Canada vừa mừng lễ Quốc khánh vào đầu tháng Bảy, tròn 153 tuổi. Canada còn trẻ nhưng đã làm được bao nhiêu kỳ công cho thế giới, đây là sự đóng góp của bao di dân nhân tài. Dân số Canada 36 triệu, một phần năm là các dân đến từ trên 70 quốc gia. Từ nhiều nguồn như thế nhưng đất nước sống trong thanh bình, không có nạn kỳ thị chủng tộc như bên Mỹ hiện nay. Nhiều người bảo đây là phước lành của Thiên Chúa ban cho đất nước 36 triệu dân mà có tới 23 triệu là người theo đạo Chúa. Chỉ có 36 triệu dân mà được sống trên một diện tích lớn bao la, thứ hai trên thế giới, những gần 10 triệu cây số vuông.

Sử Canada ghi năm lập quốc là 1867, nhưng trước đó đất Canada đã là nơi sinh sống của người Da Đỏ. Và theo diện mạo người Da Đỏ, ta thấy họ không phải là dân da trắng chút nào. Các nhà nhân chủng học cho rằng họ có gốc Á Châu và đã có mặt ở miền đất này ít nhất cũng trên 15 ngàn năm. Có người còn suy ra rằng họ chính là người Việt Nam thời tiền sử, là con cái Mẹ Âu Cơ đã theo mẹ lên núi tức là đi về hướng bắc, gặp bắc cực thì tiến sang phía tây, rồi gặp eo biển Beringa thì tiến xuống phía nam, nay chính là Canada vậy. Và đoàn con mẹ Âu Cơ này đã sinh sôi nảy nở, vào thế kỷ thứ 15 dân số đã lên tới 16 triệu. Rồi người da trắng đến, người Da Đỏ đã không xua đuổi mà con tiếp rước, giúp cho ổn định cuộc sống. Lễ Thanksgiving Bắc Mỹ có gốc từ cuộc sống này. Thế nhưng, người Da Đỏ đang khoẻ mạnh và phát triển tốt đẹp như thế, nào ngờ người da trắng đã đổ bệnh cho họ. Dân Da Đỏ đã bị dịch viêm gan viêm phổi từ dân da trắng Âu Châu. Chết gần hết. Hiện nay dân số Da Đỏ chỉ còn lại tròm trèm một triệu người !

Chuyện này dài lắm, để lần khác tôi sẽ trình thêm, tôi có rất nhiều tài liệu liên quan tới gốc Việt Nam của người Da Đỏ. Ngay quốc danh Canada đã mang dấu vết VN rõ ràng, Canada = Cái Nhà Ta, Toronto = Tổ Rồng To... Cho nên ta suy ra: người VN đang sống ở Canada là đang sống ở đất của anh em nhà mình, không phải sống nhờ, các cụ có đồng ý không cơ?

Đầu bài nói về lễ quốc khánh Canada mà vì đề tài người Da Đỏ hấp dẫn quá nên tôi đã miên man. Chưa bao giờ lễ quốc khánh buồn như năm nay. Không có nghi lễ chào quốc kỳ, không diễn văn, không diễn hành, không pháo bông, không có văn nghệ ngoài trời... Trừ có một việc làm tôi thích là trong thánh lễ ở các nhà thờ, tuy bị giãn cách, nhưng cuối lễ cả nhà thờ đều đứng lên hát quốc ca Canada. Tôi thấy mấy bà ngồi hàng ghế đầu đã chảy nước mắt khi hát đến câu cuối cùng ‘God bless Canada’.

Sau lễ quốc khánh, sau lễ nhà thờ, dân Canada lại ngụp lặn trong không khí lo sợ Dịch Vũ Hán của Tàu. Lại có tin ở Trung Hoa đang xuất hiện những trận mưa lớn gây bão lụt đe dọa đến cái Đập Tam Hiệp và đe doạ tới sinh mạng của 500 triệu dân ở quanh vùng. Tôi xem thấy trên đài những trận mưa kinh hoàng này, có nơi là mưa đá, có cục mưa đá to như qủa trứng gà và lạ lùng thay cục đá này có hình con Côvít-19. Bạn bè nhiều người hỏi tôi kẻ gây ra cơn dịch này có bị luật nhân quả không. Xin các cụ đáp cho tôi với.

Tin thời sự tiếp theo là tin tranh cử tổng thống bên Mỹ. Suốt ngày nghe hai đảng chửi nhau. Suốt ngày được xem đoạn hình ông Joe Biden, bà Nancy Pelosi, và nhiều yếu nhân đảng Dân Chủ qùy gối trước quan tài của Ngài George Floyd một phạm nhân da đen, không phải để tôn kính bái phục mà để xin phiếu... Suốt ngày được xem phim thời sư ông Trump chủ tọa lễ tốt nghiệp các tân sĩ quan West Point, ông chào và bắt tay trên 600 vị, và cuộc gặp gỡ cử tri ở Tulsa. Trong cuộc gặp gỡ vui vẻ này, ông hùng biện thao thao hơn 1 giờ, ông nói rất hay nhưng không hề được phe truyền thông cánh tả nhắc tới.

À, lại còn tin cha con ông Joe Biden bị tố cáo ăn hối lộ ở Ukraina liên quan tới công ty dầu khí Burisme. Số tiền hối lộ này đang bị điều tra, có thể từ 1 tỷ rưỡi lên tới 6 tỷ mỹ kim. Thật là rầy rà to cho ngài Biden đây.

Toàn những tin nghẹt thở. Tôi chỉ thấy dễ thở khi đọc tin vui này là một bài thơ VN được in trong sách giáo khoa Mỹ, đó là bài ‘Quà tặng trong chiến tranh’ viết về cuộc chiến VN của nữ thi sĩ Trần Mộng Tú, bà gốc Hà Đông di cư vào Nam 1954. Bài này đăng song song với bài diễn văn nổi tiếng của Abraham Lincoln khi ông nói về những thảm cảnh trong cuộc nội chiến ở Mỹ. Bài thơ của Trần Mộng Tú cũng nói về những thảm cảnh cuộc nội chiến anh em Bắc Nam giết nhau trước 1975.

Thôi, tin thời sự như vậy đủ rồi, bây giờ xin mời các cụ về làng An Lạc của tôi để mừng lễ Hiền Phụ / Fathers Day. Theo thông lệ trong làng, lễ Người Cha thì phe các bà đãi phe các ông. Công bằng và vui ha. Các cụ có đoán phe các bà đãi các nhà quân tử chúng tôi món gì không? Dễ mà. Sống ở đất nước gấm hoa này chúng ta không còn thiếu món gì, muốn là được, thiếu chăng là những món ăn dân giả ngày xưa ở quê nhà. Phe các bà cũng nghĩ như vậy nên đã đãi chúng tôi món dân giả. Ôi nó ngon cách gì. Trước khi đến nhà Chị Ba Biên Hòa, các nhà quân tử chúng tôi đã gặp nhau ở một quán cà phê để chia sẻ các chuyện trên trời dưới đất, chuyện Canada, chuyện Hoa Kỳ, chuyện Cụ Trump với Cụ Biden. Khi biết tiệc hôm nay sẽ ăn cá lóc thì các nhà thông thái chúng tôi đã đoán cá lóc sẽ nấu theo kiểu gì. Ý ông ODP bồ chữ hay nhất. Ông nói thế này : Cá lóc làm món nhậu thì phải làm theo cái bếp Miền Nam mới ngon. Cá lóc đầy ở các đìa, khi nước rút ra khỏi ruộng, ta đắp bờ tát đìa. Bắt được rất nhiều cá lóc. Có thể lằm nhiều món, tuỳ hoàn cảnh và tùy hứng, như :

- Canh Chua. Canh Chua cá lóc nấu với trái bứa hay trái bần mới ngon. Phải có bạc hà, đậu bắp, ngò om và ớt chín. Món này ăn với cơm và cá kho tộ.

- Nướng Trui. Cách làm theo lối miền quê : để nguyên con, không mổ bụng, không đánh vảy. Chặt một cành tre tươi vót nhọn thọc từ miệng cá tới gần đuôi, rồi nướng trên lửa than, trở qua trở lại cho đều, khi nào thấy da cá nứt ra và tươm mỡ là cá chín tới. Tuốt cá ra để trên đĩa, lấy đũa chấn trên sống lưng cá, tự nhiên lớp da cá và vảy cá tróc hết, bày ra một lớp thịt trắng nuột thơm phức, khói bay nghi ngút. Bây giờ đem cuốn với bánh tráng, rau sống, củ kiệu, chuối chát, rồi chấm với mắm nêm.

- Hay nướng ốp bẹ chuối theo kiểu ngoài đồng. Để nguyên con cá, không mổ ruột, không đánh vảy, ta lột bẹ chuối tươi ốp cá lại, dùng dây thép cột hai đầu cho chặt, rồi chất rơm khô mà đốt. Khi thấy bẹ chuối vàng héo và nước mỡ tươm ra là dấu cá chín, món này dùng với bún hay bánh hỏi và nước mắm me sả ớt là ngon hết sẩy. Nếu ngoài đồng không có bẹ chuối thì lấy đất bùn đắp phủ lên con cá, biến nó thành một cục đất rồi chất rơm chất rạ đốt. Khi nào cháy hết rơm hết rạ, than tàn, thì đập ra. Da vảy con cá đã dính chặt vào vỏ đất, con cá hiện ra nguyên hình trắng nuốt và khói nghi ngút.

- Cá kho. Kho kiểu người Nam dịp tết, kho cá với thịt nạc lưng, nước dừa, hột vịt, ăn với cơm và dưa giá. Ngon quên chết.

Khi xe chúng tôi tới nhà chị Ba Biên Hòa thì phe các bà cũng vừa nấu nướng xong. Mọi người ngồi vào bàn ngay. Cụ Chánh đọc lời kinh mở đầu rồi nói : Ăn trước, diễn văn sau. Xin vâng. Bữa ăn thịnh soạn quá. Đúng như chúng tôi đoán : canh chua, cá kho tộ và cá lóc nướng trui. Lâu ngày bị cách ly, nay đưọc gặp lại nhau, ôi vui cách gì. Bao nhiêu chuyện để nói. Bà cụ B.95 vẫn quen lệ là xin anh John chủ nhà kể chuyện vui. Anh John cũng đã quen lệ, liền nói ngay : Từ khi học tiếng Việt, cháu thấy tiếng Việt nhiều cái hay thấm thía. Chứng cớ thì nhiều vô vàn. Nói đâu xa, ngay cái vụ gọi tên cũng đã hay qúa. Xin lấy chuyện thời sự. Phe VN mình đặt tên VN cho các chính khách Hoa Kỳ thiệt là hay và ngộ. Ông Clinton thì gọi là Ông Tân, Ông Bush thì là ông Bút, ông Obama thì là ông Ma, Bà Hillary là bà Hiếu, Ông Trump là ông Trâm, Ông Biden là ông Bí Đen... chả phải e dè kiêng cữ gì. Trái lại, khi đặt tên cho người VN thì phải kiêng cữ nhiều lắm, như nhà văn Văn Quang khi xưa, ông kiêng viết tắt tên mình là VQ vì ông sợ có đứa xấu mồm đọc là ‘vê cu’, súng của ông còn nguyên vẹn có tan nát gì đâu mà phải vê lại, việc này giống y như chuyện trong một hội đoàn kia khi in tên ban chấp hành thì ông thủ quỹ xin viết rõ là thủ quỹ chứ không được viết tắt là TQ, kẻo có đứa xấu nết sẽ đọc là ‘tê cu’, lý do cây súng của ông còn khoẻ nguyên có bị tê bại bao giờ đâu. Việc này làm tôi cũng nhớ một ông già tên là Hoan. Ông cấm mọi người gọi ông là Cụ Hoan, vì ông sợ có đứa hỗn láo sẽ nói lái ra ‘hoạn cu’.

Nghe đến đây thì ông ODP xin góp chuyện. Hồi trước 1975 quốc hội VNCH một thời có thay đổi chủ tịch Nguyễn Bá Lương và Nguyễn Bá Cẩn. Báo chí làm ầm việc này. Nhà báo nổi tiếng thời đó là Sức Mấy đã trấn an dư luận : Có gì quan trọng đâu mà ầm ỹ lên thế, vì BC hay BL vẫn như nhau mà. Nói xong ông cười hì hì rồi cấm mọi người nghĩ bậy.

Nghe ông ODP nói cấm nghĩ bậy, tôi gật đầu đồng ý ngay vì ai cũng thường nghĩ bậy không à. Các cụ không tin ư, tôi xin chứng minh ngay. Xin đố các cụ câu này : người vợ thích cái gì nhất nơi người chồng? Các cụ nghĩ là cái gì cơ? Không phải cái ấy đâu nha. Câu đáp đúng là vợ thích nhất cái ví tiền khi chồng vừa lĩnh lương xong.

Cả làng cười ầm lên, nhất là phe các bà. Hầu như bà nào cũng nói mình đã đáp sai. Sợ chuyện sẽ đi vào hướng khác, cụ Chánh tiên chỉ đã xin chị Ba Biên Hòa chủ tiệc đọc diễn văn mừng lễ các Người Cha. Chị Ba có chuẩn bị nên đã đọc ngay. Chị mở lời : Nói về người cha thì biết nói thế nào cho hay cho đủ, vậy nên tôi xin mượn một chuyện có gốc từ bên tây, tại một trường tiểu học. Bữa đó đến giờ tập làm văn, cô giáo ra đề bài thế này : Qua lịch sử nước Pháp, em thích vị anh hùng nào nhất và cho biết lý do. Cả lớp im lặng làm bài. Riêng có một em ngồi cắn bút suy tư và không cúi xuống viết bài gì cả. Cô giáo thấy thế liền tiến đến và bảo em : sắp hết giờ rồi, em lo làm bài đi chứ. Em bé liền đứng lên khoanh tay lễ phép thưa rằng : con thấy cha con thực sự là một vị anh hùng mà con không dám viết ra vì con sợ cô bảo là lạc đề. Cô giáo tỏ ra ngạc nhiên hết sức vì trong làng này cô quen hết mọi người và có thấy ai là anh hùng đâu. Cha em bé chỉ là một kỹ sư bình thường mà. Nhưng rồi cô giáo nghĩ cô phải tôn trọng ý kiến của học sinh, nên cô bảo : Nếu em nghĩ cha của em là anh hùng thì em cứ viết ra, tả hết ra. Em bé liền ngồi xuống cắm cúi viết say mê. Và em đã nộp bài đúng giờ. Tối hôm đó vì tò mò cô đã lấy bài của em ra xem. Em viết thế này :

...Em học lịch sử và thấy rằng nước ta có rất nhiều anh hùng như Jeanne d’Arc, Charlemagne, Napoléon...nhưng không có vị nào làm em ưa thích bằng cha em. Cha em chính là một vị anh hùng chân chính.

Người ta bảo anh hùng thường rất mạnh, cha em mạnh lắm. Cha em có thể quỳ hai gối chống hai tay, chở em và em nhỏ trên lưng, bò quanh phòng một cách rất ung dung, thỉnh thoảng lại còn vùng vẫy và rống lên như con bò vậy. Lại còn điều này nữa là mẹ em mập và nặng, thế mà cha em thường bế má em lên thang lầu dễ dàng, vừa đi lại còn cười nữa.

Người ta bảo anh hùng rất thông minh. Cha em thông minh lắm. Bài toán nào khó mấy mà em hỏi, cha em cũng giải được dễ dàng. Các câu hỏi về khoa học cũng vậy. Còn những thắc mắc hằng ngày đều được cha giải thích tường tận.

Người ta bảo anh hùng giúp ích mọi người. Cha em cũng thế. Một lần em theo cha đi chơi quanh làng, ai cũng niềm nở cám ơn cha em : Chào ông Thévol, hôm trước ông chữa giúp cái máy bơm nước cho tôi, bây giờ máy vẫn còn tốt. Chào ông Thévol, tuần qua ông sửa cái máy truyền hình cho tôi, hình ảnh bây giờ rất rõ.

Tóm lại cha em là vị anh hùng em thích nhất. Cha em đem lại vui vẻ cho con cái, hạnh phúc cho gia đình, tiện nghi và thoải mái cho mọi người. Các vị anh hùng trong sử sách, ngoài việc hữu ích cho xã hội thường gây ra chiến tranh và chết chóc, còn cha em chỉ có hoà bình và an lạc...

Đọc đến đây xong, chị Ba xin hết. Cả làng vỗ tay râm ran. Ai cũng khen bài diễn văn hay qúa. Cụ Chánh vỗ vai anh John : Anh thật tốt phước mới lấy được Chị Ba. Anh John trả lời ngay : cháu cũng nghĩ như vậy nên hằng ngày vẫn tạ ơn Chúa về cái phước lớn này. Cụ Chánh nói tiếp : Nhờ Chị Ba mà hôm nay chúng ta có một bữa ăn tuyệt vời, không khí thân ái tuyệt vời và dân làng coi nhau như anh em ruột thịt, đây cũng là một điều tuyệt vời, chúng ta hãy tận hưởng sự hạnh phúc này. Lão xin triết lý một chút. Hạnh phúc ở trong tầm tay chúng ta. Lão nhớ có đọc một chuyện về Đức Phật, rằng có một người kia xin Đức Phật rằng ‘ Con muốn hạnh phúc’. Đức Phật trả lời ngay : Con hãy bỏ CON đi, rồi bỏ MUỐN đi, lập tức con sẽ có HẠNH PHÚC. Nhiều người chúng ta nghĩ rằng tiền bạc đem lại hạnh phúc, không phải thế, ta hãy nghe lời Đức Đạt Lai Lạt Ma :

Ra đời hai tay trắng,

Lìa đời trắng hai bàn tay

Sao mải nhặt cho đầy

Túi đời như mây bay

Các bạn còn nhớ lời danh hài Charlot người Pháp không. Cuối đời ngộ đạo, ông trối lại cho hậu thế nhiều điều ý nghĩa :

- Ngày mất mát lớn nhất trong cuộc đời là ngày chúng ta không cười.

- Nếu bạn nhìn thấy mặt trăng, bạn nhìn thấy vẻ đẹp của Thượng Đế

- Nếu bạn nhìn thấy mặt trời, bạn nhìn thấy sức mạnh của Thượng Đế

- Nếu bạn nhìn thấy bạn trong tấm gương, bạn nhìn thấy tác phẩm của Thượng Đế.

- Tất cả chúng ta là du khách. Thượng Đế là chủ hãng du lịch. Người sẽ quyết định về lộ trình, sẽ định hướng.

- Cuộc đời là một chuyến du hành.

- Hãy sống hạnh phúc ngày hôm nay, hưởng cho trọn vẹn, vì ngày mai có thể sẽ không đến.

Những lời này tôi thấy đúng y như lời tôi hằng nghe ở nhà thờ : Bạn hãy làm hết sức, phần còn lại Chúa sẽ lo : Do your best, and God will take care of the rest.

Kính chúc các cụ hạnh phúc từng ngày.

God bless Canada and USA.

TRÀ LŨ