WASHINGTON DC -- Tạp chí Time Magazine số tháng 7 năm 2007 vừa phát hành có nói về tình trạng bi đát của ngành Đại học tại Việt Nam. Mùa thi vào đại học năm nay có tới 1.800.000 thí sinh dự thi thế nhưng chỉ có chừng 300.000 em sẽ được chọn vào học trong các trường đại học cả nước. Số cung không đủ số cầu, do đó nảy sinh ra tình trạng thi cử thay, gian đối, bùa phép và ngay cả mê tín.

Báo Time viết rằng: Áp lực thi cử để được nhập đại học này khiến nhiều sinh viên tìm bất kỳ lợi thế nào có thể. Trong tháng này, khu Văn Miếu 940 năm tuổi của Hà Nôi chật cứng các sĩ tử tới đốt hương cầu may. Một số thí sinh ăn "những bữa sáng may mắn" có “đậu xanh” để mong thi đậu.

Vào nhửng ngày thi cử trong tuần cừa qua, nhân viên an ninh và cảnh sát phải ra đứng tại các lối vào sân trường. Các sĩ tử bị kiểm tra xem có mang theo điện thoại và các vật cấm khác vào phòng thi hay không, như thường vẫn xẩy ra.

Báo Time cũng kể rằng “Trong những năm gần đây, báo chí trong nước đã nói nhiều đến việc gian lận trong việc thi cử. Năm ngoái, khoảng hai chục thí sinh bị bắt vì dùng dụng cụ tai nghe không dây giấu trong tóc giả để nhận lời giải từ bên ngoài. Đầu tháng này, cảnh sát phá vỡ đường dây cấp thẻ giả cho các sinh viên thi hộ cho những sĩ tử học kém. Mức giá là bao nhiêu? phải trả 2.500 đola (nghĩa là hơn gấp đôi mức thu nhập bình quân cả năm ở Việt Nam). Trước mối lo ngại về gian lận trong kỳ thi, các quan chức đã tăng cường biện pháp an ninh.”

Báo Time nhận định rằng: “Việc một số thí sinh tìm mọi cách để gian lận cho thấy hiện có khủng hoảng ở quy mô rộng lớn hơn trong hệ thống giáo dục đại học tại Việt Nam, và tình trạng đại học vốn chưa phát triển đủ nhanh để đáp ứng nhu cầu của các sinh viên muốn vươn lên trong nền kinh tế đang phát triển nhanh và được xếp hạng nhanh thứ hai ở châu Á.”

Báo Time cũng cho biết như sau: “Việt Nam hiện thu hút mức đầu tư nước ngoài gần 1 tỷ USD/tháng. Các nhà đầu tư đang tìm cách tận dụng nhân lực rẻ tiền và tầng lớp trí thức trẻ trung tại đây. Nhưng chỉ có 10% thanh niên ở độ tuổi học đại học được theo học các trường, một tỷ lệ kém Ấn Độ và Trung Quốc và chưa bằng một phần tư so với ở Thái Lan. Những con số này cũng không phải là điều đáng mừng cho tham vọng của Việt Nam đang muốn tiến vào lĩnh vực điện tử công nghệ cao và gia công phần mềm.”

Tom Vallely, Giám đốc chương trình Việt Nam tại Kennedy School of Government của Đại học Harvard, nhận xét các trường của nước này chưa cấp đủ số kỹ sư, nhân viên lĩnh vực IT và nhà quản lý có trình độ. "Điều mà bạn đang nhìn thấy là sự thiếu nhân công có tay nghề. Ngay cả những học sinh ưu tú vào được tới giảng đường đại học cũng nhận thấy giáo trình ở đây còn thua xa các trường khác của châu Á”.

Ông Vallely mới đây có mặt trong phái đoàn các nhà giáo dục Mỹ gặp Ông Nguyễn Minh Triết. Ông nhận xét Việt Nam cần có một ngôi trường tầm cỡ thế giới - như Học viện Công nghệ của Ấn Độ hay Đại học Thanh Hoa của Trung Quốc. "Những bạn trẻ thi đậu vào các trường đại học rất thông minh", Vallely bình luận. "Nhưng họ được đào tạo chưa đủ tại các trường này".

“Công cuộc cải cách, dù đã tạo điều kiện cho hàng loạt doanh nghiệp tư nhân phát triển, vẫn chưa chạm tới được hơn 300 trường đại học. Thu nhập của giáo viên và sự thăng chức dựa vào mức độ cống hiến lâu năm chứ không phải tài năng, và ít người có các bài báo xuất bản trên các tạp chí quốc tế.

Adam Sitkoff, Giám đốc Văn phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam, nhận xét rằng: "Việt Nam rất cần những cải cách trong giáo dục. Nếu bạn muốn cạnh tranh trong lĩnh vực Tin Học và thu hút mức lương cao, bạn cần phải có một lực lượng lao động có trình độ tốt".