1. Ukraine tuyên bố kiểm soát hoàn toàn Lyman

Ukraine đã nắm toàn quyền kiểm soát trung tâm hậu cần Lyman ở phía đông đất nước. Đó là thành tựu chiến trường quan trọng nhất của Kyiv trong nhiều tuần qua, mà một quan chức cấp cao cho biết có thể cung cấp một cơ sở để tăng thêm các chiến thắng ở phía đông.

Hôm Chúa Nhật 2 tháng 10, trong một video, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nói:

“Vào lúc 12:30 (09:30 GMT), Lyman đã hoàn toàn được giải phóng, tất cả mọi ổ kháng cự đã bị dập tắt”.

Bộ Quốc phòng Nga hôm thứ Bảy cho biết họ đang rút quân khỏi khu vực “vì một mối đe dọa bị bao vây đang được tạo ra”. Từ khi bắt đầu cuộc xâm lược vào Ukraine hôm 24 tháng Hai đến nay, đây là lần đầu tiên Bộ Quốc Phòng Nga thừa nhận một thất bại quân sự. Họ không giấu diếm được vì tầm vóc của thất bại này lớn quá.

Lyman là một trung tâm vận tải và hậu cần quan yếu của quân xâm lược Nga. Thành phố này chỉ có một con đường độc đạo để ra vào. Các hình ảnh kinh hoàng xác các chiến xa Nga cùng với binh lính bị tử trận khi rút lui khỏi thành phố này chắc chắn sẽ gây ra các phản ứng bất lợi đối với nhà độc tài Vladimir Putin. Trong số hơn 5,000 quân Nga bao nhiêu người có thể rút lui an toàn như tuyên bố của Phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Nga, Trung tướng Igor Konashenkov? “Ít lắm, không bao nhiêu,” phát ngôn nhân Bộ Tổng Tham Mưu Ukraine cho biết.

Sự thất bại mới nhất còn nhức nhối hơn đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin vì nó diễn ra chỉ vài giờ sau khi ông tuyên bố sáp nhập vào Nga 4 khu vực chiếm gần 15% lãnh thổ Ukraine vào hôm thứ Sáu, bao gồm cả Lyman.

Kyiv và phương Tây đã lên án tuyên bố này là một trò hề phi pháp.

Các lực lượng Nga đã chiếm được Lyman từ Ukraine vào tháng 5 và sử dụng nó làm trung tâm hậu cần và vận tải cho các hoạt động của lực lượng này ở phía bắc khu vực Donetsk.

Mất nó là tổn thất chiến trường lớn nhất của Nga kể từ cuộc phản công chớp nhoáng của Ukraine ở khu vực đông bắc Kharkiv vào tháng trước.

Serhiy Hayday, thống đốc khu vực Luhansk, láng giềng của Donetsk, cho biết quyền kiểm soát đối với Lyman có thể giúp Ukraine giành lại vùng lãnh thổ đã mất trong khu vực của ông, mà Mạc Tư Khoa đã công bố việc chiếm toàn bộ vào đầu tháng 7 sau nhiều tuần giao tranh.

Hayday viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram hôm Chúa Nhật: “Việc giải phóng thành phố này ở vùng Donetsk là một trong những yếu tố quan trọng để tiếp tục phá bỏ sự chiếm đóng của Nga trong vùng Luhansk”.

2. Nhà phân tích Nga cảnh báo về tình huống 'nguy cấp' khi Ukraine đẩy nhanh các cuộc tiến công

Người Nga tiếp tục phản ứng bàng hoàng trước thảm bại ở Lyman với mối âu lo rằng 5,000 quân Nga bị vây ở thành phố này có thể không còn bao nhiêu người sống sót khi rút lui trên con đường nhỏ hẹp duy nhất ra vào thành phố này. Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “Russian Analyst Warns of 'Critical' Situation as Ukraine Presses Advance”, nghĩa là “Nhà phân tích Nga cảnh báo về tình huống 'nguy cấp' khi Ukraine đẩy nhanh các cuộc tiến công.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh

Một nhà phân tích người Nga đã lặp lại cảm xúc tồi tệ của những người khác sau khi Ukraine chiếm lại thành phố Lyman trong một cuộc phản công mạnh mẽ, và cảnh báo rằng Mạc Tư Khoa đang phải đối mặt với một “tình huống nguy cấp”.

Boris Rozhin, một blogger chiến tranh người Nga có trụ sở tại Crimea, đã đăng một bản cập nhật về những nỗ lực của Nga lên tài khoản Telegram của mình vào hôm Chúa Nhật. Theo báo cáo của Francis Scarr, một nhà báo chuyên đưa tin về truyền thông Nga cho BBC, bản tóm tắt của Boris Rozhin về tình hình hiện tại là rất tồi tệ, lưu ý rằng các lực lượng Ukraine đang tập trung quân vào các vị trí của Nga gần hai khu vực phía nam.

“Đến tối ngày 2 tháng 10, tình hình theo hướng Nikopol trở nên tồi tệ hơn,” Rozhin viết. “Quân Ukraine đang tiến về phía nam tới Berislav qua Golden Balka. Tình hình có thể trở nên nguy kịch trong thời gian tới”.

Nikopol là một thành phố nằm dọc theo sông Dnipro ở miền Nam Ukraine, gần biên giới của các vùng Kherson và Zaporizhzhia. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Sáu tuyên bố sáp nhập hai khu vực này, cùng với Donetsk và Luhansk về phía đông, bất chấp tổn thất ngày càng gia tăng ở Ukraine. Berislav nằm ở Kherson, xuôi dòng từ Nikopol.

Trong một bài đăng khác hôm Chúa Nhật, Rozhin nói rằng các lực lượng Ukraine sở hữu “ưu thế đáng kể về nhân lực” và “giao tranh tiếp tục diễn ra dọc theo toàn bộ giới tuyến” khi quân đội của họ tiến xa hơn về phía nam.

Hôm thứ Bảy, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận rằng quân đội của họ đã rút lui khỏi Lyman, một thành phố ở vùng Donetsk mà các lực lượng của nước này đang sử dụng làm trung tâm vận chuyển và hậu cần. Đây là một trong những chiến thắng quan trọng nhất của quân đội Ukraine trong việc đẩy lùi quân xâm lược; và đã khiến các tướng lãnh Nga vấp phải sự chế nhạo và chỉ trích từ các nhân vật truyền thông Nga.

“Không gian thông tin của Nga - bao gồm các nhà bình luận quân sự, chuyên gia và các nhà tuyên truyền của Điện Cẩm Linh - ghi nhận thất bại là kết quả của việc bộ chỉ huy quân đội Nga không gửi quân tiếp viện kịp thời, đồng thời công khai chỉ trích những thất bại quan liêu lặp đi lặp lại trong quá trình huy động”, một báo cáo hôm thứ Bảy từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh, gọi tắt là ISW, cho biết.

Những quan điểm tương tự cũng được Andrey Gurulyov, một chính trị gia và cựu chỉ huy quân đội, chia sẻ trên một kênh tin tức nhà nước của Nga hôm thứ Bảy. Gurulyov cáo buộc các nhà lãnh đạo trong quân đội Nga đã ngăn cản việc triển khai đủ quân tiếp viện cho Lyman bằng cách đưa ra các báo cáo lúc nào cũng tích cực trong một nỗ lực làm cho mọi việc có vẻ như đang diễn ra tốt đẹp.

“Thực lòng tôi không thể hiểu tại sao sau ngần ấy thời gian họ không thể đánh giá chính xác tình hình, tại sao họ không đưa ra quyết định củng cố các đơn vị đang bảo vệ Lyman,” Gurulyov nói. “Dù họ đã chiến đấu anh dũng đến đâu, vẫn có một tính toán sơ đẳng về khả năng quân sự, cho thấy liệu Lyman có thể bị thất thủ hay không. Vấn đề mà chúng tôi gặp phải là người ta liên tục đưa ra các báo cáo rất hay, hay bạn có thể gọi nó là sự liên tục nói dối. Hệ thống này không đi từ dưới lên trên, mà từ trên xuống dưới “.

Newsweek đã liên hệ với các quan chức Nga để đưa ra bình luận.

3. Thượng nghị sĩ Mỹ bày tỏ lo ngại về một cuộc tấn công có thể xảy ra của Nga trong lãnh thổ NATO

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa Marco Rubio của Florida cũng bày tỏ lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc tấn công trên lãnh thổ NATO của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc phỏng vấn hôm Chúa Nhật với Dana Bash của CNN.

“Tôi nghĩ rất có thể cuối cùng ông ta có thể tấn công một số đầu mối tiếp liệu, nơi các nguồn cung cấp đang đi qua, bao gồm cả bên trong Ba Lan. Người ta nói nhiều về hạt nhân, nhưng tôi nghĩ điều tôi lo lắng nhất là một cuộc tấn công của Nga bên trong lãnh thổ NATO, chẳng hạn nhằm vào các sân bay ở Ba Lan hoặc một số điểm phân phối khác,” ông nói.

Khi được hỏi liệu NATO có đáp trả hay không, ông cho biết điều đó sẽ “phụ thuộc” vào bản chất, quy mô và phạm vi của một cuộc tấn công. Rubio cho rằng nguy cơ bị Putin tấn công hạt nhân “ngày hôm nay cao hơn một tháng trước” nhưng ông lo ngại hơn về các bước “trung gian” mà Putin có thể thực hiện trước khi tung ra cuộc tấn công hạt nhân.

Rubio cũng cho rằng Nga phải chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công vào đường ống dẫn khí đốt Nord Stream vào tuần trước.

“Tôi nghĩ điều đó khá rõ ràng - ai đã làm điều này, và những người duy nhất trong khu vực đó có cả động cơ và khả năng để làm điều đó, là Nga hoặc các lực lượng của Nga. Vì vậy, tôi nghĩ đối với tôi, chẳng phải là vấn đề tình báo vào thời điểm này. Chỉ cần một nhận thức thông thường cũng có thể thấy điều đó” ông nói.

4. Hoa Kỳ “rất khích lệ” trước việc Ukraine chiếm được thành phố Lyman

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết việc Ukraine chiếm được thành phố Lyman là “quan trọng” và Mỹ “rất khích lệ” bởi những gì họ đang nhìn thấy từ quân đội Ukraine ngay bây giờ.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết các lực lượng Nga đã rút lui khỏi Lyman, một thành phố chiến lược cho các hoạt động của họ ở phía đông, Bộ Quốc phòng Nga cho biết hôm thứ Bảy, chỉ một ngày sau khi Mạc Tư Khoa sáp nhập khu vực này, bất kể những phản đối của Ukraine và thế giới.

“Lyman nằm trên đường tiếp tế của người Nga. Và họ đã sử dụng những con đường đó để vận chuyển các binh sĩ và khí tài chiến tranh xuống phía nam và phía tây. Và nếu không có những tuyến đường đó họ sẽ gặp khó khăn rất lớn. Vì vậy, điều này đưa ra một loại tình thế tiến thoái lưỡng nan cho người Nga trong tương lai,” Austin nói với các phóng viên trong cuộc họp báo tại Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ ở Honolulu, Hawaii.

Tuy nhiên, các ký giả bày tỏ âu lo rằng tiến bộ của Ukraine trên chiến trường có thể dẫn đến lo ngại về khả năng leo thang chiến tranh, bao gồm cả việc sử dụng vũ khí hạt nhân.

“Điều đó có nghĩa là gì về khả năng leo thang, tôi sẽ không suy đoán về điều đó. Nhưng điều có ý nghĩa đối với chiến trường là người Ukraine tiếp tục đạt được tiến bộ và họ tiếp tục mang lại cho người Nga những vấn đề mà họ sẽ phải giải quyết. Và một lần nữa, tất cả chúng ta phải được khích lệ bởi những gì chúng ta đang thấy,” ông nói.

Austin nói với CNN's Fareed Zakaria hôm thứ Sáu rằng mặc dù Putin có thể chuyển sang sử dụng vũ khí hạt nhân, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy ông ấy đang đi theo hướng đó vào lúc này.

“Ở Nga, không có ai khống chế Putin. Giống như việc ông ấy đưa ra quyết định vô trách nhiệm khi xâm lược Ukraine, bạn biết đấy, anh ta có thể đưa ra một quyết định khác. Nhưng tôi không thấy điều gì có thể khiến tôi tin rằng anh ấy đã đưa ra quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân,” Austin nói.

5. Tổng thống 9 nước NATO ủng hộ việc Ukraine trở thành thành viên và kêu gọi tăng cường hỗ trợ quân sự

Chiến thắng oanh liệt của Ukraine tại Kharkiv và sau đó tại Lyman đã gây ra một làn sóng phấn khích cực độ tại các quốc gia Trung và Đông Âu. Các đài phát thanh loan tin chiến thắng với những bài hùng ca như một phản ứng trực tiếp đối với những đau khổ mà các quốc gia này đã phải chịu trong thời Liên Xô, và cả ngày nay khi giá khí đốt tiếp tục tăng vọt, lạm phát và âu lo về chiến tranh hạt nhân.

Trong bối cảnh đó, các vị tổng thống của 9 quốc gia NATO từ Trung và Đông Âu hôm Chúa Nhật đã ra tuyên bố chung lên án việc Nga sáp nhập các vùng lãnh thổ của Ukraine và kêu gọi NATO tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Tuyên bố lưu ý rằng các nhà lãnh đạo của các nước này “đã đến thăm Kyiv trong thời gian diễn ra chiến tranh và tận mắt chứng kiến ảnh hưởng của hành động xâm lược của Nga”.

“Chúng tôi nhắc lại sự ủng hộ của chúng tôi đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Chúng tôi không công nhận và sẽ không bao giờ công nhận những nỗ lực của Nga nhằm thôn tính bất kỳ lãnh thổ nào của Ukraine “, tuyên bố viết.

Tổng thống Cộng hòa Tiệp, Estonia, Latvia, Lithuania, Bắc Macedonia, Montenegro, Ba Lan, Slovakia và Romania bày tỏ sự ủng hộ vững chắc đối với “quyết định của Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Bucharest năm 2008 liên quan đến tư cách thành viên tương lai của Ukraine trong Liên minh.”

“ Chúng tôi ủng hộ Ukraine trong việc phòng thủ chống lại sự xâm lược của Nga, yêu cầu Nga ngay lập tức rút khỏi tất cả các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng và khuyến khích tất cả các Đồng minh tăng đáng kể viện trợ quân sự của họ cho Ukraine”, tuyên bố viết.

Tuyên bố cũng kêu gọi “tất cả những kẻ phạm tội xâm lược” và “những kẻ phạm tội ác chiến tranh” phải chịu trách nhiệm và phải bị đưa ra trước công lý.

6. Việc giải phóng Lyman cho thấy “người Ukraine đang đạt được tiến bộ rất lớn” trong cuộc chiến với Nga, người đứng đầu NATO nói

Việc giải phóng thành phố Lyman ở miền đông Ukraine cho thấy “người Ukraine đang đạt được tiến bộ”, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết hôm Chúa Nhật.

Thành tựu này của Ukraine “chứng tỏ rằng Ukraine đang đạt được tiến bộ rất lớn, có thể đẩy lùi các lực lượng Nga”, Stoltenberg nói với NBC's “Meet the Press” trong một cuộc phỏng vấn.

Các bình luận của ông được đưa ra sau cuộc rút lui của lực lượng Nga khỏi thành phố Lyman, miền đông Ukraine, đánh dấu tiến bộ đáng kể nhất của Ukraine kể từ cuộc phản công thành công ở khu vực đông bắc Kharkiv vào tháng trước.

Stoltenberg nói thêm đây là kết quả của “lòng dũng cảm của họ, lòng yêu nước, kỹ năng của họ, và những vũ khí tiên tiến mà Hoa Kỳ và các đồng minh khác đang cung cấp”.

Truyền thông nhà nước Nga Russia-24 hôm thứ Bảy đưa tin lý do Nga rút quân là vì “kẻ thù sử dụng cả pháo binh do phương Tây sản xuất và thông tin tình báo từ các nước liên minh Bắc Đại Tây Dương.”

7. Đức, Đan Mạch và Na Uy đã cung cấp một loạt vũ khí tầm xa cho Ukraine

Bộ quốc phòng Đức vừa công bố cung cấp 16 pháo kéo Zuzana-2 của Slovakia cho Ukraine. Diễn biến này theo sau những lời kêu gọi từ Ukraine về các loại vũ khí hạng nặng hơn dựa trên những thành công gần đây trên chiến trường.

Loại súng này, có thể bắn 6 viên đạn một phút trên khoảng cách 40 km, sẽ được chế tạo tại Slovakia. Ba nước sẽ chi 92 triệu euro cho hệ thống này.