Hans Christian Andersen (02 tháng tư - 1805 - 04 tháng 8 -1875) là một nhà văn Đan Mạch nổi danh về những câu chuyện trẻ em. Những bài thơ và văn xuôi của ông đã được dịch sang hơn 150 thứ tiếng, là nguồn cảm hứng cho nhiều bức tranh, vở kịch, vũ điệu ballet, và phim ảnh.
Những câu chuyện nổi danh nhất mà người VN cũng biết tới là "Người cá" ("The Little Mermaid",) "Nữ hoàng tuyết" ("The Snow Queen",) "Con vịt xấu xí" ("The Ugly Duckling", ) "Chim sơn ca" ("The Nightingale",) và "Bộ áo mới cuả hoàng thượng" ( "The Emperor's New Clothes" ).
Chuyện 'Con bé bán diêm quẹt' (1848, 'The Little Match Girl') là một câu chuyện mà ông Andersen viết sau khi xem một bức hoạ cuả Johan Thomas Lundbye, ông sử dụng bối cảnh bức tranh và lồng vào những sự cố có thật đã xảy ra cho bà mẹ của ông khi bà còn nhỏ.
Cùng với câu chuyện 'Oliver Twist' cuả Charles Dickens viết ra 9 năm trước đó, câu chuyện 'The Little Match Girl' đã soi thêm một chút ánh sáng lương tâm vào một ngõ tối u uẩn mà xã hội Âu Châu thời bấy giờ làm ngơ, đó là tình cảnh cuả những đứa trẻ yếu ớt con nhà nghèo, phải đi lao động sớm, bị hành hạ ngược đãi nhưng chỉ biết im lặng chiụ đựng.
Con bé bán diêm quẹt (The Little Match Girl) - Hans Christian Anderson
Lạnh chưa từng thấy; tuyết lại rơi, bầu trời u ám, và màn chiều đã kéo xuống-- buổi chiều cuối cùng của năm. Trong cái bóng tối và gió lạnh tê tái, con bé nghèo nàn thất thểu đi dọc theo ven đường, đầu để trần, chân đi đất. Hồi nó rời nhà sáng nay, nó cũng có guốc đấy chứ, thật thế; nhưng đôi guốc nào có giúp ích gì cho nó đâu? Đôi guốc rộng quá khổ, mẹ nó vẫn còn đi; rộng đến nỗi; con bé khốn khổ đánh rớt mất khi nó phải nhẩy ra ngoài đường để tránh hai chiếc xe ngựa lộng lẫy đang phóng như bay trên đường phố.
Một chiếc guốc mất tiêu ở đâu rồi; còn chiếc khác thì bị một tên ranh con nhặt lấy, rồi chạy biến mất; Thằng ranh con có lẽ nghĩ rằng chiếc guốc to đủ để dùng làm nôi cho con cháu cuả nó sau này. Vì vậy, con bé phải lết đi với đôi chân trần nhỏ bé, đôi chân đỏ lên và tím bầm vì lạnh. Con bé mang theo một lô diêm quẹt, một số để ở trong tuí yếm, một số cầm trên tay. Không ai mua diêm cuả nó cả, cả một ngày dài; Và cũng chẳng có ai cho nó một đồng xu.
Nó đi rón rén, run rẩy vì lạnh và đói - một hình ảnh đau lòng, con bé thật đáng thương!
Nhiều cụm tuyết bám vào mái tóc dài của nó, những lọn tóc quăn và đẹp lượn quanh chiếc cổ nhỏ bé. Nhưng ngay cả hình ảnh cuả làn tóc, nó cũng chưa bao giờ được biết tới. Lúc đó, tất cả các cửa sổ đã thắp nến lên, lấp lánh, và mùi vị ngỗng rôti lan ra thơm phức, vì bạn phải biết rằng đây là đêm giao thừa sắp bước qua năm mới; đúng vậy, nó cũng nghĩ thế.
Tới một cái góc do hai căn nhà tạo ra, vì một căn nhà xây lấn ra đường nhiều hơn căn nhà nọ, con bé ngồi xuống và co rúm người lại. Đôi chân gầy guộc của nó áp thật chặt vào người, nhưng nó vẫn thấy lạnh, ngày càng lạnh thêm, mà nó lại không dám phiêu lưu trở về nhà, vì nó chưa bán được một cái que diêm nào cả và một xu ăn mày nó cũng không có: Cha nó chắc chắn sẽ cho nó một trận đòn tơi bời, mà ở nhà thì cũng lạnh, nhà chỉ là một cái mái, gió rít từng hồi, dù cho các khe hở lớn đã có rơm và giẻ rách chẹn vào.
Hai bàn tay nhỏ bé cuả nó gần như tê cóng lại. Ô! một cái diêm cháy có thể sẽ mang đến một chút thoải mái, nếu nó dám lấy một que diêm ra, trong cả một bó diêm, thì nó sẽ quẹt vào tường, và sửa ấm những ngón tay. Thế rồi nó lấy một que diêm ra. "Xoạt!" que diêm sáng rực, cháy bùng! Một ngọn lửa sáng lên, ấm áp, giống như một ngọn nến, nó hơ tay lên trên: thât là một ánh sáng tuyệt vời. Giống như nó đang được ngồi trước một lò sưởi lớn, một cái lò có chân bằng đồng thau sáng chói và nắp củng bằng đồng thau trạm trổ. Ngọn lửa cháy mang lại một nguồn hạnh phúc lớn lao; mang lại một hơi ấm kỳ diệu. Con bé duỗi chân ra để sưởi; Nhưng - ngọn lửa tắt phụt, lò sưởi biến mất: chỉ còn lại một chút than tàn đang lụi tắt trong tay.
Nó quẹt một cái diêm khác vào tường: que diêm cháy sáng rạng ngời, và ở đâu mà ánh sáng chiếu lên tường, ở đó bức tường trở nên trong suốt như thể người ta nhìn qua một tấm màn che, và nó có thể nhìn vào căn phòng. Đã có một cái bàn trải khăn trắng như tuyết; trên bàn chén bát lộng lẫy bằng sứ đã dọn sẵn, và một món ngỗng rôti có nhồi táo và mận khô hấp dẫn đang bốc khói. Nhưng điều bất ngờ xảy đến là, con ngỗng đã nhảy xuống bàn, lăn trên sàn sàn nhà với cả con dao và cái nĩa cắm sẵn trên ngực, lăn cho đến khi tới gần con bé nghèo; Thì - cái diêm lại tắt và chẳng còn thấy gì nữa ngoài cái tường dầy, lạnh, ẩm ướt. Nó quẹt một cái diêm khác. Bây giờ thì nó ngồi ngay dưới một cây giáng sinh lộng lẫy: một cây giáng sinh còn lớn hơn, và trang trí nhiều hơn là cái cây mà nó nhìn thấy qua cửa kính cuả một nhà thương gia giàu có.
Có hàng ngàn ngọn đèn sáng rực trên cành cây xanh, và có nhiều bức hình màu sắc, giống như là nó đã thấy trên cửa sổ cuả các gian hàng. Con bé giơ tay với lên cây giáng sinh thì - Cái diêm lại tắt. Ánh sáng cây Giáng sinh bay bổng lên cao và cao hơn, cho tới khi trông giống như những vì sao trên trời; một vì sao rớt xuống và sẹt đi thành một vệt sáng dài.
"Một người nào đó vừa mới chết!" con bé nói một mình; đó là điều mà bà ngoại già cuả nó, người duy nhất yêu thương nó, nhưng nay thì không còn nữa, đã nói với nó, rằng khi có một ngôi sao rơi, là có một linh hồn bay lên với Chúa.
Nó quẹt thêm một que diêm nữa: Lại một lần nữa có ánh sáng, và trong vừng hào quang hiện ra bà cuả nó, tươi sáng và rạng rỡ, rất dịu dàng, đầy vẻ thương yêu.
"Bà ơi!" Con bé kêu lên. "Ô, dẫn con tới với bà đi! Đừng đi mất khi cái diêm tắt; đừng đi giống như cái lò sưởi, như con ngỗng thơm ngon, như cây Giáng sinh tuyệt vời!" Và nó vội vàng cọ hết bó diêm vào tường, nó muốn chắc chắn rằng bà ngoại ở lại với nó. Và bó diêm đã loè lên một ánh sáng thật rực rỡ, sáng hơn cả buổi trưa ban ngày: bà cuả nó cũng trở nên tươi đẹp và cao lớn hơn bao giờ hết. Bà bế con bé lên tay bà, và cả hai cùng bay bổng trong ánh sáng và niềm vui, lên cao, lên thật là cao, và rồi thì không còn lạnh nữa, cũng không còn đói nữa, cũng không còn lo lắng nữa - vì họ đi lên nhà cuả Chúa.
Vào buổi sáng bình minh lạnh lẽo ngày hôm sau, tại cái góc nhà, con bé vẫn còn bất động ngồi ở đó, với một đôi má hồng và một nụ cười tươi, thân mình vẫn còn dựa vào tường -- nó chết vì lạnh trong đêm cuối cùng cuả năm. Cái xác đông cứng còn ngồi bên cạnh một lô diêm, một bó đã cháy hết. "Nó cố sưởi ấm," người qua đường thờ ơ nói. Nhưng không có ai nghĩ ra về những điều đẹp đẽ mà con bé đã nhìn thấy; Thậm chí không có ai đã dám mơ ước đến cái lộng lẫy huy hoàng, mà nó cùng bà đã đón mừng một năm mới.
Những câu chuyện nổi danh nhất mà người VN cũng biết tới là "Người cá" ("The Little Mermaid",) "Nữ hoàng tuyết" ("The Snow Queen",) "Con vịt xấu xí" ("The Ugly Duckling", ) "Chim sơn ca" ("The Nightingale",) và "Bộ áo mới cuả hoàng thượng" ( "The Emperor's New Clothes" ).
 |
Chuyện 'Con bé bán diêm quẹt' (1848, 'The Little Match Girl') là một câu chuyện mà ông Andersen viết sau khi xem một bức hoạ cuả Johan Thomas Lundbye, ông sử dụng bối cảnh bức tranh và lồng vào những sự cố có thật đã xảy ra cho bà mẹ của ông khi bà còn nhỏ.
Cùng với câu chuyện 'Oliver Twist' cuả Charles Dickens viết ra 9 năm trước đó, câu chuyện 'The Little Match Girl' đã soi thêm một chút ánh sáng lương tâm vào một ngõ tối u uẩn mà xã hội Âu Châu thời bấy giờ làm ngơ, đó là tình cảnh cuả những đứa trẻ yếu ớt con nhà nghèo, phải đi lao động sớm, bị hành hạ ngược đãi nhưng chỉ biết im lặng chiụ đựng.
 |
Con bé bán diêm quẹt (The Little Match Girl) - Hans Christian Anderson
Lạnh chưa từng thấy; tuyết lại rơi, bầu trời u ám, và màn chiều đã kéo xuống-- buổi chiều cuối cùng của năm. Trong cái bóng tối và gió lạnh tê tái, con bé nghèo nàn thất thểu đi dọc theo ven đường, đầu để trần, chân đi đất. Hồi nó rời nhà sáng nay, nó cũng có guốc đấy chứ, thật thế; nhưng đôi guốc nào có giúp ích gì cho nó đâu? Đôi guốc rộng quá khổ, mẹ nó vẫn còn đi; rộng đến nỗi; con bé khốn khổ đánh rớt mất khi nó phải nhẩy ra ngoài đường để tránh hai chiếc xe ngựa lộng lẫy đang phóng như bay trên đường phố.
Một chiếc guốc mất tiêu ở đâu rồi; còn chiếc khác thì bị một tên ranh con nhặt lấy, rồi chạy biến mất; Thằng ranh con có lẽ nghĩ rằng chiếc guốc to đủ để dùng làm nôi cho con cháu cuả nó sau này. Vì vậy, con bé phải lết đi với đôi chân trần nhỏ bé, đôi chân đỏ lên và tím bầm vì lạnh. Con bé mang theo một lô diêm quẹt, một số để ở trong tuí yếm, một số cầm trên tay. Không ai mua diêm cuả nó cả, cả một ngày dài; Và cũng chẳng có ai cho nó một đồng xu.
Nó đi rón rén, run rẩy vì lạnh và đói - một hình ảnh đau lòng, con bé thật đáng thương!
Nhiều cụm tuyết bám vào mái tóc dài của nó, những lọn tóc quăn và đẹp lượn quanh chiếc cổ nhỏ bé. Nhưng ngay cả hình ảnh cuả làn tóc, nó cũng chưa bao giờ được biết tới. Lúc đó, tất cả các cửa sổ đã thắp nến lên, lấp lánh, và mùi vị ngỗng rôti lan ra thơm phức, vì bạn phải biết rằng đây là đêm giao thừa sắp bước qua năm mới; đúng vậy, nó cũng nghĩ thế.
Tới một cái góc do hai căn nhà tạo ra, vì một căn nhà xây lấn ra đường nhiều hơn căn nhà nọ, con bé ngồi xuống và co rúm người lại. Đôi chân gầy guộc của nó áp thật chặt vào người, nhưng nó vẫn thấy lạnh, ngày càng lạnh thêm, mà nó lại không dám phiêu lưu trở về nhà, vì nó chưa bán được một cái que diêm nào cả và một xu ăn mày nó cũng không có: Cha nó chắc chắn sẽ cho nó một trận đòn tơi bời, mà ở nhà thì cũng lạnh, nhà chỉ là một cái mái, gió rít từng hồi, dù cho các khe hở lớn đã có rơm và giẻ rách chẹn vào.
Hai bàn tay nhỏ bé cuả nó gần như tê cóng lại. Ô! một cái diêm cháy có thể sẽ mang đến một chút thoải mái, nếu nó dám lấy một que diêm ra, trong cả một bó diêm, thì nó sẽ quẹt vào tường, và sửa ấm những ngón tay. Thế rồi nó lấy một que diêm ra. "Xoạt!" que diêm sáng rực, cháy bùng! Một ngọn lửa sáng lên, ấm áp, giống như một ngọn nến, nó hơ tay lên trên: thât là một ánh sáng tuyệt vời. Giống như nó đang được ngồi trước một lò sưởi lớn, một cái lò có chân bằng đồng thau sáng chói và nắp củng bằng đồng thau trạm trổ. Ngọn lửa cháy mang lại một nguồn hạnh phúc lớn lao; mang lại một hơi ấm kỳ diệu. Con bé duỗi chân ra để sưởi; Nhưng - ngọn lửa tắt phụt, lò sưởi biến mất: chỉ còn lại một chút than tàn đang lụi tắt trong tay.
Nó quẹt một cái diêm khác vào tường: que diêm cháy sáng rạng ngời, và ở đâu mà ánh sáng chiếu lên tường, ở đó bức tường trở nên trong suốt như thể người ta nhìn qua một tấm màn che, và nó có thể nhìn vào căn phòng. Đã có một cái bàn trải khăn trắng như tuyết; trên bàn chén bát lộng lẫy bằng sứ đã dọn sẵn, và một món ngỗng rôti có nhồi táo và mận khô hấp dẫn đang bốc khói. Nhưng điều bất ngờ xảy đến là, con ngỗng đã nhảy xuống bàn, lăn trên sàn sàn nhà với cả con dao và cái nĩa cắm sẵn trên ngực, lăn cho đến khi tới gần con bé nghèo; Thì - cái diêm lại tắt và chẳng còn thấy gì nữa ngoài cái tường dầy, lạnh, ẩm ướt. Nó quẹt một cái diêm khác. Bây giờ thì nó ngồi ngay dưới một cây giáng sinh lộng lẫy: một cây giáng sinh còn lớn hơn, và trang trí nhiều hơn là cái cây mà nó nhìn thấy qua cửa kính cuả một nhà thương gia giàu có.
Có hàng ngàn ngọn đèn sáng rực trên cành cây xanh, và có nhiều bức hình màu sắc, giống như là nó đã thấy trên cửa sổ cuả các gian hàng. Con bé giơ tay với lên cây giáng sinh thì - Cái diêm lại tắt. Ánh sáng cây Giáng sinh bay bổng lên cao và cao hơn, cho tới khi trông giống như những vì sao trên trời; một vì sao rớt xuống và sẹt đi thành một vệt sáng dài.
"Một người nào đó vừa mới chết!" con bé nói một mình; đó là điều mà bà ngoại già cuả nó, người duy nhất yêu thương nó, nhưng nay thì không còn nữa, đã nói với nó, rằng khi có một ngôi sao rơi, là có một linh hồn bay lên với Chúa.
 |
Nó quẹt thêm một que diêm nữa: Lại một lần nữa có ánh sáng, và trong vừng hào quang hiện ra bà cuả nó, tươi sáng và rạng rỡ, rất dịu dàng, đầy vẻ thương yêu.
"Bà ơi!" Con bé kêu lên. "Ô, dẫn con tới với bà đi! Đừng đi mất khi cái diêm tắt; đừng đi giống như cái lò sưởi, như con ngỗng thơm ngon, như cây Giáng sinh tuyệt vời!" Và nó vội vàng cọ hết bó diêm vào tường, nó muốn chắc chắn rằng bà ngoại ở lại với nó. Và bó diêm đã loè lên một ánh sáng thật rực rỡ, sáng hơn cả buổi trưa ban ngày: bà cuả nó cũng trở nên tươi đẹp và cao lớn hơn bao giờ hết. Bà bế con bé lên tay bà, và cả hai cùng bay bổng trong ánh sáng và niềm vui, lên cao, lên thật là cao, và rồi thì không còn lạnh nữa, cũng không còn đói nữa, cũng không còn lo lắng nữa - vì họ đi lên nhà cuả Chúa.
Vào buổi sáng bình minh lạnh lẽo ngày hôm sau, tại cái góc nhà, con bé vẫn còn bất động ngồi ở đó, với một đôi má hồng và một nụ cười tươi, thân mình vẫn còn dựa vào tường -- nó chết vì lạnh trong đêm cuối cùng cuả năm. Cái xác đông cứng còn ngồi bên cạnh một lô diêm, một bó đã cháy hết. "Nó cố sưởi ấm," người qua đường thờ ơ nói. Nhưng không có ai nghĩ ra về những điều đẹp đẽ mà con bé đã nhìn thấy; Thậm chí không có ai đã dám mơ ước đến cái lộng lẫy huy hoàng, mà nó cùng bà đã đón mừng một năm mới.