công đối với chính mình. Chỉ như vậy, Ngài mới có thể mở ra con đường nối liền đất thấp với trời cao.
Bản án mà Đức Giêsu phải chịu nói lên được tất cả những màu nhiệm của sự dữ đang hoành hành trong nhân loại. Đó chính là sự phản bội của Giuđa, vốn coi tiền bạc hơn cả Thầy mình. Đó chính là sự nhát đảm của các môn đệ, vì sợ liên lụy đến mình mà chối bỏ chính Thầy mình, hoặc là cao chạy xa bay để mặc cho Ngài thọ nạn. Đó chính là thái độ a dua của dân chúng, đã không nhìn nhận sự việc đến nơi đến chốn, trái lại đã làm chứng gian để kết án một người vô tội. Đó chính là giới chức trách đạo đời Do Thái thời bấy giờ, vì lo sợ tầm ảnh hưởng tích cực của Đức Giêsu mà đã mượn bàn tay của đế quốc Rôma để sát hại người công chính mà họ cho là đối thủ. Đó chính là sự phủi tay vô trách nhiệm của Philatô, người đã không dám đứng về phía sự thật để bảo vệ nạn nhân bị oan khiên.
Hy tế Đức Giêsu dâng trên thánh giá đã xóa bỏ ngăn cách trời và đất do tội lỗi gây ra và xóa đi hết mọi thù hận giữa con người với con người. Đồng thời, trên đó, Ngài cũng đón nhận tất cả những đau khổ, bệnh hoạn, tật nguyền, sự đối xử bất công phải chịu đựng do làm chứng cho sự thật, đặc biệt là thiệt thân vì chính đạo của hết thảy các nhân chứng ở mọi nơi và mọi thời. Ngài đích thực là Đấng trung gian duy nhất để giao hòa loài người với Thiên Chúa và dẫn dắt họ đi trên con đường sống, vị tha, khiêm nhường, bình an.
Thay lời kết
Thánh giá là cây đem lại cho nhân loại sự sống trường sinh. Đây cũng là con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc và sự sống đích thực. Ước chi thánh giá trở nên niềm tin yêu hy vọng của tất cả những ai đã lãnh nhận bí tích Rửa Tội . Xin cho hết mọi người được manh danh Kitô được can đảm bước đi trên con đường này, như lời khích lệ của vị tông đồ dân ngoại Phaolô vốn đã quả quyết với chúng ta rằng nếu ai cùng chết với Đức Kitô thì cũng sẽ được sống lại cùng với Người.
Thứ Sáu Tuần Thánh 29.03.2013