Cây thông giáng sinh

Mừng lễ Chúa giáng sinh theo tập tục văn hóa dân gian, nhất là ở các xã hội Tây phương không thể thiếu cây thông giáng sinh trong các thánh đường, nơi nhà tư cùng cả nơi công cộng nữa.

Ngay từ thời Trung Cổ đã có tập tục dựng một cây xanh tốt với những trang trí rực rỡ vào những dịp mừng vui, như vào ngày đầu tháng Năm, dịp đặt kèo cột xây dựng nhà. …

Vào dịp mừng lễ Chúa giáng sinh trong thánh đường vào ngày 24. Tháng 12. từ ngày xưa thường có hoạt cảnh tưởng nhớ Ông Bà nguyên tổ Adong và Evà. Từ tập tục đó một cây vườn địa đàng, cũng có thể gọi được là cây sự sống, với những trái táo được treo trang trí nơi cành cây, cũng được dựng làm vào những ngày lễ mừng Chúa giáng sinh.

Những trái táo đó là hình ảnh chỉ về hoa qủa của cây biết lành dữ, và gợi nhớ đến sự sa ngã lỗi luật Chúa của Ông Bà nguyên tổ, cùng nhắc nhớ đến Chúa Giêsu đã xuống trần gian làm người mang ơn cứu chuộc giải thoát con người khỏi tội tổ tông Adong Evà.

Cho đến thế kỷ 19. người ta còn trang hoàng cây giáng sinh có hình Ông Adong và Bà Evà và con rắn làm bằng gỗ hay đúc nặn bằng sành sứ hoặc đất nung. Vì theo lịch phụng vụ cũ ngày 24.tháng 12. là lễ kính Ông Adong và Bà Evà.

Năm 1492 đã bắt đầu có cây giáng sinh bằng cây thông có lá xanh tươi tốt. Vào mùa Đông xứ lạnh các cây đều rụng hết lá, chỉ trừ cây thông vẫn còn lá xanh tươi tốt. Vì thế, cây thông được chọn làm cây giáng sinh biểu hiệu cho sức sống của Thiên Chúa không bị tàn héo, dù trong thời tiết gía lạnh mùa Đông.

Cây thông giáng sinh theo Kitô giáo là cây biểu hiệu sự phát triển tươi tốt, nơi đó hoa trái được cắt hái. Vì thế nơi cây thông giáng sinh treo trang trí những trái táo, trái hạt dẻ hay cả những trái cầu tròn to nhỏ. Đây là hình ảnh chỉ về sự toàn thể và chữa lành của vườn địa đàng.

Theo một truyền thuyết cổ xưa, lúc Ông Adong lâm trọng bệnh sắp qua đời đã sai con trai mình là Set đến vườn địa đàng lấy dầu của cây sự sống đem về xoa bóp cho khỏi bị đau nhức. Nhưng Tổng lãnh Thiên Michael đã nói cho Ông Adong rằng 5500 năm nữa Con Thiên Chúa sẽ xuống trần gian dẫn đưa Ông tới cây sự sống, tới cây lòng thương xót và cây ân đức phúc lành. Và Tổng lãnh Thiên Thần Micael đồng thời cũng trao cho Set một chồi nhánh cây sự sống như lời đoan hứa rằng, mang về anh ta cần phải gieo trồng xuống lòng đất.

Vì thế cây Kitô giáo là chồi của cây ân đức, mà Chúa dẫn đưa con người chúng ta qua sự sinh ra của Con Thiên Chúa đến đó, để dầu của cây làm giảm bớt sự đau đớn của con người.

Cây cối là biểu tượng quan trọng nơi tất cả mọi dân tộc chỉ về sự sinh sôi nảy nở tươi tốt và nguồn sự sống.

Trong thời thượng cổ những loại cây cối khác nhau được xếp loại cho các thần thánh, như cây gỗ cứng chắc cho thần Jupiter, cây lá có ba nhánh cho thần Apollo, cây có mùi hương thơm cho thần Venus.

Kinh Thánh cựu ước nói đến cây sự sống trong vườn địa đàng, còn gọi là cây biết lành dữ. Cây sự sống này theo niềm tin Kitô giáo được thể hiện nơi cây thập gía, nơi đó Chúa Giêsu đã bị đóng đinh hy sinh chịu chết mang lại sự sống ơn cứu chuộc cho con người khỏi hình phạt tội lỗi. Cây thập gía mang đến sự sống ơn cứu chuộc, nối liền trời và đất lại với nhau.

Các Cây được trồng cắm bén sâu trong lòng đất và thu hút lôi kéo sự sống từ lòng đất mẹ ra. Cùng lúc cây vươn thẳng lên trời, và phát triển cành lá như vòng triều thiên hướng lên cao.

Cây thông giáng sinh Kitô giáo cũng mang hình ảnh với những ý nghĩa biểu tượng . Cây này cũng là hình ảnh nối liền trời và đất với nhau. Chúa Giêsu giáng sinh xuống trần thế đã xóa bỏ biên giới giữa trời và đất ngăn cách xa nhau. Trời và đất qua Chúa Giêsu được nối liền lại với nhau.

Cây thông giáng sinh là hình ảnh nói lên Chúa Giêsu Kitô qua sự sinh ra xuống trần gian làm người, sự sống nơi con người đã chiến thắng không còn bị mùa Đông gía lạnh khuất phục chèn ép.

„ Nơi cây thông giáng sinh còn trang trí những cây nến hay những bóng đèn điện chiếu sáng. Hình ảnh này gợi nhắc nhớ đến lời Ngôn sứ Isaia : ánh sáng đã chiếu sáng bừng lên cho dân sống trong bóng tối ( Isaia 9,1). Thiên Chúa đã trở thành người và sống giữa con người chúng ta. Người đã xua đổi bóng tối sự lầm lạc, tội lỗi và đem ánh sáng của Thiên Chúa đến cho nhân loại.

Ánh sáng chiếu soi rực rỡ nơi cây thông giáng sinh nhắc nhớ đến điều đó và luôn hằng có đó từ bao thế kỷ nay mà không bị hao mòn tắt lịm đi, nhưng luôn luôn chiếu tỏa cho mỗi người chúng ta từ khi bắt đầu sinh ra sống trong trần gian, hay những khi gặp hoàn cảnh vô định mờ mịt và những khó khăn trong đời sống trên trần gia, như lời Chúa Giêsu nói“ Ai theo Ta, sẽ không đi trong bóng tối, nhưng sẽ có ánh sáng sự sống. ( Ga 8,12).“ ( Giáo hoàng Benedickt XVI., ngày 14.12.2012).

Cây thông giáng sinh Kitô giáo được dựng vào dịp mừng lễ Chúa giáng sinh có chiều dài lịch sử từ hơn 500 năm nay. Tập tục văn hóa này mang ý nghĩa chiều sâu đạo đức trong mùa Đông gía lạnh tối trời với cành lá thông mầu xanh tươi tốt là hình ảnh biểu tượng nói lên sự sống mới, cũng như những cây nến hay bóng đèn điện chiếu sáng nói lên niềm hy vọng hơn là chỉ để trang trí.

Mừng lễ Chúa giáng sinh 2016

Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long