GIALAI - Ngày 09 /11 /2008 - Nhận được tin có thánh lễ động thổ tại làng Krét Krót, xã Hra, huyện Mang Yang, tỉnh Gialai. Nhóm phóng viên Giáo phận Kontum tức tốc lên đường.
Xem hình ảnh buổi lễ
Theo chương trình cho biết, thì Đức Cha Micae Hoàng Đức Oanh sẽ chủ sự thánh lễ này, nhưng đến nơi, Cha Giuse Nguyễn Thanh Liên, tổng đại diện thay ngài chủ lễ. Được biết, vì lý do “kỹ thuật” Đức Cha Micae không về chủ sự thánh lễ được.
Lý do “kỹ thuật” là gì? Hỏi ra mới biết là do Chính Quyền “chưa tạo điều kiện để có thánh lễ “động thổ” “đầu tiên” tại làng Krét Krót”, sau khi trưởng cộng đoàn Krét Krót và Cha phó Gx. Châu Khê, đặc trách nơi đây làm đơn xin phép để có thánh lễ tại làng, trong nhà dân, thì không được chấp thuận, vì thế dân chúng phải cuốc bộ hơn 2 km để đến “ngôi vương cung thánh đường”, như thường lệ họ dự lễ Chúa Nhật, bên quốc lộ 19. Nói là vương cung thánh đường, vì nó nhỏ nhất, đẹp nhất, đặc biệt nhất của Giáo phận Kontum, khoảng 60 m2(xem hình).
Số tín hữu ở vùng này hơn 2.500 người, trong đó hơn 200 người Kinh, gần 2.400 người Bahnar; nhưng ngôi nhà thờ đơn sơ này có sức chứa khoảng 100 người. Mà nó lại dành riêng cho người Kinh sống tại đây, còn gần 2.400 tín hữu Bahnar tại làng Krét Krót cách đó hơn 2 km thì chưa có nơi thờ phượng, mỗi Chúa Nhật họ đứng ngoài sân ngôi nhà thờ này để đi lễ ké, lễ nhờ.
Tuy không được như ý, làm lễ động thổ đầu tiên tại làng Krét Krót, thì dân chúng vẫn quây quần về bên nhau tại “vườn” của ngôi nhà thờ 60 m2 này.
Hơn 08g00, Đoàn rước gồm Cha Tổng Đại Diện và 3 linh mục bước ra “vườn”, tiến đến bàn thờ “dã chiến” trước đoàn dân Chúa hơn 800 tín hữu đứng giữa ánh nắng ban mai chói chang.
Sau khi Cha Chủ tế làm dấu thánh giá, cha Phaolô Nguyễn Văn Công, chính xứ đã đọc lại đôi nét hình thành cộng đoàn Krét Krót này(*).
Sau khi nghe xong đôi nét tiểu sử, nhóm chúng tôi tiếp tục dự lễ với bà con Bahnar tại đây, nhưng không khỏi bùi ngùi, xúc động vì niềm tin mãnh liệt của gần 2.400 con người rừng núi này. Không nhà thờ, không linh mục, nhưng 54 năm vẫn kiên vững trong đức tin.
Ước gì họ có nơi thờ phượng, có “người” coi sóc; Ước gì “Đầy Tớ Nhân Dân” hiểu được lòng họ, và “tạo điều kiện” “xin cho” cho họ có được thánh lễ giữa làng, cho dù là chưa có nhà thờ, thì cái sân nhà giáo dân nào đó cũng được.
Nhóm phóng viên Giáo phận Kontum, Krét Krót 09.11.2008
ĐÔI NÉT TIỂU SỬ ĐÓN NHẬN TIN MỪNG KRET KROT MANG YANG.
Nguồn gốc truyền Đạo và lãnh nhận Tin Mừng ở vùng này.
Từ xa xưa không biết từ đâu cái tên Mang Yang ai đặt ai gọi mà sao tự nhiên như đi vào lòng người ở đây, cũng như cuốn hút con người gần với Đấng Tạo hóa, địa danh Mang Yang có nghĩa là Cổng Trời. Từ năm 1954 có cha MARTY (Cố Tý sinh 1910 lãnh sứ vụ Linh mục năm 1933, về nhà Chúa ngày 24/10/1986) xuống truyền giáo, cùng đi với ngài có hai chú Yao Phu tên là chú Nheng và chú Phyuêh đi vào làng PơChăk. Các ngài đến và vào nhà ông Yơih là già làng của làng PơChăk và ông cũng là người theo Đạo đầu tiên. Năm 1955, dân làng hồ hởi bắt đầu làm Nhà Nguyện và trường học, nhưng dân trong làng chưa có ai lãnh nhận Bí Tích Rửa tội cả.
Đến đầu năm 1956, cha MARTY đến dạy đạo ở làng Kret Krot nhưng già làng chưa chấp thuận. Lý do là cách mạng đang hoạt động tại vùng này. Đến năm 1960 tất cả dân làng Kret Krot, làng Pơchăk kéo nhau vào rừng Hơ Ông núi Rơpang để làm cách mạng. Đến năm 1967 dân làng đói khổ quá mới xin trở về làng cũ để làm ruộng, làm rẫy sinh sống.
Cũng năm 1967 đại diện các già làng kéo nhau lên KonTum xin Đức Cha PAUL LÉON SEITZ (Kim) để học đạo. Đức Cha cho 3 ch: cha RENNAUD, cha MARTY và cha DEH đến lo lắng cho dân làng bà con tại ĐăkLăk. Các ngài tuyển chọn 12 người được đi học trường Cuenot Kontum (Lúc đó chưa có ai rửa tội cả).
Đến năm 1968, Đức Cha lại sai cha Gioan Chế Nguyên KHOA (Sinh 1919, Lãnh sứ vụ Linh mục 1953; và về nhà Chúa 5/7/1970) và 2 chú Yao Phu khác đó là chú NHIL và chú NHENG đến giảng đạo. Trong làng bắt đầu lập nhóm nòng cốt gồm các ông: ông Bêch, ông Byơih, ông Ôl làng Kret Krot. Ông Bon, ông Drâp, ông Nger, ông Byit ở làng Pơ Chăk. Cha Khoa làm nhà nguyện tại Đak Lac mà hiện nay đang là trường tiểu học H’Ra 1.
Đến năm 1970 cha KHOA chết thì cha PAUL RENAUD (sinh năm 1909, lãnh sứ vụ Linh mục 1934, về nhà Chúa 27.8.1981) thay thế. Năm 1972 do chiến tranh bùng nổ nhà nguyện bị phá tan tành. Cũng năm 1972 ông đại diện xã đã gom dân làng đến ở cùng với dân làng Kon Chrăh (chính sách lập ấp chiến lược). Từ đó chia làm hai xóm đạo: 1 ở Phú Yên, 1 ở Kret Krot. Cha RENAUD làm nhà nguyện cho làng Kret Krot 1973. Cũng năm đó, tháng 12 năm 1973 chúng tôi có những người được lãnh nhận phép Rửa Tội lần đầu tiên. Gồm có ông MYKEL BYƯK, ông PÔLÊ JỚNH, ông ANDRE PRÍ và ông MYKEL PRÉNG.
Đến ngày lễ Phục Sinh (tháng 4 năm 1974) thì rửa tội thêm gần 100 người nữa. Cũng năm 1974 cha Phêrô Trần Thanh Chung (Sinh ngày 10.11.1926; lãnh sứ vụ Linh mục 1955; Giám Mục phó kế vị 22.11. 1981; Giám Mục Chính Tòa 13.4. 1995 và nghỉ hưu 28.8.2003) đến coi sóc làng Kret Krot.
Năm 1975 giải phóng đất nước. Vì chiến tranh bom đạn nhà nguyện lại bị phá tan tành, từ đó đến nay chúng tôi không có nhà nguyện nữa. Chúng tôi được chia thành nhiều nhóm nhỏ phải tập trung cầu nguyện tại các hầm trú ẩn do các chú Yao phu được đào tạo từ trường Cuenot Kon Tum về hướng dẫn cầu nguyện và sống đạo. (1 hầm tại nhà ông Ôl, 1 hầm tại nhà ông Byơih, 1 hầm tại nhà ông Byit…). Dân làng vẫn tiếp tục theo đạo và một số do các chú Yao phu rửa tội, một số do các cha ở Pleiku rửa tội.
Từ khi dân làng bắt đầu theo đạo cho đến nay là 54 năm.
Người ghi lại tóm tắt lịch sử theo đạo tại vùng Mang Yang.
(Trung tâm Kret Krot)
Các Chú Yao Phu
* HIỆN NAY: Tổng số Giáo dân: 447 hộ, với 2.397 tín hữu, trong đó:
Plei Kret Krot: 120 hộ, với 679 tín hữu.
Plei KonChrăh: 30 hộ, với 146 tín hữu.
Plei KonHoa: 47 hộ, với 154 tín hữu.
Plei Kơ Dung I: 48 hộ, với 279 tín hữu
Plei Kơ Dung II:73 hộ, với 467 tín hữu.
Plei YơLong: 58 hộ, với 278 tín hữu.
Plei DeĐak: 32 hộ, với 177 tín hữu.
Plei PơChăk: 37 hộ, với 227 tín hữu.
Xem hình ảnh buổi lễ
Theo chương trình cho biết, thì Đức Cha Micae Hoàng Đức Oanh sẽ chủ sự thánh lễ này, nhưng đến nơi, Cha Giuse Nguyễn Thanh Liên, tổng đại diện thay ngài chủ lễ. Được biết, vì lý do “kỹ thuật” Đức Cha Micae không về chủ sự thánh lễ được.Lý do “kỹ thuật” là gì? Hỏi ra mới biết là do Chính Quyền “chưa tạo điều kiện để có thánh lễ “động thổ” “đầu tiên” tại làng Krét Krót”, sau khi trưởng cộng đoàn Krét Krót và Cha phó Gx. Châu Khê, đặc trách nơi đây làm đơn xin phép để có thánh lễ tại làng, trong nhà dân, thì không được chấp thuận, vì thế dân chúng phải cuốc bộ hơn 2 km để đến “ngôi vương cung thánh đường”, như thường lệ họ dự lễ Chúa Nhật, bên quốc lộ 19. Nói là vương cung thánh đường, vì nó nhỏ nhất, đẹp nhất, đặc biệt nhất của Giáo phận Kontum, khoảng 60 m2(xem hình).
Số tín hữu ở vùng này hơn 2.500 người, trong đó hơn 200 người Kinh, gần 2.400 người Bahnar; nhưng ngôi nhà thờ đơn sơ này có sức chứa khoảng 100 người. Mà nó lại dành riêng cho người Kinh sống tại đây, còn gần 2.400 tín hữu Bahnar tại làng Krét Krót cách đó hơn 2 km thì chưa có nơi thờ phượng, mỗi Chúa Nhật họ đứng ngoài sân ngôi nhà thờ này để đi lễ ké, lễ nhờ.
Tuy không được như ý, làm lễ động thổ đầu tiên tại làng Krét Krót, thì dân chúng vẫn quây quần về bên nhau tại “vườn” của ngôi nhà thờ 60 m2 này. Hơn 08g00, Đoàn rước gồm Cha Tổng Đại Diện và 3 linh mục bước ra “vườn”, tiến đến bàn thờ “dã chiến” trước đoàn dân Chúa hơn 800 tín hữu đứng giữa ánh nắng ban mai chói chang.
Sau khi Cha Chủ tế làm dấu thánh giá, cha Phaolô Nguyễn Văn Công, chính xứ đã đọc lại đôi nét hình thành cộng đoàn Krét Krót này(*).
Sau khi nghe xong đôi nét tiểu sử, nhóm chúng tôi tiếp tục dự lễ với bà con Bahnar tại đây, nhưng không khỏi bùi ngùi, xúc động vì niềm tin mãnh liệt của gần 2.400 con người rừng núi này. Không nhà thờ, không linh mục, nhưng 54 năm vẫn kiên vững trong đức tin.
Ước gì họ có nơi thờ phượng, có “người” coi sóc; Ước gì “Đầy Tớ Nhân Dân” hiểu được lòng họ, và “tạo điều kiện” “xin cho” cho họ có được thánh lễ giữa làng, cho dù là chưa có nhà thờ, thì cái sân nhà giáo dân nào đó cũng được.
Nhóm phóng viên Giáo phận Kontum, Krét Krót 09.11.2008
ĐÔI NÉT TIỂU SỬ ĐÓN NHẬN TIN MỪNG KRET KROT MANG YANG.
Nguồn gốc truyền Đạo và lãnh nhận Tin Mừng ở vùng này.Từ xa xưa không biết từ đâu cái tên Mang Yang ai đặt ai gọi mà sao tự nhiên như đi vào lòng người ở đây, cũng như cuốn hút con người gần với Đấng Tạo hóa, địa danh Mang Yang có nghĩa là Cổng Trời. Từ năm 1954 có cha MARTY (Cố Tý sinh 1910 lãnh sứ vụ Linh mục năm 1933, về nhà Chúa ngày 24/10/1986) xuống truyền giáo, cùng đi với ngài có hai chú Yao Phu tên là chú Nheng và chú Phyuêh đi vào làng PơChăk. Các ngài đến và vào nhà ông Yơih là già làng của làng PơChăk và ông cũng là người theo Đạo đầu tiên. Năm 1955, dân làng hồ hởi bắt đầu làm Nhà Nguyện và trường học, nhưng dân trong làng chưa có ai lãnh nhận Bí Tích Rửa tội cả.
Đến đầu năm 1956, cha MARTY đến dạy đạo ở làng Kret Krot nhưng già làng chưa chấp thuận. Lý do là cách mạng đang hoạt động tại vùng này. Đến năm 1960 tất cả dân làng Kret Krot, làng Pơchăk kéo nhau vào rừng Hơ Ông núi Rơpang để làm cách mạng. Đến năm 1967 dân làng đói khổ quá mới xin trở về làng cũ để làm ruộng, làm rẫy sinh sống.
Cũng năm 1967 đại diện các già làng kéo nhau lên KonTum xin Đức Cha PAUL LÉON SEITZ (Kim) để học đạo. Đức Cha cho 3 ch: cha RENNAUD, cha MARTY và cha DEH đến lo lắng cho dân làng bà con tại ĐăkLăk. Các ngài tuyển chọn 12 người được đi học trường Cuenot Kontum (Lúc đó chưa có ai rửa tội cả).Đến năm 1968, Đức Cha lại sai cha Gioan Chế Nguyên KHOA (Sinh 1919, Lãnh sứ vụ Linh mục 1953; và về nhà Chúa 5/7/1970) và 2 chú Yao Phu khác đó là chú NHIL và chú NHENG đến giảng đạo. Trong làng bắt đầu lập nhóm nòng cốt gồm các ông: ông Bêch, ông Byơih, ông Ôl làng Kret Krot. Ông Bon, ông Drâp, ông Nger, ông Byit ở làng Pơ Chăk. Cha Khoa làm nhà nguyện tại Đak Lac mà hiện nay đang là trường tiểu học H’Ra 1.
Đến năm 1970 cha KHOA chết thì cha PAUL RENAUD (sinh năm 1909, lãnh sứ vụ Linh mục 1934, về nhà Chúa 27.8.1981) thay thế. Năm 1972 do chiến tranh bùng nổ nhà nguyện bị phá tan tành. Cũng năm 1972 ông đại diện xã đã gom dân làng đến ở cùng với dân làng Kon Chrăh (chính sách lập ấp chiến lược). Từ đó chia làm hai xóm đạo: 1 ở Phú Yên, 1 ở Kret Krot. Cha RENAUD làm nhà nguyện cho làng Kret Krot 1973. Cũng năm đó, tháng 12 năm 1973 chúng tôi có những người được lãnh nhận phép Rửa Tội lần đầu tiên. Gồm có ông MYKEL BYƯK, ông PÔLÊ JỚNH, ông ANDRE PRÍ và ông MYKEL PRÉNG.
Đến ngày lễ Phục Sinh (tháng 4 năm 1974) thì rửa tội thêm gần 100 người nữa. Cũng năm 1974 cha Phêrô Trần Thanh Chung (Sinh ngày 10.11.1926; lãnh sứ vụ Linh mục 1955; Giám Mục phó kế vị 22.11. 1981; Giám Mục Chính Tòa 13.4. 1995 và nghỉ hưu 28.8.2003) đến coi sóc làng Kret Krot.
Năm 1975 giải phóng đất nước. Vì chiến tranh bom đạn nhà nguyện lại bị phá tan tành, từ đó đến nay chúng tôi không có nhà nguyện nữa. Chúng tôi được chia thành nhiều nhóm nhỏ phải tập trung cầu nguyện tại các hầm trú ẩn do các chú Yao phu được đào tạo từ trường Cuenot Kon Tum về hướng dẫn cầu nguyện và sống đạo. (1 hầm tại nhà ông Ôl, 1 hầm tại nhà ông Byơih, 1 hầm tại nhà ông Byit…). Dân làng vẫn tiếp tục theo đạo và một số do các chú Yao phu rửa tội, một số do các cha ở Pleiku rửa tội.
- Đến năm 1979 chúng tôi làm đơn xin phép làm nhà nguyện nhưng không được chấp thuận.
- Năm 1986 một số dân làng Kơ Dung I Và Kơ Dung II theo đạo.
- Đến năm 1998 chúng tôi gặp cha Antôn Đinh Bạt Huỳnh (sinh năm 1942, lãnh sứ vụ Linh mục 1972, về nhà Chúa 24.5.2007), cha xứ Phú Thọ, An Mỹ đến với chúng tôi và cùng với Giáo Họ Phú Yên, chúng tôi bắt đầu có thánh lễ Chủ Nhật (vào lúc 9 giờ sáng). Từ đó được Chúa Thánh Thần hoạt động mạnh mẽ trong các làng xung quanh nữa và họ bắt đầu theo đạo:
- Năm 1999 làng Kon Chrăh, làng Đe Chrơng theo đạo.
- Năm 2000 làng Jơ Long và lang De Đak theo đạo.
- Năm 2004 có thêm làng Đak Hoa, làng Đe Kop, làng Đe Kông, làng Đe Alao và làng Đe Tơ Drăh theo đạo.
- Năm 2004 Cha Giuse Phạm Minh Kông coi sóc.
- Năm 2006 cha Phaolô Nguyễn Văn Công coi sóc.
- Đến ngày 12 tháng 5 năm 2008 cha Phaolô Nguyễn Đình Thi coi sóc cho đến nay.
Từ khi dân làng bắt đầu theo đạo cho đến nay là 54 năm.
Người ghi lại tóm tắt lịch sử theo đạo tại vùng Mang Yang.
(Trung tâm Kret Krot)
Các Chú Yao Phu
* HIỆN NAY: Tổng số Giáo dân: 447 hộ, với 2.397 tín hữu, trong đó:
Plei Kret Krot: 120 hộ, với 679 tín hữu.Plei KonChrăh: 30 hộ, với 146 tín hữu.
Plei KonHoa: 47 hộ, với 154 tín hữu.
Plei Kơ Dung I: 48 hộ, với 279 tín hữu
Plei Kơ Dung II:73 hộ, với 467 tín hữu.
Plei YơLong: 58 hộ, với 278 tín hữu.
Plei DeĐak: 32 hộ, với 177 tín hữu.
Plei PơChăk: 37 hộ, với 227 tín hữu.