PARIS, Pháp (23/12/2016) - Người Pháp từng hãnh diện vì họ có ngoại lệ, cho đến khi... xảy ra một điều gì khác ý. Trường hợp như vậy đã xảy ra ở Alsace, khi một linh mục Công Giáo được bầu làm viện trưởng của trường Đại học công lập Strasbourg.

Linh mục Michel Deneken, 59 tuổi, từng giữ chức khoa trưởng khoa thần học Công Giáo của trường trong những năm 2001-2009 và sau đó giữ chức phó chủ tịch đầu tiên của trường trước khi được đa số bầu chọn công khai để trở thành người đứng đầu của một trong những trung tâm giáo dục cao đẳng hàng đầu của quốc gia.

Sự bổ nhiệm vị linh mục đã khuấy lên một cơn bão tố.

Sáu giáo sư đã ký một bức thư ngỏ cảnh báo rằng cuộc bầu cử LM Deneken cỏ thể làm căng thẳng tôn giáo ở Pháp và vì có "quan hệ với tôn giáo" sẽ làm hoen ố nghiêm trọng danh tiếng của trường đại học Strasbourg, từng có bốn nhà khoa học đoạt giải Nobel. Riêng Liên hiệp các sinh viên Cộng sản thì tuyên bố: "Vatican đã chiếm quyền Đại học Strasbourg!"

Nhóm sinh viên Cộng sản đặt câu hỏi liệu việc bổ nhiệm có hậu qủa gì đến những nghiên cứu về giới tính, thí nghiệm sinh học và các vấn đề khác mà Giáo Hội Công Giáo không chấp nhận.

Hầu như bất cứ nơi nào ở Pháp, một nhà thần học không thể được thuê làm giảng viên, chứ đừng nói đến việc trở thành một viện trưởng đại học, bới vì có nguyên tắc tách biệt nhà thờ và nhà nước, môn thần học bị cấm giảng dạy trong giáo dục công cộng.

Sự tách biệt Giáo Hội và nhà nước này được quy định trong bộ luật năm 1905 và được gọi là chính sách tôn giáo tách biệt ở pháp. Luật trục xuất tôn giáo ra khỏi các dịch vụ công cộng - bao gồm giáo dục của nhà nước - trong một nước Pháp từng có truyền thống Công Giáo.

Nguyên tắc nghiêm ngặt như thế đã được ủng hộ rộng rãi, đặc biệt là trong những thập kỷ gần đây khi một số người Hồi giáo gây áp lực đòi hỏi phải có những miễn trữ cho Hồi giáo. Điều này thường dẫn đến những tranh chấp công cộng trong những năm gần đây, như lệnh cấm "burkini", quần áo tắm mùa hè trùm kín người.

Nhưng ở Alsace và Moselle thì có một ngoại lệ lớn đối với chính sách tôn giáo tách biệt ở pháp, đây là khu vực biên giới Pháp-Đức, từng thuộc về nước Đức khi bộ luật năm 1905 cuả Pháp được thông qua.

Khi nước Pháp lấy lại hai khu vực sau khi Thế chiến thứ nhất chấm dứt, chính quyền địa phương đã không thi hành bộ luật tách biệt này và đã được tòa án chấp thuận là một ngoại lệ trong khu vực của họ.



Điều đó có nghĩa là hai trường đại học trong khu vực, ở Strasbourg và Metz, vẫn giữ 'phong cách Đức'của họ, tức là có các khoa thần học Công Giáo và Tin lành dành cho giáo sĩ tương lai và cho cả các sinh viên dân sự.

Nhưng điều hợp pháp trong gần một thế kỷ này đã không tránh được những chỉ trích thế tục và đã là một ngạc nhiên, không chỉ cho LM Deneken, mà còn cho các đồng nghiệp của ngài.

"Chúng tôi thậm chí không biết ông ta là một linh mục," GS Jean-Loup Salzmann, chủ tịch của Hội đồ̀ng các viện trưởng Đại học cho biết. Ông Salzmann thêm rằng đây là một dấu hiệu tốt vì LM Deneken thực sự trung lập trong công việc của mình.

Vị viện trưởng mới (LM Deneken) mặc quần áo dân sự, như phần đông các linh mục người Pháp, và không đeo thánh giá trên áo.

Thụ phong linh mục năm 1985, ngài dành phần lớn sự nghiệp của mình trong giới học thuật. Nghiên cứu của ngài tập trung vào lịch sử của tín điều Công Giáo, thần học Đức thế kỷ 19 và phong trào đại kết.

"Nó giống như một cái tát vào mặt," LM Deneken nói về chiến dịch chống lại ngài, lưu ý rằng ngài đà là phó chủ tịch của trường đại học trong nhiều năm và đã là 'quyền viện trưởng' sau khi vị tiền nhiệm đã tham gia vào chính phủ hồi tháng Chín. "Đã chưa bao giờ gây ra bất kỳ vấn đề nào cả."

LM Deneken giải thích chính sách tôn giáo tách biệt ở pháp có nghĩa là nhà nước trung lập trong vấn đề tôn giáo và ngài không để cho đức tin của mình xác định các quyết định quản trị đại học.

"Nhưng nhiều người giải thích chính sách tôn giáo tách biệt ở pháp là một chính sách trung lập, các tôn giáo phải bị cấm khỏi các lĩnh vực công," ngài nói thêm rằng những nghi ngờ hung hăng trên toàn thể các tín ngưỡng như thế, là một giải thích hẹp hòi về pháp luật.

Theo luật của Pháp, phản ánh sự chống hàng giáo sĩ của những năm cuối thế kỷ 19, một linh mục không được phép giảng dạy trong các trường tiểu học hoặc trung học công lập. Nhưng không cấm họ giảng dậy ở những cấp cao hơn, do đó, một linh mục có thể dạy bất kỳ chủ đề thế tục nào tại bất kỳ trường đại học Pháp, miễn là ông trung lập trong việc giảng dạy.

Tuy nhiên, những hạn chế này không áp dụng ở Alsace và Moselle, vì vậy các nhà phê bình của ngài đã tìm tòi những lý lẽ khác để cố gắng ngăn chặn ngài

Liên hiệp các gia đình thế tục, một nhóm gây áp lực trong giáo dục công cộng, cho rằng việc bổ nhiệm ngài là bất hợp pháp vì ngài không có bằng tốt nghiệp đại học có giá trị và vì thế không thực sự đủ điều kiện để trở thành một giáo sư đại học.

Luận điệu trên thực sự chỉ là một 'mồi nhử' bới vì dù các trường đại học ớ Pháp không cấp bằng thần học, điều đó không làm thay đổi giá trị của những văn bằng được cấp ở Alsace và Moselle.

LM Dekenen nhận được học vị tiến sĩ thần học Công Giáo tại trường đại học Strasbourg trong năm 1986.

Một người không sử dụng tình trạng học vị để chống lại ngài là đối thủ cho chức viện trưởng trường đại học, giáo sư khoa học chính trị Hélène Michel. Bà nói: "Chúng tôi đã không đặt câu hỏi như vậy trong chiến dịch, nhưng tập trung vào các chính sách cho trường đại học. Nhưng chúng tôi đã đề cập đến vấn đề đó trong một số cuộc họp công cộng."

Khi các giáo sư và các lãnh đạo sinh viên cuả Hội đồng Quản trị bình chọn vị viện trưởng vào ngày 13, LM Deneken đã thắng dễ dàng với 26 phiếu, so với 9 phiếu cho bà Michel và một phiếu trắng.