Bản tin AsiaNews ngày 30 tháng 10, 2025, có bài viết của Dario Salvi nói về ý kiến của Học giả người Jordan khi trao đổi với AsiaNews về những vấn đề quan trọng nảy sinh sau bước "dễ dàng" hơn là đưa "con tin còn sống" trở về Israel. Trên thực tế, Hamas từ chối giao nộp vũ khí, và việc thành lập một lực lượng quốc tế giám sát lệnh ngừng bắn đang bị đình trệ. Việc vượt qua "khuôn mẫu xung đột và căng thẳng khu vực" là cần thiết để tạo ra một "tương lai hòa bình trên cả phương diện văn hóa lẫn kinh tế".



Milan (AsiaNews) – Theo Giáo sư Amer Al Sabaileh, những căng thẳng gần đây ở Gaza, với các cuộc đấu súng sau đó là các cuộc tấn công dữ dội của quân đội Israel, là "bình thường" bởi vì "chúng ta đã vượt qua giai đoạn dễ dàng nhất, đó là trao trả con tin còn sống;" Vấn đề hiện tại là làm thế nào để tiến tới giai đoạn 2, đặc biệt là vấn đề liên quan đến việc giải trừ vũ khí Hamas.

Trong tư cách chuyên gia về địa chính trị, các vấn đề Trung Đông, an ninh quốc tế và chính sách tiến trình hòa bình trong các khu vực khủng hoảng và từng là cộng tác viên của một số tờ báo, bao gồm cả tờ The Jordan Times, Ông đã trao đổi với AsiaNews về những diễn biến mới nhất ở Gaza.

Theo quan điểm của ông, Hamas "ít có dấu hiệu cho thấy họ có ý định giải trừ vũ khí; ngược lại, họ đã tạo ra một tình huống khó khăn về an ninh nội bộ và việc trao trả thi thể các con tin đã chết."

Khi làm như vậy, "họ đã lợi dụng giai đoạn chuyển tiếp giữa giai đoạn một và giai đoạn hai" trong kế hoạch hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump để "áp đặt sự hiện diện của mình như một thế lực thống trị trên chính trường Palestine."

"Áp lực" từ Washington đã cho phép các con tin trở về nhà an toàn, nhưng ông cảnh báo, "chúng ta đang gặp phải một vấn đề nghiêm trọng đối với giai đoạn hai, điều này sẽ không bao giờ được giải quyết bằng chính trị cho đến khi Hamas tự nguyện giải trừ vũ khí."

Vấn đề vũ khí của Hamas, liên quan đến làn sóng bạo lực gần đây ở Gaza với số người chết tăng thêm - hơn một trăm người, theo các nguồn tin ở Gaza, nhiều người trong số họ là dân thường, bao gồm cả trẻ em - vẫn là trọng tâm trong tương lai.

Một cuộc khảo sát do Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Khảo sát Palestine (PCPSR) thực hiện từ ngày 22 đến ngày 25 tháng 10, với khoảng 1,200 người Palestine, 760 người ở Bờ Tây và 440 người ở Gaza, cho thấy phần lớn (khoảng 70%) phản đối giải trừ vũ khí.

Có một sự khác biệt đáng kể và quan trọng: phe đối lập mạnh hơn ở các Lãnh thổ bị Chiếm đóng, nơi đạt tới 80%, trong khi ở Dải Gaza, nơi dân số do Hamas kiểm soát, một tỷ lệ nhỏ hơn (55%) phản đối điều này.

Một điều đáng chú ý khác là quyết định của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas bổ nhiệm Phó Tổng thống Hussein al-Sheikh làm "quyền tổng thống" trong trường hợp vị trí tổng thống bị bỏ trống.

Nói về thỏa thuận ngừng bắn mong manh ở Gaza và các hoạt động ngoại giao của Hoa Kỳ và các quốc gia vùng Vịnh trong những tuần gần đây, học giả người Jordan lưu ý “áp lực từ Qatar, đặc biệt là sau cuộc tấn công [của Israel], đã khiến Hamas phải hành động khác đi.”

Amer Al Sabaileh giải thích: “Vấn đề con tin còn sống là dễ nhất; bây giờ, khía cạnh thách thức nhất là thuyết phục các nhà lãnh đạo [Hamas] giải giáp hoặc rời khỏi Gaza.

“Điều này sẽ không dễ dàng, vì vậy người Israel sẽ vẫn ở lại hiện trường, hoạt động (như họ đã làm trong những ngày gần đây), tùy theo nhu cầu an ninh của họ, giống như ở Lebanon, nơi họ tự cho mình quyền thực hiện các chiến dịch, tấn công và tiêu diệt có mục tiêu.”

Việc Hamas giải trừ vũ khí cũng đi kèm với vấn đề về lực lượng quốc tế sẽ được triển khai tại Gaza, với thành phần và thời gian vẫn chưa rõ ràng, cũng như một điểm căng thẳng với Israel, quốc gia đã phủ quyết đề xuất của một số quốc gia, bắt đầu từ Thổ Nhĩ Kỳ.

Về vấn đề này, chuyên gia cho biết "chúng ta chưa bước vào giai đoạn gìn giữ hòa bình, mà đang trong nỗ lực ‘chấp pháp hòa bình', nhưng không loại trừ khả năng, như Trump đã nói, ông ấy có thể ủy quyền cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoàn tất công việc."

"Chúng ta đang ở giai đoạn phải đối mặt với hai kịch bản: Israel can thiệp quân sự khi thấy cần thiết, và sự nổi lên của các lực lượng dân quân Palestine chống lại chính Hamas. Đây là thời điểm quan trọng, và việc thiếu các biện pháp thực thi hòa bình sẽ tạo ra sự hỗn loạn nội bộ ngày càng lớn.

Về các quốc gia có thể tham gia lực lượng này, Al Sabaileh tin rằng "tất cả các quốc gia có hiệp ước hòa bình với Israel đều có thể tham gia", mặc dù nhà nước Do Thái không muốn "Thổ Nhĩ Kỳ hay Qatar" vì "thiếu tin tưởng".

Theo nghĩa này, còn quá sớm để xem xét một lực lượng tương tự như UNIFIL ở Lebanon, bởi vì mục tiêu chính hiện nay là đảm bảo xung đột không bùng phát trở lại trong khi vẫn dung túng cho các cuộc đụng độ cường độ thấp hoặc hoạt động của các nhóm dân quân tự vệ.

Vấn đề về sự tham gia nhiều hơn của các quốc gia khác vào cuộc khủng hoảng vẫn chưa được giải quyết. Đây là một mục tiêu khác của Trump, khi ông hướng đến các quốc gia "có đa số dân theo đạo Hồi, thậm chí không phải người Ả Rập, như Indonesia, quốc gia có đa số dân theo đạo Sunni lớn nhất", hoặc Azerbaijan đối với người Shia.”

Điều này có thể ảnh hưởng đến Hiệp định Abraham, trong đó các quốc gia vùng Vịnh tiếp tục đóng vai trò chủ chốt. Ông nói: "Việc bình thường hóa cũng có thể quan trọng đối với việc tái thiết, quan hệ thương mại và kinh tế trong tương lai, cũng như hợp tác địa lý".

Một ví dụ là Hành lang Kinh tế Ấn Độ-Trung Đông-Châu Âu (IMEC), "chạy xuyên qua các quốc gia vùng Vịnh, đặc biệt là Ả Rập Xê Út, quốc gia, không giống như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), vẫn chưa có tiến trình hòa bình với Israel."

Vì lý do này, “điều này vẫn có thể quan trọng không chỉ để chấm dứt chiến tranh và thoát khỏi vòng xoáy xung đột và căng thẳng khu vực, mà còn để tạo ra một tương lai hòa bình trên cả phương diện văn hóa lẫn kinh tế.”

Để đạt được mục tiêu này, hoặc tạo điều kiện cho nó xảy ra, học giả này ủng hộ quan điểm gần đây được Đức Hồng Y Pierbattista Pizzaballa, Thượng phụ Latinh của Giêrusalem, bày tỏ nhiều lần, theo đó cần có những nhà lãnh đạo mới ở cả hai bên.

Sabaileh nói: “Chúng ta sắp bước vào một giai đoạn mới, trong đó chúng ta cần những luận điệu mới, một câu chuyện mới, tầm nhìn mới, và trên hết là những tư duy mới và những nhà lãnh đạo mới.

“Cho đến nay, nhiều người đã lãng phí thời gian và không thể chấp pháp hòa bình, một điều không thể chỉ là một khái niệm lý thuyết, mà phải được thiết lập thông qua nỗ lực và sự chăm chỉ.

“Nhiều người đã thiếu can đảm và giờ đây thuộc về một giai đoạn đã kết thúc.” Thay vào đó, “những gương mặt mới phải xuất hiện; nếu không, chúng ta sẽ không thể thực hiện các bước phát triển quan hệ khu vực và mở ra một giai đoạn mới chấm dứt các khái niệm về dân quân, vũ khí và chiến tranh.”