SAN JOSÉ – Thung lũng Santa Clara thuộc tiểu bang California bắt đầu được mệnh danh là Silicon Valley hay Thung Lũng Điện Tử từ những năm đầu của thập niên 1970, khi các nhà khoa học và kỹ sư biến cát (silicon) thành một loại “vàng” (computer chips) của thời đại điện toán.

Vương cung thánh đường St Joseph
Sau đó không lâu, làn sóng người tị nạn Việt Nam đã cung cấp đúng lúc cho vùng thung lũng này những nhân công cần cù, khéo tay, góp phần đáng kể cho sự phát triển ngoạn mục của kỹ nghệ điện toán điện tử, mang lại bao thay đổi nhanh chóng về nhiều mặt. Ngoài ra người Việt còn góp phần mang lại sinh khí cho khu vực trung tâm và phía đông nam thành phố San Jose với bao nhiêu cơ sở thương mại lớn nhỏ. Dần dần thung lũng này được người Việt trìu mến gọi là Thung Lũng Hoa Vàng, ám chỉ những bông hoa dại mầu vàng mọc khắp vùng, vừa tô điểm cho thung lũng lại vừa gây dị ứng phiền phức cho bao nhiêu cư dân trong vùng.

25 năm về trước

Vào đúng 25 năm trước đây, một biến cố quan trọng trong Giáo Hội đã xảy ra tại ngay Silicon Valley: một giáo phận được khai sinh vào năm 1981, mang danh hiệu là Giáo Phận San José (Thánh Giuse), trùng tên với thành phố lớn nhất trong vùng. Khi ấy con số tín hữu Công Giáo trong khu vực chỉ vào khoảng 300,000 người, trên tổng số dân cư là 1,200,000. Ngày nay, số người Công Giáo trong giáo phận đã lên đến 600,000, trong khi dân số trong vùng là 1,700,000. Giáo Phận gốc của San José là Tổng Giáo Phận San Francisco, thành lập năm 1853. Khi được thành lập, San José là giáo phận thứ 12 thuộc tiểu bang California, và hiện nay vẫn là giáo phận trẻ trung nhất, tuy rằng San Jose có xứ đạo xưa nhất ở California là xứ đạo St. Joseph, nơi có nhà thờ chính toà, được thành lập năm 1803; và San José từng là thủ phủ đầu tiên của tiểu bang trong một thời gian ngắn khi California sát nhập vào Liên Bang Hoa Kỳ năm 1850.

Ngày Giáo Phận San José được khai sinh qua văn tự, với chữ ký của ĐTC Gioan Phaolô II, là ngày 27-1-1981. Biến cố đã được Đức Khâm Sứ Tòa Thánh thời bấy giờ là Pio Laghi công bố. Cùng ngày hôm ấy, Đức Cha John Quinn, Tổng Giám Mục San Francisco, đã họp báo tại nhà thờ St. Patrick, loan báo việc thành lập giáo phận mới cũng như công bố vị giám mục tiên khởi là Đức Cha Pierre DuMaine, và nhà thờ chính tòa đầu tiên là nhà thờ St. Patrick (nay là nhà thờ của giáo xứ Việt Nam cũng như giáo xứ địa phương ở khu vực trung tâm thành phố San José). Tuy nhiên, việc thiết lập giáo phận theo giáo luật đã diễn ra trong buổi kinh chiều ngày 18-3-1981, vọng lễ Thánh Giuse, tại nhà thờ St. Patrick, với nghi lễ nhận quyền của vị giám mục tiên khởi, và ngày hôm sau, 19-3, giáo phận “sơ sinh” đã cử hành lễ kính vị bổn mạng là Thánh Giuse tại Center for Performing Arts.

Một Giáo Hội địa phương đa dạng

Hai mươi lăm năm sau, một thánh lễ trọng thể đánh dấu một giai đoạn lịch sử của Giáo Phận San José đã được cử hành vào ngày thứ Bảy, 18-3-2006, lúc 10 giờ sáng tại Vương Cung Thánh Đường Chính Tòa St. Joseph, một nhà thờ cổ kính được trùng tu và trở thành nhà thờ chính tòa từ năm 1990, sau đó được Tòa Thánh nâng lên hàng vương cung thánh đường vào năm 1997.

Trước khi thánh lễ bắt đầu, có phần trình diễn của các sắc dân thiểu số như múa lân (Trung Hoa), đánh trống (Đại Hàn), vũ (Phi Luật Tân, Việt Nam). Theo ước lượng của Giáo Phận San José, người Công Giáo thuộc các sắc dân này - cộng thêm những người nói tiếng Tây Ban Nha - chẳng bao lâu nữa sẽ chiếm đa số trong giáo phận.

Trong thánh lễ có đại diện của 52 xứ đạo và cộng đoàn, đông đảo tu sĩ thuộc các dòng tu trong vùng, khoảng 100 linh mục, 17 giám mục, trong đó có Đức Hồng Y Roger Mahony của Los Angeles, tân TGM San Francisco là Đức Cha George Niederauer, cũng như hai vị giám mục từ Orange là Đức Cha Tod Brown và Đức Cha Dominic Mai Thanh Lương, v.v.

Thánh lễ được cử hành bằng các ngôn ngữ Anh, Mễ, Việt, cộng thêm những bài hát bằng nhiều thứ tiếng, trong đó có tiếng La Tinh và tiếng Tagalog của người Phi Luật Tân. Thánh Ca Việt Nam cũng được góp phần qua bài Vinh Danh của Lm. Nguyễn Văn Trinh được hát bằng song ngữ Anh-Việt.

Tiếp tục tăng trưởng trong sự đa dạng

Linh mục đoàn 100 vị
Một điều đáng chú ý của thánh lễ này là việc trao nhiệm vụ cho giáo dân thuộc các lãnh vực khác nhau như quản trị, giới trẻ, công bình xã hội, v.v. Trong thánh lễ, cống hiến của những vị giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân vào việc thành hình giáo phận 25 năm về trước được ghi nhận trong tâm tình biết ơn. Cuối lễ có một phần diễn tả niềm hy vọng vào ngày mai qua việc các thiếu niên, Giáo Hội trẻ hôm nay, lần lượt tiến lên đọc những lời diễn tả sứ mạng của Giáo Phận San José.

Trong bài giảng, Đức Cha Pierre DuMaine, vị giám mục tiên khởi, trình bày hình ảnh Nhà Chúa, nơi gặp gỡ Thiên Chúa và nơi quy tụ như anh chị em với nhau, nhất là khi cử hành thánh lễ. Ngài cũng nói về Thánh Giuse, bổn mạng giáo phận, với tấm gương im lặng nhưng “nói” qua việc làm, và về nhu cầu tiếp tục canh tân, tăng trưởng trong đời sống giáo phận. Còn Đức TGM John Quinn, khi phát biểu cảm tưởng cuối lễ, diễn tả giáo phận và Giáo Hội như một tác phẩm chưa hoàn tất – cho đến ngày Chúa trở lại để hoàn thành mọi sự.

Đức Cha Patrick McGrath, trước khi chính thức trở thành vị giám mục thứ hai của San José vào đầu mùa Vọng 1999, đã từng là giám mục phụ tá tại San Francisco và sau đó là giám mục phó San José. Trong suốt Năm Thánh của Giáo Phận San José, ngài có chương trình đi thăm viếng từng xứ đạo và cộng đoàn trong giáo phận, mang theo cây Thánh Giá Năm Thánh. Tại mỗi xứ đạo cũng có một cây Thánh Giá Năm Thánh cỡ nhỏ, với một miếng sành ghi tên của xứ đạo, sẽ được gắn vào mặt sau của Thánh Giá chính, diễn tả sự đa dạng và hiệp nhất trong Giáo Phận San José.

Tuy không đa dạng bằng Los Angeles hay Orange County, nơi thánh lễ được cử hành bằng hơn 40 thứ tiếng khác nhau, San José cũng có thánh lễ bằng 12 thứ tiếng, cho thấy một giáo phận thuộc loại đa văn hóa với nhiều di dân. Chính Đức Cha McGrath cũng là một di dân từ Ireland, một xứ mà trước đây được coi là “xuất cảng” nhiều linh mục qua Hoa Kỳ (hiện nay ơn gọi cũng đang sút giảm trầm trọng ở Ireland).

Hình ảnh giáo dân và linh mục của San Jose trong ngày lễ kỷ niệm 25 năm cũng phản ảnh sự đa dạng thấy rõ về văn hoá này.