Những người từng đến Perth, thủ phủ miền Tây Úc Đại Lợi, thường ngạc nhiên trước Vương Cung Thánh Đường của tổng giáo phận. Một ngôi nhà thờ đẹp, cổ kính.. nhưng có những chỗ còn trơ cả bê tông cốt sắt – dấu chỉ của một công trình chưa hoàn thành.

Trong bài phóng sự này chúng tôi xin giới thiệu linh mục nhạc sĩ Phêrô Nguyễn Mộng Huỳnh, quản nhiệm cộng đoàn; và anh Lê Minh, chủ tịch ban thường vụ cộng đoàn Công Giáo Việt Nam Tây Úc. Hai vị sẽ giải thích về những lý do tại sao tại một quốc gia giầu như Úc mà phải mất cả 144 năm để xây một Vương Cung Thánh Đường còn nhỏ hơn cả nhà thờ Đức Bà Sàigòn. Các vị cũng cho biết thêm về những nỗ lực của cộng đoàn Công Giáo Việt Nam nhằm giúp tổng giáo phận hoàn thành công trình “giằng dai” này.

Hai ngày trước Lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời năm 1859, thống đốc tiểu bang là ông Arthur Kennedy đã cấp cho Giáo Hội Công Giáo mảnh đất tại đây, ngay giữa khu thị tứ của thành phố để xây Vương Cung Thánh Đường theo lời thỉnh cầu của Đức Cha Serra.

4 năm sau đó, ngày 8/2/1863, Đức Cha Salvado của giáo phận New Norcia đã đặt viên đá đầu tiên xây dựng ngôi thánh đường.

Hai năm sau, ngày 29/1/1865, ngôi thánh đường này đã được cha Griver khánh thành dù chưa hoàn thành hết các hạng mục. Nhiều phần phải bỏ dỡ vì việc xây cất nhà thờ gặp rất nhiều khó khăn do dân số Công Giáo trong vùng quá ít ỏi.

Tuy nhiên, tình hình có những thay đổi thuận lợi hơn sau khi mỏ vàng được khám phá tại Kalgoorlie. Từ tháng 6 năm 1893, những người Âu Châu tấp nập đổ về sinh sống tại Tây Úc khiến dân số Công Giáo gia tăng đáng kể. Năm 1905, một cố gắng nữa đã được đưa ra dưới thời Đức Cha Gibney và đã hoàn thành thêm được một số hạng mục nữa.

Ngày 25/4/1926 Đức Tổng Giám Mục Clune đặt viên đá đầu tiên trùng tu ngôi thánh đường này với hy vọng đó là lần chót mọi sự sẽ được hoàn tất. Tuy nhiên, 4 năm sau đó, trước một cộng đoàn đông đảo gồm 17,000 anh chị em giáo dân, đang phải cố vượt qua những khó khăn của cuộc Đại Khủng Hoảng năm 1930, Đức Cha Clune đã khánh thành ngôi nhà thờ vẫn còn nhiều phần dở dang. Ngài tuyên bố “Chúng ta phải đành để lại cho hậu thế những phần còn lại chúng ta không có khả năng hoàn tất được”.

Hai năm trước đây, tháng 2 năm 2007, khi nền kinh tế Úc đang lên "vùn vụt", Đức Tổng Giám Mục Barry James Hickey khởi công trùng tu và hoàn thành hết các hạng mục bị bỏ dở từ năm 1930 với hy vọng có thể khánh thành vào ngày 15/8 năm nay.

Tuy nhiên, lại một lần nữa, khủng hoảng tài chính thế giới lại xảy ra. Những khó khăn của cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay cũng đã có những tác động sâu xa đến tiến trình xây dựng ngôi thánh đường này. So với dự trù ban đầu, kinh phí xây dựng đã tăng thêm đến 7.5 triệu Úc Kim. Để bù đắp cho số thiếu hụt này tổng giáo phận đã kêu gọi các cộng đoàn, giáo xứ đóng góp thêm. Đáp lời kêu gọi của Đức Tổng Giám Mục, cộng đoàn Công Giáo Việt Nam Tây Úc đã mở một cuộc vận động kêu gọi anh chị em đóng góp xây dựng nhiệm thể Giáo Hội tại quê hương thứ hai.