Nhân vật:
Màn Một: Thầy Anrê bị bắt
Dẫn nhập: Năm 1636 Nguyễn Phúc Loan lên ngôi xưng là Chúa Thượng. không bao lâu Thượng Vương ra chỉ dụ cấm đạo. Lúc đó Cha Đắc Lộ có hai đội thầy giảng. Một ở phương Bắc. Một ở phương nam. Năm 1640 ông Nghè Bộ được lệnh từ kinh thành tìm bắt Thầy Inhaxio. Không bắt được Thầy Inhaxio, họ liền bắt Thầy Anrê và xử tử ngày 26-7-1644. Thầy Anrê là người tử đạo tiên khởi của giáo đoàn Nam Việt. Anrê quê ở Phú Yên, tên thánh là Anrê nên gọi là Anrê Phú Yên. Theo tài liệu cha Đắc Lộ ghi lại, thầy sinh vào năm 1625, rửa tội năm 1641 và khấn bậc thầy giảng năm 1643 tại Hội An. Thầy Anrê đã được thụ huấn với Thầy I-nha-xiô, truởng đoàn các thầy giảng.
Khung cảnh nơi tạm trú của nhà truyền giáo đơn giản, vì luôn phải trốn tránh cuộc bách hại đạo, nên cuộc sống của các ngài đơn giản, luôn sẵn sàng di chuyển, nhà này sang nhà nọ. Đọc kinh sáng xong Anrê tiễn Inhaxiô ra cửa. Inhaxiô vẫy tay chào Anrê rồi mất hút sau làn sương mai. Độ nửa giờ sau, lệnh quan huyện đến bắt Thầy Inhaxiô. Inhaxiô không có ở nhà, lính bắt Anrê.
Quan đội: Thằng kia, khai ra I-nha-xiô trốn ở đâu?
Anrê: Thưa quan, Thầy Inhaxiô không có ở nhà.
Quan đội: Thằng kia, ngẩng mặt lên. Inhaxio đâu? Khai mau.
Anrê: Thầy Inhaxio vắng nhà.
Quan đội: Mày nói dối. Trên bàn có hai cái chén, hai đôi đũa. Một mình mày ăn hai chén, hai đũa à. Chén bát vừa rửa, chưa kịp khô.Còn cãi à.
Anrê: Dạ, sáng nay thầy Inhaxio ăn cơm với con. Ăn xong thầy đi rồi.
Quan đội: Nó đi đâu? Mày biết không?
Anrê: Thưa quan, thầy đi vài ngày sau mới về.
Quan đội: Đi trốn vài ngày mới về. Trốn xa hay gần. Khai ra ngay... Lính đâu?
Lính: Dạ
Quan đội: Lôi cổ nó về huyện.
(Bọn lính bắt trói và dẫn Anrê về huyện)
Màn Hai: Thầy Anrê chết vì đạo
Dẫn nhập: Thầy Anrê đeo gông, hai tay xích vào gông và chân xích sắt bước đi khó nhọc. Dáng vẻ mệt mỏi, đau đớn vì tra tấn trong đêm. Tội dưới huyện là tội theo đạo Giatô, bị Tây Dương dụ dỗ. Cùng tội đó lên đến tổng tăng thêm một bậc trở thành tội triều đình. Tội phạm đến triều đình là tội xúc phạm đến vua, nhẹ là chết một mình. Nặng thì chu di tam tộc. Anrê sợ một mình chàng làm cả dòng họ ba đời bị chém giết. Vì thế mà nhiều người vì thương gia tộc chối bỏ đạo. Cùng tham dự phiên toà với Chánh Tổng là quan huyện Phú Yên. Quan huyện hành xử như là công tố, buộc tội Anrê.
Chánh Tổng: Ta bảo bắt Inhaxio, sao bắt thằng này. Nó là ai mà bảo ta xử.
Quan huyện: Chiếu chỉ ra lệnh truy lùng bắt Giatô tà đạo. Không phân biệt già trẻ.
Chánh Tổng: Hạ quan đang dậy thượng quan phải không?
Quan huyện: Bẩm. Con lỡ lời, xin thượng quan lượng thứ.
Chánh Tổng: Mày là tội phạm triều đình.
Chánh Tổng Mày là thầy giảng phải không?
Anrê: Bẩm quan, đúng thế.
Chánh Tổng: Trẻ như mày làm thầy ai được. Đạo gì trẻ ranh cũng làm thầy. Còn ai trẻ hơn không?
Anrê: Bẩm, con trẻ nhất.
Chánh tổng: Ừ, trả lời đúng. Thật là tốt. Nhỏ làm thầy. Vậy lớn làm gì?
Anrê: Bẩm quan cũng làm thầy.
Chánh tổng: Thế đạo chúng mày đứa nào cũng thầy. Ai làm tớ?
Chánh tổng: Là người Việt, phải thờ cúng tổ tiên. Không được bất hiếu.
Anrê: Bẩm quan, đạo Đức Chúa Trời dậy thảo kính cha mẹ, tổ tiên.
Chánh Tổng: Mày trẻ con, vắt mũi chưa sạch, dám dậy quan.
Chánh tổng: Lính đâu. Đưa bằng chứng xét nhà.
Chánh Tổng: Cái này là con gì?
Anrê: Bẩm quan, nó là đồng hồ.
Chánh tổng: Đồng hồ là cái gì?
Anrê: Bẩm quan dùng để đo thời gian.
Chánh tổng: Còn cái này là cái gì?
Anrê: Bẩm quan đó là cỗ tràng hạt dùng để đọc kinh.
Chánh Tổng: Sao tràng hạt có nhiều hột vậy.
Anrê: Bẩm quan dùng nó để đếm kinh.
Chánh tổng: Đếm kinh để làm gì?
Anrê: Bẩm quan, đếm để khỏi lầm lẫn.
Chánh Tổng: Đọc kinh lấy tiền hay sao mà phải đếm?
Chánh Tổng: Mày đọc kinh xem.
Anrê: đọc kinh Lậy Cha.
Lậy Cha chúng con ở trên trời.
Chánh Tổng: Mày mồ côi à. Cha mẹ mày chết rồi à.
Quan huyện: Bẩm quan, cha mẹ nó còn sống.
Chánh Tổng: Sao nó nói cha nó ở trên trời.
Chánh tổng: Anrê, đọc lại rõ ràng xem.
Anrê: đọc kinh Lậy Cha lại một lần nữa.
Chánh Tổng: Nghe rõ chưa? Nó đọc cha nó ở trên trời. Chỉ có chết rồi mới về trời chứ sống ai về được trời.
Chánh Tổng: Quan để cho nó đói à.
Chánh tổng. Nó xin bánh ăn hàng ngày.
Quan huyện: Thằng này điên. Nó không đói cơm, mà thèm ăn bánh. Nó xin bánh ăn. Ở tù mà cứ như ở nhà. Đòi ăn bánh.
Anrê: Chúa dậy: Ai ăn bánh ta ban sẽ được sống trường sinh.
Chánh tổng: Đúng rồi, không ăn đói chết. Mày theo đạo vì tiền hả?
Anrê: Bẩm quan, con không theo đạo vì tiền.
Chánh tổng: Không theo đạo vì tiền vậy mày lấy tiền đâu trả nợ.
Anrê: Bẩm quan, con không nợ ai.
Chánh tổng: Mày đọc, xin tha nợ chúng con. Không nợ sao phải xin tha.
Chánh tổng: Mày xin chớ để sa chước cám dỗ. Mày lại sa chước cám dỗ Tây Dương đạo trưởng.
Chánh tổng: Quan cho mày cơ hội cuối. Không cần nói, nhắm mắt bước qua thánh giá tao tha chết cho. Nếu mày từ chối thì chết.
Anrê: Quan giết, con cũng không thể làm thế. Không bước qua thánh giá đâu.
Chánh tổng: Hỗn láo, dám cãi lệnh quan hả? (lớn tiếng gọi) Lý hình!
Quan huyện: Xin quan bớt giận. (ghé tai vào quan chánh tổng nói nhỏ)
Chánh tổng: (gật gật đầu ra vẻ đồng ý) Diệu kế, diệu kế … ông đi thuyết phục nó. Nếu được, ta sẽ trọng thưởng.
Quan huyện: Đội ơn quan
Chánh tổng: Lý hình chờ lệnh
(Quan huyện đi đến gần Anrê và lên giọng thuyết phục)
Quan huyện: Cậu nhỏ à! Cậu nhỏ học giỏi tài cao, nhưng mà chưa hiểu việc đời. Để ta chỉ cho. Cậu biết không, quan chánh tổng thương cậu lắm. Ổng muốn gả con gái của ổng cho cậu đó. Sao? Lụa là, gấm vóc, giàu sang phú quí. Không khó đâu. Nắm tay ta, ta dắt đi, bước qua thập giá.
(Quan huyện nắm tay Anrê kéo, nhưng Anrê giật tay lùi lại)
Anrê: Không! Không bước qua!
Quan huyện: (giận dữ quát lớn) Tại sao? … Lính đâu! Nó không bước qua, lôi cổ nó bước qua.
Anrê: Buông ra! (vung mạnh tay hất 2 người lính ra sau) Để tôi tự bước
(Anrê bước chậm chậm đến thánh giá, bất thình lình 2 tay cầm lấy thánh giá đưa cao lên. Quan huyện và mấy người lính giật mình té nhào xuống đất. Nhạc Thánh Tử Đạo trổi lên … )
Chánh tổng: (tức giận quát …) Lý … Hình … Chém…
Lý hình bước đến gần Anrê (đang quỳ 2 tay vẫn dơ cao thánh giá) dí đao vào cổ, dứ dứ mấy cái lấy thế rồi vung đao chém mạnh. Anrê ngã xuống, thánh giá rớt xuống đất.
Nhạc Thánh Tử Đạo trổi lên … kết thúc
Mời xem video chuyện Thầy Anrê Phú Yên tử đạo do đoàn thanh niên Giáo xứ Thánh Marcô Inala Úc Châu trình diễn vào dịp Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam 24 tháng 11 năm 2009.
Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org
- Thầy Anrê Phú Yên
- Thầy I-nha-xiô
- Quan Chánh Tổng
- Quan Huyện
- Đội trưởng
- 2 người lính (thi hành lệnh của đội trưởng)
- Lý hình
- Người đọc dẫn nhập
Màn Một: Thầy Anrê bị bắt
Dẫn nhập: Năm 1636 Nguyễn Phúc Loan lên ngôi xưng là Chúa Thượng. không bao lâu Thượng Vương ra chỉ dụ cấm đạo. Lúc đó Cha Đắc Lộ có hai đội thầy giảng. Một ở phương Bắc. Một ở phương nam. Năm 1640 ông Nghè Bộ được lệnh từ kinh thành tìm bắt Thầy Inhaxio. Không bắt được Thầy Inhaxio, họ liền bắt Thầy Anrê và xử tử ngày 26-7-1644. Thầy Anrê là người tử đạo tiên khởi của giáo đoàn Nam Việt. Anrê quê ở Phú Yên, tên thánh là Anrê nên gọi là Anrê Phú Yên. Theo tài liệu cha Đắc Lộ ghi lại, thầy sinh vào năm 1625, rửa tội năm 1641 và khấn bậc thầy giảng năm 1643 tại Hội An. Thầy Anrê đã được thụ huấn với Thầy I-nha-xiô, truởng đoàn các thầy giảng.
Khung cảnh nơi tạm trú của nhà truyền giáo đơn giản, vì luôn phải trốn tránh cuộc bách hại đạo, nên cuộc sống của các ngài đơn giản, luôn sẵn sàng di chuyển, nhà này sang nhà nọ. Đọc kinh sáng xong Anrê tiễn Inhaxiô ra cửa. Inhaxiô vẫy tay chào Anrê rồi mất hút sau làn sương mai. Độ nửa giờ sau, lệnh quan huyện đến bắt Thầy Inhaxiô. Inhaxiô không có ở nhà, lính bắt Anrê.
Quan đội: Thằng kia, khai ra I-nha-xiô trốn ở đâu?
Anrê: Thưa quan, Thầy Inhaxiô không có ở nhà.
Quan đội: Thằng kia, ngẩng mặt lên. Inhaxio đâu? Khai mau.
Anrê: Thầy Inhaxio vắng nhà.
Quan đội: Mày nói dối. Trên bàn có hai cái chén, hai đôi đũa. Một mình mày ăn hai chén, hai đũa à. Chén bát vừa rửa, chưa kịp khô.Còn cãi à.
Anrê: Dạ, sáng nay thầy Inhaxio ăn cơm với con. Ăn xong thầy đi rồi.
Quan đội: Nó đi đâu? Mày biết không?
Anrê: Thưa quan, thầy đi vài ngày sau mới về.
Quan đội: Đi trốn vài ngày mới về. Trốn xa hay gần. Khai ra ngay... Lính đâu?
Lính: Dạ
Quan đội: Lôi cổ nó về huyện.
(Bọn lính bắt trói và dẫn Anrê về huyện)
Màn Hai: Thầy Anrê chết vì đạo
Dẫn nhập: Thầy Anrê đeo gông, hai tay xích vào gông và chân xích sắt bước đi khó nhọc. Dáng vẻ mệt mỏi, đau đớn vì tra tấn trong đêm. Tội dưới huyện là tội theo đạo Giatô, bị Tây Dương dụ dỗ. Cùng tội đó lên đến tổng tăng thêm một bậc trở thành tội triều đình. Tội phạm đến triều đình là tội xúc phạm đến vua, nhẹ là chết một mình. Nặng thì chu di tam tộc. Anrê sợ một mình chàng làm cả dòng họ ba đời bị chém giết. Vì thế mà nhiều người vì thương gia tộc chối bỏ đạo. Cùng tham dự phiên toà với Chánh Tổng là quan huyện Phú Yên. Quan huyện hành xử như là công tố, buộc tội Anrê.
Chánh Tổng: Ta bảo bắt Inhaxio, sao bắt thằng này. Nó là ai mà bảo ta xử.
Quan huyện: Chiếu chỉ ra lệnh truy lùng bắt Giatô tà đạo. Không phân biệt già trẻ.
Chánh Tổng: Hạ quan đang dậy thượng quan phải không?
Quan huyện: Bẩm. Con lỡ lời, xin thượng quan lượng thứ.
Chánh Tổng: Mày là tội phạm triều đình.
Chánh Tổng Mày là thầy giảng phải không?
Anrê: Bẩm quan, đúng thế.
Chánh Tổng: Trẻ như mày làm thầy ai được. Đạo gì trẻ ranh cũng làm thầy. Còn ai trẻ hơn không?
Anrê: Bẩm, con trẻ nhất.
Chánh tổng: Ừ, trả lời đúng. Thật là tốt. Nhỏ làm thầy. Vậy lớn làm gì?
Anrê: Bẩm quan cũng làm thầy.
Chánh tổng: Thế đạo chúng mày đứa nào cũng thầy. Ai làm tớ?
Chánh tổng: Là người Việt, phải thờ cúng tổ tiên. Không được bất hiếu.
Anrê: Bẩm quan, đạo Đức Chúa Trời dậy thảo kính cha mẹ, tổ tiên.
Chánh Tổng: Mày trẻ con, vắt mũi chưa sạch, dám dậy quan.
Chánh tổng: Lính đâu. Đưa bằng chứng xét nhà.
Chánh Tổng: Cái này là con gì?
Anrê: Bẩm quan, nó là đồng hồ.
Chánh tổng: Đồng hồ là cái gì?
Anrê: Bẩm quan dùng để đo thời gian.
Chánh tổng: Còn cái này là cái gì?
Anrê: Bẩm quan đó là cỗ tràng hạt dùng để đọc kinh.
Chánh Tổng: Sao tràng hạt có nhiều hột vậy.
Anrê: Bẩm quan dùng nó để đếm kinh.
Chánh tổng: Đếm kinh để làm gì?
Anrê: Bẩm quan, đếm để khỏi lầm lẫn.
Chánh Tổng: Đọc kinh lấy tiền hay sao mà phải đếm?
Chánh Tổng: Mày đọc kinh xem.
Anrê: đọc kinh Lậy Cha.
Lậy Cha chúng con ở trên trời.
Chánh Tổng: Mày mồ côi à. Cha mẹ mày chết rồi à.
Quan huyện: Bẩm quan, cha mẹ nó còn sống.
Chánh Tổng: Sao nó nói cha nó ở trên trời.
Chánh tổng: Anrê, đọc lại rõ ràng xem.
Anrê: đọc kinh Lậy Cha lại một lần nữa.
Chánh Tổng: Nghe rõ chưa? Nó đọc cha nó ở trên trời. Chỉ có chết rồi mới về trời chứ sống ai về được trời.
Chánh Tổng: Quan để cho nó đói à.
Chánh tổng. Nó xin bánh ăn hàng ngày.
Quan huyện: Thằng này điên. Nó không đói cơm, mà thèm ăn bánh. Nó xin bánh ăn. Ở tù mà cứ như ở nhà. Đòi ăn bánh.
Anrê: Chúa dậy: Ai ăn bánh ta ban sẽ được sống trường sinh.
Chánh tổng: Đúng rồi, không ăn đói chết. Mày theo đạo vì tiền hả?
Anrê: Bẩm quan, con không theo đạo vì tiền.
Chánh tổng: Không theo đạo vì tiền vậy mày lấy tiền đâu trả nợ.
Anrê: Bẩm quan, con không nợ ai.
Chánh tổng: Mày đọc, xin tha nợ chúng con. Không nợ sao phải xin tha.
Chánh tổng: Mày xin chớ để sa chước cám dỗ. Mày lại sa chước cám dỗ Tây Dương đạo trưởng.
Chánh tổng: Quan cho mày cơ hội cuối. Không cần nói, nhắm mắt bước qua thánh giá tao tha chết cho. Nếu mày từ chối thì chết.
Anrê: Quan giết, con cũng không thể làm thế. Không bước qua thánh giá đâu.
Chánh tổng: Hỗn láo, dám cãi lệnh quan hả? (lớn tiếng gọi) Lý hình!
Quan huyện: Xin quan bớt giận. (ghé tai vào quan chánh tổng nói nhỏ)
Chánh tổng: (gật gật đầu ra vẻ đồng ý) Diệu kế, diệu kế … ông đi thuyết phục nó. Nếu được, ta sẽ trọng thưởng.
Quan huyện: Đội ơn quan
Chánh tổng: Lý hình chờ lệnh
(Quan huyện đi đến gần Anrê và lên giọng thuyết phục)
Quan huyện: Cậu nhỏ à! Cậu nhỏ học giỏi tài cao, nhưng mà chưa hiểu việc đời. Để ta chỉ cho. Cậu biết không, quan chánh tổng thương cậu lắm. Ổng muốn gả con gái của ổng cho cậu đó. Sao? Lụa là, gấm vóc, giàu sang phú quí. Không khó đâu. Nắm tay ta, ta dắt đi, bước qua thập giá.
(Quan huyện nắm tay Anrê kéo, nhưng Anrê giật tay lùi lại)
Anrê: Không! Không bước qua!
Quan huyện: (giận dữ quát lớn) Tại sao? … Lính đâu! Nó không bước qua, lôi cổ nó bước qua.
Anrê: Buông ra! (vung mạnh tay hất 2 người lính ra sau) Để tôi tự bước
(Anrê bước chậm chậm đến thánh giá, bất thình lình 2 tay cầm lấy thánh giá đưa cao lên. Quan huyện và mấy người lính giật mình té nhào xuống đất. Nhạc Thánh Tử Đạo trổi lên … )
Chánh tổng: (tức giận quát …) Lý … Hình … Chém…
Lý hình bước đến gần Anrê (đang quỳ 2 tay vẫn dơ cao thánh giá) dí đao vào cổ, dứ dứ mấy cái lấy thế rồi vung đao chém mạnh. Anrê ngã xuống, thánh giá rớt xuống đất.
Nhạc Thánh Tử Đạo trổi lên … kết thúc
Mời xem video chuyện Thầy Anrê Phú Yên tử đạo do đoàn thanh niên Giáo xứ Thánh Marcô Inala Úc Châu trình diễn vào dịp Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam 24 tháng 11 năm 2009.
Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org