Kẹt cứng giữa hữu dụng và vô dụng là lạm dụng. Trong ba trạng thái, hữu dụng là điều nên làm, làm những điều tốt, sinh ích; vô dụng nên tránh vì chúng gây nên điều xấu, tác hại và lạm dụng là điều tuyệt đối đừng nên nghĩ đến vì chúng xúi dục, thúc bách bởi lòng tham, tính ích kỉ của cá nhân người có quyền thế. Ích kỉ và lòng tham là nguyên nhân sanh ra biết bao khổ đau cho nhân loại và gây tác hại cho môi trường sinh sống của cả người lẫn sinh vật.

Mọi vật Chúa dựng nên đều tốt lành bởi chúng được dựng nên do tình yêu Chúa và với hai mục đích chính. Thứ nhất chúng được tạo dựng để chúng trở nên hữu dụng và sinh ích cho cuộc sống và qua chúng con nguời làm cho Danh Chúa cả sáng. Thứ hai chúng được dựng nên để tăng vẻ đẹp của tạo vật Chúa tạo dựng và trở thành nguồn cảm hứng sáng tác vô tận cho con nguời về mọi lãnh vực nhất là văn học, hội hoạ, nghệ thuật và khoa học. Mọi vật Chúa tạo dựng đều có giá trị, có thứ lợi ích nhiều cho con người, có thứ ít lợi hơn cho người nhưng lại quan trọng với thiên nhiên, thảo mộc và sinh vật khác. Tất cả chúng đều hũu dụng và sinh ích cho toàn thể nhân loại vì thế mọi cố gắng làm chủ, chiếm hữu làm của riêng đều trái nghịch í Chúa trong chương trình tạo dựng của Ngài.

Loại giá trị kế tiếp là những sáng chế do con người tạo ra. Gọi là sáng chế nhưng thực chất con người chỉ có thể dùng những gì đã có trong thiên nhiên, kết hợp, pha trộn, gạn lọc, biến chúng thành sản phẩm tiêu dùng. Sản phẩm do con nguời chế biến khi chúng hỗ trợ làm cho cuộc sống tốt hơn, thoải mái hơn là sản phẩm tốt. Ngọn đèn dầu được thắp sáng để soi sáng nhưng nếu che kín nó không gây lợi mà còn hao dầu; viên ngọc qúi cất dấu trong tủ mất công coi sóc, bảo vệ, nó không sinh ích cho đến khi nào nó được mang ra dùng. Những hình ảnh trong Kinh Thánh dùng để ám chỉ đến tài năng Chúa ban cho con người. Tài năng con người không dùng đến khác chi viên ngọc cất kĩ trong tủ, hay ánh sáng đèn bị bao phủ kín.

Nói về giá trị Chúa tạo dựng thì giá trị tài năng con người là cao quí hơn cả. Máy móc sản xuất hàng loạt do con người chế biến, điều khiển. Thuỷ điện cho ánh sáng toàn vùng cũng do con người điều khiển vì thế tài năng con người là cao quí hơn cả. Mỗi người trong chúng ta đều có những tài năng riêng Chúa ban khi Ngài tạo dựng nên ta. Bổn phận của ta là tìm ra tài năng tiềm ẩn trong con người mình để phát triển chúng, hầu sinh ích cho nhân loại và làm sáng Danh Chúa. Có những người may mắn tài năng của họ nổi bật mà không cần tìm kiếm, kẻ khác tài năng ẩn sâu như viên ngọc trong lòng đất cần phải khám phá ra khả năng riêng cá nhân mình. Đôi khi cần đến chuyên gia giúp để biết về mình nhiều hơn. Tự nhận mình ít tài năng chính là tự thú chưa biết rõ về con người mình. Càng học hỏi tìm tòi về tài năng riêng, ta càng khám phá về ta nhiều hơn, càng khám phá về mình càng thấy mình có giá trị, càng thấy mình có giá trị và hữu dụng càng yêu đời và thấy cuộc sống lí thú. Rất nhiều truờng hợp người ta phí tài năng, không tạo cơ hội phát triển để tài năng mai một. Thật đáng buồn cho việc lãng phí tài năng. Họ khác nào viên ngọc quí không được mài dũa cho trong sáng, lấp lánh ánh hào quang, sinh ích cho xã hội. Tất cả chúng ta đều được Thiên Chúa quí mến và yêu thương. Cuộc sống của mỗi Kitô hữu cần trở thành muối cho đời để người chưa nhận biết Chúa được nếm thử tình Chúa yêu thương và thành ánh sáng dẫn người khác tìm biết Thiên Chúa để ca tụng và tôn thờ.

Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org