Trong lá thư gửi cho các gia đình Công Giáo năm 2016, ở mục NHỮNG THÁCH ĐỐ CHO GIA ĐÌNH NGÀY NAY, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã nêu lên bốn thách đố đáng báo động của gia đình hôm nay là: Ly thân và ly dị; bạo hành gia đình; sống chung, sống thử; nạn phá thai. Trước những thách đố đó, các gia đình Công Giáo chúng ta phải làm gì? Đó là nội dung tôi muốn gợi với anh chị em suy niệm trong ngày lễ Thánh Gia Thất hôm nay.

I. Bốn thách đố trên đáng báo động như thế nào?

1. Ly thân và ly dị: Tình trạng ly dị ở Việt Nam ngày càng gia tăng: Cuộc điều tra do Bộ VH-TT&DL, phối hợp với Tổng cục Thống kê, với sự hỗ trợ của UNICEF cho thấy, số vụ ly hôn đang tăng nhanh. Năm 2000 có 51.361 vụ ly hôn. Năm 2005 có tới 65.929 vụ. Có 4 nguyên nhân thường xảy ra nhiều là: Mâu thuẫn về lối sống: (chiếm 27,7%); ngoại tình (25,9%); kinh tế (13%); bạo lực gia đình (6,7%). (Nguồn: http://vienthongke.vn/)

Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân khác nữa. Gần đây, có một bài viết nói về sự giàu có của một làng xã nhờ bà con đi xuất khẩu lao động. Nhưng cũng có một bài báo khác cho biết rằng: do đi xuất khẩu lao động, vợ chồng xa nhau sinh ra nhiều cám dỗ...cuối cùng nhà cửa, của cải thì có nhưng vợ chồng lại phải chia tay, con cái thì bơ vơ. Đây là một thực tế đáng buồn cho người dân Việt nam nói chung và cho các gia đình trong các giáo xứ nói riêng.

2. Bạo hành trong gia đình: Theo một nghiên cứu về bạo lực ở các gia đình Việt Nam cho biết: 66% các vụ ly hôn ở Việt Nam liên quan đến bạo hành gia đình. Trong đó: 82% hộ dân nông thôn và 80% hộ ở thành phố có xảy ra bạo lực; 5% phụ nữ thường xuyên bị chồng đánh đập; 9-10% trường hợp nạn nhân của bạo lực gia đình là nam giới và thủ phạm chính là người vợ. (Nguồn: https://vi.wikipedia.org)

Bạo lực cũng có thể do con cái cháu chắt gây nên: Gần đây, một loạt những câu chuyện giới trẻ dùng từ ngữ xúc phạm, hỗn xược với người lớn, thậm chí là chửi bới ông bà, bố mẹ mình đang gióng lên một hồi chuông báo động. Thậm chí có những vụ án giết người thân như bà giết cháu, cha giết con, vợ giết chồng, con cái giết cha mẹ...thật đau lòng.

3. Sống chung, sống thử trước hôn nhân: Theo thống kê của khoa xã hội học Đại học Mở Sài Gòn, năm 2010, có khoảng 1/3 các bạn trẻ sống thử trước hôn nhân. Đó là những đôi nam nữ sống chung như vợ chồng không có đăng ký kết hôn. Sau một thời gian, nếu thấy phù hợp thì họ tiến tới hôn nhân, đăng ký kết hôn theo pháp luật. Còn nếu thấy không phù hợp, họ sẽ chia tay nhau, không cần đến pháp luật. Người ta gọi đó là “sống thử”. Hiện tượng “sống thử” hay còn gọi là “góp gạo thổi cơm chung” đã và đang trở thành một thứ “mốt” trong lối sống của giới trẻ hiện nay, không chỉ trong giới công nhân sống xa nhà mà còn cả ở những sinh viên đang ngồi trên ghế nhà trường.

Xét theo giáo lý Công Giáo thì “sống thử” là trái với luật Chúa, luật Hội Thánh. Cho nên, những người “sống thử” là mắc tội. Đồng thời, “sống thử” khó được toàn xã hội chấp nhận, đó là lối sống sai lầm, buông thả, phóng túng, làm băng hoại các giá trị đạo đức truyền thống, là một biểu hiện của sự xuống cấp về đạo đức trong lối sống thực dụng ngày nay.

Xét theo truyền thống đạo đức, thuần phong mỹ tục của người Việt Nam thì “sống thử” là một lối sống không phù hợp, nó có tác động xấu đến đời sống và mang lại nhiều hậu quả đáng tiếc cho bản thân, gia đình, Giáo hội và xã hội như: không chồng mà có con, dễ dẫn đến tội phá thai. (x. bài: Vấn đề “Sống thử” của giới trẻ ngày nay - Tu sĩ Lôrensô Vũ Văn Trình MF).

4. Tệ nạn nạo phá thai : Theo các số liệu thống kê cho biết hàng năm trên thế giới có khoảng: 42 triệu ca phá thai; 20 triệu ca phá thai không an toàn; 70.000 ca tử vong bà mẹ; 5 triệu ca khuyết tật. Riêng ở Việt Nam: bình quân mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 ca nạo phá thai (chiếm 20% tổng số ca nạo phá thai), cao nhất các nước Đông Nam Á và xếp thứ 5 thế giới. Có nhiều nguyên nhân đưa đến nạn phá thai, trong đó nguyên nhân đầu tiên là do “sống thử”, sống buông thả nên có thai ngoài ý muốn, nguyên nhân thứ hai là bị ảnh hưởng bởi các chương trình KHHGĐ và giáo dục sai lầm. Ví dụ: Công nhân viên chức chỉ được sinh 1-2 con, nếu sinh đứa thứ ba thì phải giáng chức, cắt lương. Người dân sinh con thứ ba: có nơi bị chính quyền phạt, hoặc bắt đóng góp tiền vào quỹ dân số... Vì sợ mất chức, sợ mất tiền... dẫn đến việc phá thai.

Trên đây là bốn thách đố trong muôn vàn thách đố đang xảy ra trong các gia đình, đang tiềm ẩn những hiểm họa không chỉ phá vỡ nền tảng gia đình mà còn đẩy nhân loại đến bờ vực của sa đọa và hủy diệt.

II. Chúng ta cần phải làm gì trước những thách đố trên?

1. Hãy đến với Chúa qua đời sống cầu nguyện: Trước những thách đố về đời sống gia đình, chúng ta rất cần lời cầu nguyện. Thánh Nữ Mônica chung sống với người chồng hoang đàng, trác táng và thiếu chung thuỷ. Augustinô là đứa con sống vô luân, ngã theo lạc giáo… nhưng thánh nữ không sờn lòng nãn chí mà kiên trì hy sinh cầu nguyện. Cuối cùng, chồng và con đã được ơn trở lại, đặc biệt là Augustinô đã trở thành một vị đại thánh.

2. Hãy lãnh nhận các Bí tích: Đức Kitô đã để lại cho Hội Thánh những bí tích, là những dấu chỉ hữu hình làm máng chuyển thông ơn thánh cho các tín hữu. Các bí tích có mục đích thánh hoá con người, xây dựng thân thể Đức Kitô và thờ phượng Thiên Chúa. Nhờ lãnh nhận các bí tích, nhất là bí tích Giao hoà và Thánh Thể đời sống Kitô hữu, đời sống các gia đình được nuôi dưỡng và ngày càng tăng trưởng hơn.

3. Phải biến gia đình thành cộng đoàn yêu thương:

Khi đã có tình yêu thương, các thành viên trong gia đình sẽ loại trừ được các thứ bạo hành về thể xác, tâm lý, tinh thần, loại trừ được sự bất trung… ở trong chính gia đình của mình. Vợ - chồng; cha mẹ - con cái sẽ “có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa, nhẫn nại, chịu đựng và tha thứ cho nhau” (Cl 3,12-13). Đó là điều các thành viên trong gia đình phải cố gắng để thực hiện.

4. Một số thực hành khác: Ngoài các việc làm chủ chốt để gìn giữ gia đình trên đây, trong thư gửi các gia đình năm 2016, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam còn nhắc đến các bổn phận khác của gia đình như : bổn phận đón nhận và tôn trọng sự sống; bổn phận hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ; bổn phận chăm sóc người cao tuổi; bổn phận cha mẹ giáo dục con cái về mọi phương diện nhân bản, đạo đức, tri thức và đức tin; việc chuẩn bị cho giới trẻ bước vào đời sống hôn nhân và gia đình cũng là đòi hỏi khẩn thiết hơn bao giờ hết.

Kết luận: Để gia đình chúng ta luôn được êm ấm hạnh phúc trước những thách đố của thời đại, các thành viên trong gia đình hãy quyết tâm siêng năng cầu nguyện, lãnh nhận các bí tích, xây dựng gia đình thành một mái ấm của tình yêu và lòng thương xót. Xin Thánh Gia Thất đổ tràn đầy ân sủng trên mỗi người, mỗi gia đình chúng ta. Amen.

Lm. Anthony Trung Thành