Giáo xứ Trinh Hà và đôi điều suy nghĩ…

Nói là trở về nhưng đây là lần đầu tiên tôi đến với Trinh Hà quê hương của vị thánh tử đạo nổi tiếng của xứ Thanh – Thánh Lê Bảo Tịnh. Giáo xứ Trinh Hà thuộc thôn Trinh Hà 2, xã Hoằng Hóa, cách Tòa Giám Mục Thanh Hóa 13km về phía Đông Bắc, ngay cạnh quốc lộ 1A. Vị trí địa lý như thế nhưng ít ai biết đến giáo xứ. Nhiều người đến còn phải hỏi đường liên tục. Đơn giản vì người ta chỉ biết đến Trinh Hà gắn liền với vị Tông đồ hi sinh tử đạo Lê Bảo Tịnh. Nhưng thiếu mất sự quan tâm, thiếu mất những lần hành hương, viếng thăm quê hương - nơi có di hài của Cha Thánh.

Và khi đến rồi có lẽ ai cũng ngỡ ngàng. Quê hương của ngài lại là một giáo xứ đơn sơ và nhỏ bé. Có lẽ đây là xứ có số lượng giáo dân ít nhất giáo phận. Tính trung bình cả giáo xứ còn ít hơn một giáo họ nhỏ của Tam Tổng hay Ba Làng (310 giáo dân năm 2004).

Chào đón Đức cha giáo phận đến chủ sự thánh lễ

Thêm một điểm lạ nữa, toàn giáo xứ chỉ có 5 gia đình là người công giáo toàn tòng như các giáo xứ khác (bố mẹ và con cái cùng theo đạo). Còn lại đa số là phụ nữ đi đạo, đàn ông con trai thì không. Thế nên ở Trinh Hà người ta truyền nhau câu nói: “Đạo Trinh Hà, đàn ông ăn thịt đàn bà ăn sôi”. Câu nói chỉ một tục lệ khi xưa tại đất Trinh Hà, đàn ông đi đền Triệu Việt Vương, đàn bà đi đạo. Tuy nhiên đa số nam giới đều có tên thánh, chỉ là không tham gia sinh hoạt công giáo mà thôi. Một phần vì họ sợ quan niệm bị chế giễu, bị nhạo bang theo đàn bà. Một phần nếp sinh hoạt đã ăn sâu vào trong từng người.

Đây là một nét riêng làm đau đầu cha chính xứ bấy lâu nay. Cha Micae Trịnh Ngọc Tứ trong lời ngỏ: “Thưa anh chị em, đó là vấn đề khó khăn nhất của giáo xứ Trinh Hà. Làm thế nào để câu tục ngữ “Đạo Trinh Hà, đàn ông ăn thịt đàn bà ăn sôi” không còn tồn tại hoặc nếu còn chỉ là cái vỏ bên ngoài. Tôi muốn nói tới vấn đề tái truyền giáo tại giáo xứ này. Nhưng rất khó khăn về phía con người…”

Cha Antôn Phạm Văn Châu trưởng hạt Mỹ Điện đọc tiểu sử Thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh

Cũng tại giáo xứ Trinh Hà, vì đặc điểm riêng biệt đó mà mối quan hệ lương giáo của bà con tốt hơn nhiều giáo xứ khác. Lương giáo đan xen nhau, thậm chí đan xen trong một gia đình, trong một ngôi nhà, một mái ấm. Nếu không có tình đoàn kết thì có lẽ Trinh Hà không thể tồn tại đến ngày hôm nay.

Vì vậy trong thánh lễ giỗ của Thánh Lê Bảo Tịnh hôm nay – ngày 29/03/2012(đùng ngày là mồng 6 tháng 4, nhưng vì ngày đó vào Tuần Thánh nên dịch về trước), Đức Cha cảm ơn chân thành tới bà con nơi đây, tới những người không cùng tôn giáo vì sự hiện diện trong thánh lễ và những gì mọi người đã giúp đỡ trong việc xây dựng đền thánh tử đạo Lê Bảo Tịnh. Ngài đã không còn là vị thánh của Giáo hội công giáo, ngài là người con yêu dấu của Trinh Hà, vị thần chung của Trinh Hà…

Chân dung vị Thánh tử đạo xứ Trinh Hà

Cách đây vừa tròn 219 năm, tại đây – thôn Trinh Hà cậu bé Lê Bảo Tịnh đã cất tiếng khóc chào đời. Tuổi thơ hồn nhiên của cậu bé đầy ắp Lời Chúa, cậu đã nguyện hiến dâng mình cho Chúa. Mười hai tuổi cậu theo Cha Duệ ở giáo xứ Bạch Bát. Sau đó ba năm được vào học tại chủng viện Vĩnh Trị. Thầy Tịnh được biết đến với tinh thần hi sinh, hãm mình khắc khổ. Cũng chính vì tính cách đó mà sau mãn tiểu chủng viện, thầy trốn lên rừng ẩn tu. Nhưng Đức Cha Gia cho gọi thầy về theo học tiếp Thần học. Thầy được sai đi truyền giáo tại Lào một năm. Năm sau đó, tình hình trở nên khó khăn, vua quan bắt đạo, chủng viện Vĩnh Trị đóng cửa, Đức Cha Du qua đời, cha Cao và cha Giacôbê Mai Năm bị bắt. Vì thiếu linh mục nên thầy Tịnh được bài sai về giúp xứ Bích Trì (Hà Nam). Thầy cũng đã bị bắt rồi lại được thả ra. Thầy được thụ phong linh mục 1847 và được đặt làm giám đốc chủng viện Vĩnh Trị. Cuộc đời tưởng chừng sóng đã yên, biển đã lặng với tấm gương kỷ luật, giản dị, nhân ái với mọi người ấy. Nhưng rồi, thử thách cũng đến với cha. Năm 1857, cha bị bắt giam. Dù đã dùng nhiều hình thức nhưng quan quân vẫn không thể làm thay đổi tấm lòng son sắt của cha với Đấng mà cha tôn thờ. Ngài nhận phúc tử đạo trong niềm xót thương của biết bao người…

Và ngày nay, ngài trở thành tấm gương đức tin, tấm gương về đời sống tận hiến cho những ai yêu mến con đường Tông đồ. Tiểu chủng viện Lê Bảo Tịnh nhận ngài là vị thánh bảo trợ. Ngài là tiền bối, ngài là Cha Thánh, Ngài còn là vị thầy đáng kính của lớp lớp các ứng sinh trong ơn gọi của mình.

Ngài là người cha đáng kính của đoàn chiên giáo phận Thanh Hóa. Vì vậy, ước vọng của Đức Cha, của cha chính xứ Trinh Hà là xây dựng được đền thánh Lê Bảo Tịnh. Nơi đây sẽ là trung tâm hành hương các thánh tử đạo Thanh Hóa.

Thánh lễ…

Cao điểm của ngày hành hương về Trinh Hà hôm nay chính là thánh lễ giỗ và nghi thức làm phép, đặt viên đá đầu tiên cho việc xây dựng đền thờ thánh Lê Bảo Tịnh diễn ra lúc 10 giờ. Ít có khi nào Trinh Hà rộn rã và đông vui như thế. Xét ra dùng từ vui cho ngày lễ giỗ là không đúng lắm. Nhưng với người công giáo, tử đạo là một hồng phúc, là ơn ban. Các cha, các Thánh đã vui vẻ đón nhận. Vậy con cháu người cũng không thể coi đó là chuyện buồn được. Hơn thế nữa, với giáo xứ Trinh Hà, ít có thánh lễ nào được nhiều giáo dân tham dự như thế. Mọi người đổ về từ các giáo xứ, có khuôn mặt thân quen từ xứ Mẹ Chính Tòa, từ xứ biển Sầm Sơn, Hải Lập, Ba Làng… từ xứ cói Tam Tổng…

Nghi thức đặt viên đá đầu tiên xây dựng Đền Thánh Lê Bảo Tịnh - Trung tâm hành hương giáo phận

Trên lễ đường tạm bợ và dang dở, Đức Cha Giusee Nguyễn Chí Linh, cha Tổng đại diện Phêrô Vũ Tiến Phúc, cha xứ Trinh Hà cùng với gần 50 linh mục đoàn đại diện cho đoàn chiên Thanh Hóa thắp nén nhang kính dâng Cha Thánh. Dưới làn khói nghi ngút, Đức Cha tâm tình ước nguyện của con thảo, niềm tự hào về Cha Thánh và cả những nguyện cầu thiêng liêng kính dâng lên Cha.

Cũng trong giờ phút linh thiêng này, trong bài giảng lễ Đức Cha chia sẻ với cộng đoàn về cái giá của đời người. Bằng thực tiễn mà Đức Cha đã nhìn thấy, “cái gì chúng ta cũng phải trả giá và tùy theo cái sự chọn lựa mà chúng ta trả những cái giá khác nhau…” “Cuộc đời của chúng ta nếu nhu cầu chỉ là đời sống vật chất tại thế này thì chúng ta cũng không mua cho mình, không sắm cho mình những phương tiện cao hơn. Còn ngược lại những người cho rằng đời này không có gì quan trọng bằng phần hồn của mình thì họ chấp nhận trả giá”. Đó chính là điều mà các bài đọc hôm nay hướng tới. Có những cái chết bị coi là nhục nhã đau đớn như cái chết trên thập giá của Chúa Giêsu, tại sao Chúa vẫn chấp nhận? Và cũng biết bao lớp người sau Chúa như các thánh tử đạo Việt Nam cũng sẵn sàng chịu lấy cái chết? Chỉ cần chối Chúa, chỉ cần bước qua Thánh Giá thôi là có thể bảo toàn tính mạng, tại sao không? Bởi vì một lẽ, đời sống về sau, đời sống linh hồn là trên hết. Cũng như thánh Lê Bảo Tịnh trong câu nói bất hủ, thần xác do người quyết định nhưng linh hồn Thánh thì hoàn toàn dành cho Chúa.

“Ngày hôm nay chúng ta đặt những viên đá đầu tiên cho việc xây dựng đền Thánh Lê Bảo Tịnh. Tại nơi đây chúng ta đánh dấu sự lựa chọn của người Công giáo của những ai tin vào Đức Kitô rằng chúng ta cũng sẽ đi con đường của Ngài”.

Đền Thánh Lê Bảo Tịnh sẽ là công trình chung của muôn vạn tấm lòng, không phân biệt tôn giáo miễn là có cùng niềm tin, tình yêu mến với mẫu gương hi sinh của các vị Thánh. Công trình sẽ trở thành trung tâm hành hương mới, không chỉ của riêng Thanh Hóa, của địa phương Trinh Hà mà là của mọi người trên khắp mọi miền đất.

Viên đá đầu tiên đã được đặt xuống. Công trình đang rất cần những bàn tay chung sức. Hi vọng rằng dưới sự bảo trợ của Thánh Lê Bảo Tịnh, chúng ta sẽ nhanh chóng có một trung tâm hành hương xứng đáng, để mỗi năm một lần con cái trong và ngoài giáo phận trở về với cội nguồn yêu thương, phục vụ, trở về với các Thánh tử đạo quê hương…