Nóng giận xảy ra khi trong người có những bực dọc, nhịn không được, cần giải toả sức ép, đè nén, bực bội, giận dữ trong người. Nguyên nhân gây nóng giận ảnh hưởng bởi hai yếu tố bên trong và bên ngoài. Những gì thuộc về thế giới bên ngoài khó sống chung hạnh phúc với bên trong. Người khôn ngoan tìm học cách trả chúng về nguyên quán.

Quan niệm chung

Nhiều người quan niệm kiềm chế được cơn giận là người biết tự chủ vì thế không nên giận dữ. Luôn đè nén. Đè nén cơn giận không nhất thiết là thái độ khôn ngoan. Cần phân biệt, nhận thức khi nào phải làm gì thích hợp, tốt nhất cho cảm xúc.

Điều chắc chắn và rõ ràng, nhịn nhục là đức tính tốt, cần đề cao và khuyến khích. Tự chủ là thái độ của người khôn ngoan. Tuy nhiên, sống tình trạng thần kinh liên tục căng thẳng, thiếu thoải mái là sống trong tình trạng nguy hiểm vì sớm muộn gì cũng nổ tung. Mức chịu đựng nhiều, ít, mỗi người khác nhau và luôn giới hạn. Thần kinh căng thẳng một là nổ tung, hai là liệt. Cả hai đều nguy hiểm nhưng liệt thành bệnh trầm cảm nguy hiểm hơn nhiều.

Để có được tình trạng thư giãn, cần nghỉ ngơi thoải mái, cần phải sả cơn giận. Muốn hả giận cần giải toả sức ép trong người. Càng giận dữ, khi sả cơn giận càng mãnh liệt. Kiềm chế bực tức, nóng giận ngày này qua tháng nọ là thiếu lành mạnh, không tốt cho tâm hồn.

Tự chủ

Tự chủ là nhân đức tốt Kitô hữu cần thực hành trong đời sống hàng ngày khi tiếp xúc với anh chị em khác. Tự chủ không có nghĩa là lúc nào cũng tìm cách kiềm chế hay làm nguôi cơn giận. Nếu thế thì tự chủ rất gần với bạc nhược, hèn nhát, uỷ mị.

Tự chủ là làm chủ lời nói, hành động và làm chủ cảm súc. Làm chủ cảm súc không đồng nghĩa với kiềm chế cơn giận, cấm chúng bộc phát hay chỉ bộc phát nơi đồng vắng, rừng sâu, nơi vắng mặt người khác.

Thái độ khôn ngoan của tự chủ cảm súc là biết khi nào cần phải tỏ ra mình giận dữ, khi nào tỏ ra ôn hoà, nhã nhặn. Biết cách giải toả cơn giận, biết cách diễn tả cơn giận và biết giải toả đúng người có trách nhiệm. Như thế mới đúng nghĩa tự chủ. Tóm lại cần giải toả cảm súc nóng giận đúng lúc, đúng nơi và đúng đối tượng.

Đức Kitô nổi nóng

Có người rình xem Đức Kitô có chữa người bại tay trong ngày Sabát để còn tìm cách bắt bẻ, tố cáo Người. Biết thái độ thâm hiểm của họ. Đức Kitô giận dữ rảo mắt nhìn họ, buồn khổ vì lòng họ chai đá. Đây không phải là trường hợp duy nhất Đức Kitô tỏ ra giận dữ với kẻ lãnh đạo. Nhiều lần và nhiều cách khác nhau Ngài đặt thẳng vấn đề để họ suy nghĩ, kiểm điều đã nói, hành vi định làm.

Ai trong các ông sạch tội hãy ném đá người này trước đi Jn 8,7

Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống Mat 23, 12

Chính cái từ trong lòng xuất ra làm cho con người ta ra ô uế Mc 7,15

Ngày Sabát, được phép làm điều lành hay làm điều dữ Mc 3,4


Đức Kitô cương quyết, cứng rắn, phản đối luật lệ bất công. Ngài trực tiếp chỉ trích bạo quyền, tà quyền, bọn lãnh đạo bất chính, lạm dụng chức vụ, vu khống, coi rẻ mạng sống.

Biết rõ nói động đến họ sẽ bị trả thù, thiệt thân, bị vu oan, cáo vạ giết chết. Ngài vẫn không đầu hàng trước bạo quyền, không nhịn trước bất công, không tránh né. Ngài lên tiếng chỉ trích, dùng roi giây thừng đuổi ra khỏi hội đường. Đức Kitô giải toả cơn giận không nhằm mục đích riêng cho cá nhân Ngài, an toàn riêng cho chủ chăn. Trái lại Ngài nhắm đến lợi ích chung toàn dân, cho Giáo Hội. Cả giận mất khôn là dại dột nhưng nổi đoá vì công ích, đề cao công lí và bảo vệ mạng sống là khôn ngoan. Một thái độ phải có của nhà lãnh đạo tôn giáo. Ơn gọi của tu sĩ Thiên Chúa giáo là kiến tạo hoà bình, tranh đấu cho công lí và bảo vệ mạng sống con người. Công việc này không bao giờ chấm dứt vì lịch sử luôn tái diễn. Tấm tuồng ma quỉ bày ra luôn được lập đi, lập lại.

Bổn cũ

Từ ngàn xưa tới nay ma quỉ chưa nghĩ được điều chi mới. Toàn bổn cũ soạn lại. Dùng danh lợi khuyến dụ vào phe đảng. Với cộng đoàn dùng quyền lực để răn đe. Dụ không được thì loại bỏ, thủ tiêu. Sống công chính đâu cần kết nạp. Thanh quan hành động ngay thẳng tự nó là sức mạnh. Tham quan cần đến võ lực. Lẽ phải sợ chi mà phải bịt miệng, cấm nói, độc quyền tuyên truyền.

Thái độ khôn ngoan

Nóng giận, nổi đoá để chống lại bất công là bình thường. Thấy bất công, nhân phẩm bị chà đạp, công lí bị bẻ cong mà im lặng, không phẫn nộ là bất thường.

Thái độ khôn ngoan là hành động do Thần Khí hướng dẫn. Kitô hữu nhận cùng Thần Khí Đức Kitô nhận, tiếp tục công việc loan báo Tin Mừng. Tranh đấu cho kẻ bị áp bức, cổ võ, đề cao tự do, bình an thật và công lí theo giáo huấn của Chúa. Đừng sợ tiếng phản đối rơi vào thinh không. Nó gây tiếng vang giây chuyền, cảnh cáo, thức tỉnh lương tâm bọn tham quan. Câm nín hưởng yên thân giả tạo vì không biết ngày nào, giờ nào bọn tham quan trở mặt, ra tay. Hãy gào thét cho đến khi hoà bình, công lí được tái lập như thế mới chính là sống trọn vẹn ơn gọi đời sống tu trì. Một đời sống được Thần Khí thúc đẩy. Lc 1, 17