Vatican - Trong cuộc phỏng vấn dành cho thông tấn xã ANSA, Đức Hồng Y Tarcisio Bertone, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh nhận định rằng thời điểm cho một hội nghị thượng đỉnh Công Giáo-Chính Thống Giáo Nga đã gần kề.

ĐHY Tarcisio Bertone
Theo Đức Hồng Y Bertone, bất chấp những khó khăn “vẫn còn nguyên” chưa được giải quyết, trong thời gian ngắn sắp tới Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI có thể gặp gỡ Đức Thượng Phụ Alexei II. Đức Hồng Y đã cho biết như trên sau khi ngài trở về sau chuyến viếng thăm Azerbaijan, nơi ngài đã vào thăm Vương Cung Thánh Đường Chính Thống Giáo tại Baku.

Đức Hồng Y cho biết thêm đã có những nỗ lực để vượt qua những khó khăn trong quan hệ giữa hai bên và tiến trình xích lại gần nhau đã có những kết quả cụ thể. Trong thời gian qua, Tòa Thánh đã nhiều lần thảo luận về một cuộc họp thượng đỉnh với Chính Thống Giáo nhưng cuối cùng Tòa Thượng Phụ Mạc Tư Khoa bác bỏ viện cớ Công Giáo không từ bỏ chính sách chiêu dụ tín đồ.

Ba vấn đề thường được Chính Thống Giáo Nga nêu ra để phàn nàn Giáo Hội Công Giáo là vấn đề “chiêu dụ tín đồ”, vấn đề trả lại các tài sản của Giáo Hội Công Giáo mà cộng sản đã tịch thu giao cho Chính Thống Giáo quản lý, và vấn đề các Giáo Hội Công Giáo Đông Phương.

Thượng phụ Alexei II thường xuyên cho rằng hiện nay Giáo Hội Công Giáo tại Nga luôn tìm cách rửa tội cho các tín hữu Chính Thống Giáo Nga và bác bỏ luận cứ cho rằng nhiều người Nga tự xưng mình là tín hữu Chính Thống Giáo nhưng thực sự không thuộc về một Giáo Hội nào. Diễn biến mới nhất là hôm 4/12/2006, thông tấn xã Interfax cho biết Đức Thượng Phụ Alexei II đã đưa ra lời phàn nàn với các giáo sĩ Chính Thống Giáo tại Vương Cung Thánh Đường Chúa Kitô Đấng Cứu Độ ở Mạc Tư Khoa rằng “việc truyền giáo của Công Giáo vẫn tiếp tục”. Ngài bày tỏ hy vọng rằng Tòa Thánh “đưa ra những bước cụ thể để cải thiện tình hình”. Ngài cảnh cáo rằng nếu tình hình không thay đổi “các cuộc gặp gỡ giữa chúng ta với các đại diện của Giáo Hội Công Giáo La Mã chỉ là các biến cố có tính cách nghi lễ, không giúp xoa dịu đau thương của những người phải gánh chịu những hành vi không huynh đệ” của Giáo Hội Công Giáo.

Trong số 144 triệu dân Nga, chỉ có 600,000 là các tín hữu Công Giáo.

Thượng phụ Alexei II cũng thường đưa ra lời cảnh cáo các Giáo Hội Công Giáo theo nghi lễ Đông Phương - đặc biệt là Giáo Hội Công Giáo Đông Phương Ukrain - về các mưu toan cải đạo. Sau khi Liên Sô chiếm Lviv vào năm 1944, Giáo Hội Công Giáo theo nghi thức Đông Phương đã bị lãnh tụ Stalin đàn áp thẳng tay và bị xóa sổ hoàn toàn. Các linh mục và giáo dân bị buộc theo Chính Thống Giáo. Nhiều linh mục từ chối theo Chính Thống Giáo đã bị giết, hoặc bị lưu đày; trong số bị lưu đày nầy, có Đức Tổng Giám Mục Josyf Slipyj. Hiện nay, sau sự tan rã của chế độ Sô Viết, những nguời Công Giáo thuộc nghi lễ Đông Phương đang được phục hồi dưới sự lãnh đạo của Đức Hồng Y Lubomir Husar, và được trả lại những nơi thờ phượng. Nhưng Đức Thượng Phụ Mạc Tư Khoa đã nhiều lần chống lại việc trao trả nầy.

Nhiều người Chính Thống Giáo nhưng trước đó là người Công Giáo nghi lễ Đông Phương đã quay trở lại và Đức Thượng Phụ cho rằng trong 10 năm qua, những nguời Công Giáo theo nghi thức Đông Phương Hy Lạp đã gây thiệt hại cho ba giáo phận của Chính Thống Giáo tại Ukain.

Mới đây, phát ngôn viên của Tòa Thượng Phụ Chính Thống Giáo Nga lại đưa ra một khó khăn mới nữa và nói rằng đó là một điểm then chốt gây ra tình trạng căng thẳng giữa Mạc Tư Khoa và Vatican: khái niệm “lãnh thổ giáo luật” (canonical territory).

Đức Cha Hilarion của Chính Thống Giáo thành Vienna nói với thông tấn xã Interfax rằng ngài hy vọng có thể có “những cuộc thảo luận nghiêm chỉnh và tổng thể” về những phản đối của Tòa Thượng Phụ Mạc Tư Khoa đối với sự tồn tại của 4 giáo phận Công Giáo tại Nga. Tòa Thượng Phụ Chính Thống Giáo Nga cho rằng Nga là “lãnh thổ giáo luật” của họ. Trong khi đó, Vatican không nhìn nhận khái niệm này.

Đức Cha Hilarion ghi nhận “Nhiều người phương Tây nghĩ rằng khái niệm ‘lãnh thổ giáo luật’ đã mất đi ý nghĩa hoàn toàn trong tình trạng tân tiến hiện nay, vì người Chính Thống Giáo cùng sống chung với các tín hữu Công Giáo, Tin Lành và các tôn giáo khác”.

Đức Cha Hilarion là người lãnh đạo của Chính Thống Giáo tại Áo – một quốc gia theo truyền thống là Công Giáo.

Trong khi đó, Đức Hồng Y Walter Kasper, chủ tịch Hội Đồng Giáo Hoàng về Đại Kết Kitô Giáo nói rằng ngài thực sự kinh ngạc trước đề nghị của Chính Thống Giáo đòi Giáo Hội Công Giáo phải giải thể 4 giáo phận tại Nga đã được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II dựng lên vào năm 2002. Tưởng cũng nên biết là trước đó các giáo phận tại Nga được coi là các miền giám quản tông tòa.

Đức Hồng Y Walter Kasper nêu thắc mắc là tại sao các giáo phận Công Giáo không thể tồn tại ở Nga trong khi các giáo phận Chính Thống Giáo lại có quyền hiện diện tại Tây Âu.