Nói dối rất đơn giản. Mọi tầng lớp, lứa tuổi đều có thể nói dối. Chỉ cần 2 người là có thể nói dối được rồi. Đôi khi một mình cũng có thể nói dối. Nói dối chính mình. Dối mình và dối người là điều thường xảy ra trong cuộc sống. Coi thường việc nói dối cho đó là việc làm không mấy gì hại là một lỗi lầm quan trọng. Nói dối nguy hiểm hơn những gì chúng ta tưởng. Nhìn qua những chữ liên quan đến nói dối đủ biết nó ăn sâu, bám rễ trong xã hội đến mức nào. Một cây càng có nhiều rễ thì cây đó phát triển càng mạnh. Rễ càng sâu cây càng khó bứng, càng đứng vững khi mưa to gió lớn đến.

Từ ngữ liên quan đến nói dối xem ra rất nhiều như: nói dối, nói láo, nói điêu, nói ngoa, nói sạo, nói quanh, nói dóc, nói thêm, nói bớt, đặt điều, bày chuyện, dụ khị...

Nạn nhân đầu tiên của nói dối không phải ai xa lạ mà chính là người nói dối. Họ là nạn nhân đầu tiên. Nói dối chính mình vì mình biết mình đang thành tâm hay đang dối trá, và dối trá đến mức độ nào một mình mình biết, một mình mình hay. Kẻ nói dối khinh thường người nghe. Tự tin là có thể qua mặt được người nghe, làm cho họ tin nên nói dối, nếu biết nói dối không thành; dối trá xoay chiều sang hình thức khác.

Chối điều đã nói, lớn tiếng cãi xoá việc đã làm. Một hình thức khác của nói dối. Để cho điều dối trá có hiệu qủa hơn người nói đôi khi mượn trời làm chứng. Lấy Danh Chúa ra thề; lấy mạng sống ra thề. Phân tích một chút chúng ta thấy nói dối sinh tội ra. Nói dối ảnh hưởng rất nhiều đến phẩm giá con người vì một khi điều dối trá bị lật tẩy, lòng tin bị tổn thương, chữ tín và giá trị người đó bị đặt trên bàn cân. Người nói dối thường tự tin thái quá coi người khác đều là không biết nên huyênh hoang, lớn tiếng.

Mọi tội đều bắt nguồn bằng dối trá.

Ma quỷ tính toán cách thế cám dỗ con người chúng tìm phương thế đơn giản nhất, tiện lợi nhất, dễ nhất đưa con người vào vòng tội. Con đường phạm tội dễ, ngắn và tiện nhất là nói dối. Ma quỷ là sư tổ của nói dối, cha của gian tà, mẹ của điêu ngoa, chuyên môn bày điều đặt chuyện, lừa, phỉnh, gạt người ta.

Coi thường việc nói dối là sa vào cạm bẫy của ma quỷ, cộng tác với chúng. Làm bạn với ma quỷ sớm muộn gì cũng bị chúng lợi dụng, phỉnh gạt và cuối cùng là nô lệ cho ma quỷ. Một khi thành nô lệ cho tội lỗi người đó đi kéo phe, lập nhóm nói dối bào chữa cho việc làm của mình. Nếu việc làm liên quan đến tôn giáo thì nhóm đó đội lốt đức tin, dùng Danh Chúa tiếp tục dối trá.

Sáng Thế Kí ghi lại tội bước vào thế gian bằng con đường nói dối của ma quỷ dưới hình con rắn phỉnh gạt. Đừng vội chê người nữ nhẹ dạ. Tội giết người vào tâm cũng bằng con đường dối trá, lừa gạt giữa Cain và Aben (St 4). Cain nói với em: ‘Chúng mình ra ngoài đồng đi’. Khi hai người đang ở ngoài đồng Cain xông đến giết Aben, em mình. Chúa hỏi Cain: ‘em con đâu?’ Ông thưa: ‘Dạ con không biết’. Trong trường hợp này lúc khởi thủy Cain dối chính mình và dối em là Aben. Sau khi phạm tội Cain dối luôn cả Thiên Chúa. Sách không ghi lại nhưng ai cũng hiểu Cain phải tìm cách dối luôn cha mẹ khi bị chất vấn. Đây chính là trường hợp câu chuyện của Giuse bị các anh đem đi bán sau đó dối cha mẹ là bị chó sói ăn thịt. (St 37).

Tân Ước cũng vô vàn chuyện dối trá, làm chứng gian. Giuđa đã tặng Thầy mình một nụ hôn giả dối. Dối trá giờ đây đi thêm một bước nữa không đơn thuần bằng lời nói mà bằng hành động. Tông đồ công vụ thuật chuyện vợ chồng Khanania (Cv5) bán đất rồi nói dối thánh Phêrô. ‘Sao anh lại để Satan xâm chiếm lòng anh, khiến anh lừa dối Thánh Thần, mà giữ lại một phần giá thửa đất’. Thánh Phêrô hỏi anh ta như thế. Phêrô kết luận:’anh đã không lừa dối người phàm mà lừa dối Thiên Chúa’. Nghe xong điều dó Khanania ngã xuống đất tắt thở. Nói dối dẫn đến diệt vong.

Thời đại tân tiến dối trá đi thêm bước nữa. Nói dối trên giấy tờ, giả mạo bằng chứng bảo vệ điều dối trá. Người ta bày chuyện dối trá, người ta hành động theo điều bày đặt đó rồi người ta mạo ra chứng cớ trên giấy trắng mực đen và hình ảnh màu để làm chứng cho việc dối trá. Nguy hiểm hơn chính người nói dối tin điều mình dối và làm chứng cho điều mình dối. Tội sinh ra tội. Nguyên nhân nào dẫn đến việc con người nói dối? Có nhiều nhưng tựu chung đều liên quan đến tính ích kỉ, đến cái tôi, cái lợi cá nhân mà làm hại cá nhân khác.

Có nói không; không nói có. Nghề của Satan và những đồ đệ chúng.

Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org