Nhân Ngày Hòa Bình Thế Giới ngày 01.01.2012, Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã gởi đến chúng ta Sứ điệp có đề tài: “Giáo dục người trẻ về Công lý và Hòa bình”. Trong phần kết luận có tiểu tựa ‘Hướng mắt lên nhìn Thiên Chúa’, Người khẳng định với chúng ta, đặc biệt những người trẻ: “Không phải các ý thức hệ cứu vãn thế giới, nhưng là nhờ qui hướng về Thiên Chúa hằng sống, là Đấng tạo dựng nên chúng ta, là người bảo đảm tự do của chúng ta và những gì tốt đẹp và chân thật. Hãy qui hướng về Thiên Chúa không chút dè dặt vì Ngài là mẫu mực những gì là công chính và đồng thời là tình yêu vĩnh cửu. Điều có thể cứu vớt chúng ta chỉ chính là tình yêu?”… Hãy tín thác sống tuổi trẻ, giai đoạn rất phong phú và đầy phấn khởi. Hãy ý thức chính các bạn là tấm gương khích lệ cho người lớn, và cố gắng vượt thắng những bất công và tham ô, càng mong ước một tương lai tốt đẹp hơn và dấn thân xây dựng tương lai ấy, thì các bạn càng là những tấm gương cho người lớn.
Trong những ngày đầu Mùa Chay 2012, thật chính đáng khi chúng ta cùng đọc ‘Sứ điệp Mùa Chay 2012 của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI’ mà, cùng với Sứ điệp Hòa Bình nói trên, cá nhân chúng tôi cảm thấy đây chính là những giáo huấn mà vị Cha Chung Giáo hội Công giáo Thế giới nhắn nhủ đến từng Kitô hữu chúng ta trước sự oằn oại của rất nhiều đồng đạo lẫn đồng bào đang bị giam cầm không biết lý do hay đói khát vì lạm phát phi mã.
I. – TÓM LƯỢC SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2012.
Vì Mùa Chay là cơ hội thuận tiện để chúng ta suy tư về nền tảng đời sống Kitô là đức Bác ái, nên Đức Thánh Cha đề nghị mỗi người đổi mới hành trình đức Tin, nơi bản thân cùng trong cộng đoàn, nhờ cầu nguyện và chay tịnh, trong lúc chờ đợi niềm vui Phục Sinh, học hỏi từ câu Kinh Thánh “Chúng ta hãy quan tâm đối với nhau để khích lệ nhau trong đức bác ái và trong việc lành” (Dt 10,24). Tác giả câu này nhắn nhủ hãy tín thác nơi Đức Kitô, Đấng ban cho chúng ta ơn tha thứ và dẫn đến Thiên Chúa.
Chúng ta đón nhận Đức Kitô là khi có đời sống phát triển theo 3 nhân đức hướng thần: tiến đến gần Chúa ‘với con tim chân thành trong sự viên mãn của đức Tin’ (c.22), giữ vững ‘việc tuyên xưng niềm hy vọng của chúng ta’ (c.23) luôn chú ý thi hành ‘đức bác ái và các việc lành’ (c.24) cùng với các anh em khác. Đoạn này dạy cách cư xử theo Tin Mừng và, nhờ việc tham dự các buổi gặp gỡ phụng vụ và cầu nguyện với cộng đoàn, để hướng về sự hiệp thông trọn vẹn với Thiên Chúa mai sau (c.25). Đức Thánh Cha dừng lại ở câu 24 để mời chúng ta suy nghĩ về 3 khía cạnh có tính cách thời sự của đời sống Kitô hữu là quan tâm đến tha nhân, tính hỗ tương và sự thánh thiện bản thân.
1.- “Chúng ta hãy quan tâm”: trách nhiệm đối với người anh em.
‘Hãy quan tâm’ tức quan sát kỹ lưỡng, nhìn một cách ý thức như, trong Tin Mừng, Đức Kitô mời môn đệ ‘quan sát’ chim trên trời không làm việc, nhưng vẫn được Chúa Quan Phòng ân cần chăm sóc (Lc 12,24), và hãy ‘nhận ra’ cái xà trong mắt mình trước khi nhìn thấy cọng rơm trong mắt người anh em (Lc 6,41). Trong đoạn khác, hãy ‘chú ý đến Chúa Giêsu’ (Dt 3,1), Thượng tế đạo chúng ta. Do đó, chúng ta được mời gọi chăm chú nhìn người khác, trước là nhìn Chúa Giêsu và chú ý đối với nhau, đừng dửng dưng trước số phận của các anh em.
Thực tế, ta thường thấy trái độ trái ngược: dửng dưng, không tha thiết nảy sinh từ lòng ích kỷ, được ngụy biện vì ‘tôn trọng đời tư người khác’, nhưng tiếng Chúa vang dội kêu gọi mỗi người chúng ta hãy là những người canh giữ anh em mình (St 4, 9), thiết lập những quan hệ ân cần đối với nhau, quan tâm đến thiện ích tha nhân vì mọi người đều là thụ tạo, là con và giống Thiên Chúa yêu thương vô biên. Hãy vun trồng cái nhìn này về tình huynh đệ, liên đới, công bằng, để lòng từ bi và cảm thông sẽ tự nhiên nảy sinh từ con tim chúng ta. Đức Phaolô VI khẳng định thế giới ngày nay đau khổ vì thiếu tình huynh đệ: ‘Thế giới bệnh hoạn, không phải do sự phung phí tài nguyên hoặc vì một số người vơ vét của cải, nhưng là do sự thiếu tình huynh đệ giữa con người và các dân tộc với nhau’ (Phát triển các dân tộc, số 66).
Sự lưu tâm đến người khác bao gồm ước muốn cho họ điều thiện hảo về thể lý, luân lý và tinh thần. Nền văn hóa hiện đại đã đánh mất ý thức thiện và ác, thay vì cần phải tái khẳng định rằng Sự Thiện hiện hữu và chiến thắng vì Thiên Chúa là ‘Đấng tốt lành và làm điều thiện’ (Tv 119,68). Sự thiện là điều khơi dậy, bảo vệ và thăng tiến sự sống, tình huynh đệ và hiệp thông. Trách nhiệm đối với tha nhân có nghĩa là muốn và làm điều thiện cho họ, mở mắt trước những thiếu thốn của họ. Trong dụ ngôn người Samaritano nhân lành, vị tư tế và thầy Lêvi ‘đi tránh qua bên kia’, dửng dưng với người bị cướp bóc lột và đánh đập (Lc 10,30-32), và trong dụ ngôn người giàu có, nên không nhìn thấy thân phận ông Lazzarô nghèo khổ chết đói trước cửa nhà (Lc 16, 9). Trong cả hai trường hợp chúng ta thấy thế nào điều là trái ngược với sự ‘quan tâm’, với cái nhìn yêu thương và cảm thông.
Sự giàu có vật chất, thái độ đặt tư lợi và bận tâm mình lên trên hết cũng không cho phép họ thiếu khả năng ‘có lòng từ bi’ đối với người đau khổ. Tâm hồn có kinh nghiệm bản thân về đau khổ sẽ là nguồn mạch sự cảm thông và thương cảm: ‘Người công chính nhìn nhận quyền người lầm than, trái lại kẻ gian ác không nghe tiếng nói của lý trí’ (Cn 29,7). Nhờ thế, ta hiểu hạnh phúc ‘của những người khóc lóc’ (Mt 5,4), tức có khả năng ra khỏi chính mình để cảm động trước đau khổ của tha nhân và là cơ hội để được cứu độ và hạnh phúc thật.
Sự ‘quan tâm’ đến anh em cần bao gồm thiện ích thiêng liêng của họ: Sự sửa lỗi huynh đệ nhắm đến sự sống đời đời. Chúa Kitô đã truyền phải chỉnh đốn người anh em đang phạm tội (x. Mt 18,15). Động từ ‘sửa lỗi huynh đệ’ (elenchein) chỉ sứ vụ ngôn sứ tố giác của Kitô hữu đối với một thế hệ chiều theo điều ác (Ep 5,11). Giáo hội liệt kê việc khuyên bảo tội nhân qua những hành động từ bi về tinh thần (thương linh hồn có 7 mối). Đức bác ái Kitô không im lặng trước sự ác, như thái độ của những tín hữu Kitô, vì tôn trọng người khác hoặc vì tiện ích, chiều theo não trạng chung, thay vì cảnh giác anh em về những suy nghĩ và hành động trái ngược Sự Thật và không theo con đường Sự Thiện. Thánh Phaolô quả quyết: “Nếu có ai vướng mắc tội nào, thì anh em, những người được Thần Khí thúc đẩy, hãy lấy tinh thần hiền hòa mà sửa dạy; phải tự đề phòng kẻo chính mình cũng bị cám dỗ” (Gl 6,1).
2. Ơn hỗ tương đối với nhau.
Xã hội hiện nay có thể trở nên đui mù đối với những đau khổ thể lý cũng như những đòi hỏi tinh thần và luân lý của cuộc sống. Nhưng cộng đoàn Kitô không thể như vậy! Sự hiện hữu chúng ta liên hệ với nhau, trong sự Thiện cũng như sự Ác. Thánh Phaolô mời gọi tìm kiếm điều dẫn tới ‘hòa bình và xây dựng lẫn nhau’ (Rm 14,19), giúp đỡ ‘tha nhân trong điều Thiện để xây dựng họ’ (Rm 15,2), không tìm tư lợi, ‘nhưng là lợi ích của nhiều người, để họ đạt tới ơn cứu độ’ (1 Cr 10,33). Sự sửa lỗi và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái phải là thành phần đời sống Giáo hội Đức Kitô.
Dân Chúa, kết hiệp trong Đức Kitô nhờ Thánh Thể, sống hiệp thông liên kết với nhau như chi thể của cùng một thân mình. Như vậy, tha nhân thuộc về tôi: sự sống, phần rỗi của họ liên hệ tới sự sống và phần rỗi của tôi. Giáo hội, Nhiệm thể Đức Kitô, có sự hỗ tương như thế: cộng đoàn liên tục làm việc thống hối và kêu cầu ơn tha thứ vì những tội lỗi của con cái mình, nhưng cũng luôn vui mừng hân hoan vì chứng tá nhân đức và bác ái được triển nở nơi mình. Thánh Phaolô quả quyết ‘Các chi thể chăm sóc lẫn nhau’ (1 Cr 12,25), vì chúng ta là một thân mình.
3. Khích lệ lẫn nhau trong đức Bác ái và việc lành để cùng tiến bước tới sự thánh thiện.
Sự quan tâm đối với nhau có mục đích là thúc đẩy nhau tiến đến một tình yêu thương thực sự hữu hiệu ngày càng mạnh mẽ hơn, ‘như ánh sáng bình minh gia tăng huy hoàng cho đến chiều’ (Cn 4,18), trong khi chờ đợi sống vĩnh cửu trong Thiên Chúa. Thời gian ban cho chúng ta trong cuộc sống thật quí giá để khám phá và chu toàn việc lành, trong Giáo Hội tăng triển để đạt tới sự trưởng thành trọn vẹn Đức Kitô (Xc Ep 4,13).
Đáng tiếc là luôn có cám dỗ sống trong nguội lạnh, bóp nghẹt Thánh Linh, từ khước không làm sinh lợi những nén bạc đã được ban cho chúng ta để mưu ích cho bản thân và tha nhân (x. Mt 25,25-30). Hãy nhận lãnh những phong phú tinh thần và thể chất hữu ích để chu toàn kế hoạch của Chúa, để mưu ích cho Giáo Hội và phần rỗi bản thân (x. Lc 12,21b; 1 Tm 6,18). Sự khôn ngoan của Giáo hội, khi phong chân phúc và hiển thánh cho một số Kitô hữu gương mẫu, có mục đích khơi dậy ước muốn noi gương nhân đức của các vị. Thánh Phaolô nhắn nhủ: ‘Anh chị em hãy thi đua quí chuộng lẫn nhau’ (Rm 12,10).
II. ÁP DỤNG CHO QUÊ HƯƠNG VIỆT NAM.
1. Hội thảo về Bệnh vô cảm trong xã hội hiện nay.
Trong khi đọc Sứ điệp Mùa Chay của Đức Thánh Cha, bản tin về buổi Hội thảo được chúng tôi chú ý nhưng không ngạc nhiên vì đã sống nhiều năm dưới chế độ vô thần, trước những bất công, gian dối mà không thấy phản ứng, không thương xót Đức Khâm sứ hay Đức Phó Tổng Giám mục Sài gòn bị những linh mục cộng sản hỗn hào mà còn cho rằng hai Đức cha ‘không thức thời’…
Buổi hội thảo ngày 19.02.2012, của nhóm các bạn trẻ lớp tìm hiểu Giáo huấn Xã hội Công giáo tại Dòng Chúa Cứu Thế Sài gòn thành công ngoài dự kiến về số lượng người tham gia, mức độ sôi nổi và hiệu quả đạt được. Chính đông đảo các bạn trẻ tham dự tự tìm kiếm thông tin, xây dựng chương trình, và đặc biệt trình diễn một tiểu phẩm kịch về tình trạng vô cảm nhức nhối, xót xa trong xã hội hiện nay. Phụ giúp các bạn trẻ là các Cha, các Sơ, các anh chị lớn, và Cha Mátthêu Vũ Khởi Phụng, người đã đúc kết chương trình và dâng Thánh Lễ kết thúc.
Phần khởi động thật lôi cuốn và có chiều sâu nhờ các bạn trẻ đưa ra những thông tin tổng hợp, hình ảnh về:
- Triệu chứng: Gặp người có hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn mà không thấy xót xa, thương cảm, không muốn giúp dù có điều kiện; đứng trước sự bất công, xấu xa, gian dối mà không thấy phẫn nộ, nhức nhối; thấy những điều tốt đẹp, cao thượng mà không ngưỡng mộ, cảm phục.
- Nguyên nhân khách quan: Xã hội có quá nhiều lọc lừa dối trá như ăn xin giả, đau ốm giả, … làm người ta hoang mang, nghi ngờ, rồi làm ngơ. Pháp luật chưa bảo vệ những người ra tay nghĩa hiệp, nên có thể bị trả thù hay mang họa vào thân, bị công an kêu lên kêu xuống làm e ngại chuyện ‘ách giữa đàng mà mang vào cổ’.
- Nguyên nhân chủ quan: Bệnh phát sinh do ý thức sống ích kỷ, vì lợi ích bản thân theo ‘chủ nghĩa MACKENO (mặc-kệ-nó)’ hay quá bận bịu, trể giờ đến công sở, vào lớp học…
- Phương pháp ‘điều trị’: Nguyên nhân xuất phát từ đâu thì phải trị liệu từ chỗ ấy.
2. Dùng sai những chữ ‘làm chính trị’.
Sau ngày 30.04.1975, khi các linh mục ‘quốc doanh’đua nhau ra ứng cử với sự cho phép của Mặt trận Tổ quốc thì có ai nói làm chính trị đâu. Nhưng khi Linh mục Nguyễn Văn Lý và các Linh mục khác lên tiếng đòi Tự do Tôn giáo cho tín hữu thì bị đồng bào (kể cả đồng đạo hiểu sai những chữ ‘làm chính trị’ như người cộng sản) cho là làm chính trị. Thật sự, các Linh mục này chỉ hành động theo Giáo huấn của Giáo hội qua các Văn kiện của Công đồng Chung Vatican II. Ngày nay, các Văn kiện này được dùng làm căn bản để ban hành Giáo lý Công giáo và Giáo huấn xã hội Công giáo.
Về Giáo lý Công giáo, năm 1997, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam cho phép phát hành nhưng kiểm duyệt bỏ phần lớn khoản số 2242 vì đề cập vấn đề Kitô hữu có quyền từ chối vâng phục chính quyền. Nguyên văn khoản số này như sau: “Theo lương tâm, người công dân không buộc phải tuân theo những chỉ thị của chính quyền dân sự khi những chỉ thị ấy trái với những đòi hỏi của phạm vị luân lý, với các quyền lợi căn bản của con người hay với các giáo huấn của Phúc Âm. Việc không chịu tùng phục các quyền bính dân sự, khi những đòi hỏi của họ trái với những đòi hỏi của lương tâm ngay thẳng, có lý do chính đáng ở chỗ việc phụng sự Thiên Chúa với việc phục vụ cộng đồng chính trị là hai việc khác nhau. ‘Hãy trả về cho Cêsa những gì của Cêsa và cho Thiên Chúa những gì của Thiên Chúa’ (Mt 22:21). ‘Chúng tôi phải vâng lời Thiên Chúa hơn là loài người’ (Acts 5:29). ‘Khi người công dân bị đè nén bởi một thứ công quyền vượt quá quyền hạn của mình, họ vẫn phải cống hiến hay làm theo những gì công ích đòi buộc họ một cách khách quan; thế nhưng, họ cũng được phép bảo vệ quyền lợi riêng của họ cũng như của những người công dân như họ để chống lại việc lạm dụng của thứ quyền bính này, trong giới hạn của phạm vi luật tự nhiên cũng như Luật Phúc Âm’ (Hiến Chế Gaudium et Spes, 74.5)”.
(Còn tiếp)
Trong những ngày đầu Mùa Chay 2012, thật chính đáng khi chúng ta cùng đọc ‘Sứ điệp Mùa Chay 2012 của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI’ mà, cùng với Sứ điệp Hòa Bình nói trên, cá nhân chúng tôi cảm thấy đây chính là những giáo huấn mà vị Cha Chung Giáo hội Công giáo Thế giới nhắn nhủ đến từng Kitô hữu chúng ta trước sự oằn oại của rất nhiều đồng đạo lẫn đồng bào đang bị giam cầm không biết lý do hay đói khát vì lạm phát phi mã.
I. – TÓM LƯỢC SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2012.
Vì Mùa Chay là cơ hội thuận tiện để chúng ta suy tư về nền tảng đời sống Kitô là đức Bác ái, nên Đức Thánh Cha đề nghị mỗi người đổi mới hành trình đức Tin, nơi bản thân cùng trong cộng đoàn, nhờ cầu nguyện và chay tịnh, trong lúc chờ đợi niềm vui Phục Sinh, học hỏi từ câu Kinh Thánh “Chúng ta hãy quan tâm đối với nhau để khích lệ nhau trong đức bác ái và trong việc lành” (Dt 10,24). Tác giả câu này nhắn nhủ hãy tín thác nơi Đức Kitô, Đấng ban cho chúng ta ơn tha thứ và dẫn đến Thiên Chúa.
Chúng ta đón nhận Đức Kitô là khi có đời sống phát triển theo 3 nhân đức hướng thần: tiến đến gần Chúa ‘với con tim chân thành trong sự viên mãn của đức Tin’ (c.22), giữ vững ‘việc tuyên xưng niềm hy vọng của chúng ta’ (c.23) luôn chú ý thi hành ‘đức bác ái và các việc lành’ (c.24) cùng với các anh em khác. Đoạn này dạy cách cư xử theo Tin Mừng và, nhờ việc tham dự các buổi gặp gỡ phụng vụ và cầu nguyện với cộng đoàn, để hướng về sự hiệp thông trọn vẹn với Thiên Chúa mai sau (c.25). Đức Thánh Cha dừng lại ở câu 24 để mời chúng ta suy nghĩ về 3 khía cạnh có tính cách thời sự của đời sống Kitô hữu là quan tâm đến tha nhân, tính hỗ tương và sự thánh thiện bản thân.
1.- “Chúng ta hãy quan tâm”: trách nhiệm đối với người anh em.
‘Hãy quan tâm’ tức quan sát kỹ lưỡng, nhìn một cách ý thức như, trong Tin Mừng, Đức Kitô mời môn đệ ‘quan sát’ chim trên trời không làm việc, nhưng vẫn được Chúa Quan Phòng ân cần chăm sóc (Lc 12,24), và hãy ‘nhận ra’ cái xà trong mắt mình trước khi nhìn thấy cọng rơm trong mắt người anh em (Lc 6,41). Trong đoạn khác, hãy ‘chú ý đến Chúa Giêsu’ (Dt 3,1), Thượng tế đạo chúng ta. Do đó, chúng ta được mời gọi chăm chú nhìn người khác, trước là nhìn Chúa Giêsu và chú ý đối với nhau, đừng dửng dưng trước số phận của các anh em.
Thực tế, ta thường thấy trái độ trái ngược: dửng dưng, không tha thiết nảy sinh từ lòng ích kỷ, được ngụy biện vì ‘tôn trọng đời tư người khác’, nhưng tiếng Chúa vang dội kêu gọi mỗi người chúng ta hãy là những người canh giữ anh em mình (St 4, 9), thiết lập những quan hệ ân cần đối với nhau, quan tâm đến thiện ích tha nhân vì mọi người đều là thụ tạo, là con và giống Thiên Chúa yêu thương vô biên. Hãy vun trồng cái nhìn này về tình huynh đệ, liên đới, công bằng, để lòng từ bi và cảm thông sẽ tự nhiên nảy sinh từ con tim chúng ta. Đức Phaolô VI khẳng định thế giới ngày nay đau khổ vì thiếu tình huynh đệ: ‘Thế giới bệnh hoạn, không phải do sự phung phí tài nguyên hoặc vì một số người vơ vét của cải, nhưng là do sự thiếu tình huynh đệ giữa con người và các dân tộc với nhau’ (Phát triển các dân tộc, số 66).
Sự lưu tâm đến người khác bao gồm ước muốn cho họ điều thiện hảo về thể lý, luân lý và tinh thần. Nền văn hóa hiện đại đã đánh mất ý thức thiện và ác, thay vì cần phải tái khẳng định rằng Sự Thiện hiện hữu và chiến thắng vì Thiên Chúa là ‘Đấng tốt lành và làm điều thiện’ (Tv 119,68). Sự thiện là điều khơi dậy, bảo vệ và thăng tiến sự sống, tình huynh đệ và hiệp thông. Trách nhiệm đối với tha nhân có nghĩa là muốn và làm điều thiện cho họ, mở mắt trước những thiếu thốn của họ. Trong dụ ngôn người Samaritano nhân lành, vị tư tế và thầy Lêvi ‘đi tránh qua bên kia’, dửng dưng với người bị cướp bóc lột và đánh đập (Lc 10,30-32), và trong dụ ngôn người giàu có, nên không nhìn thấy thân phận ông Lazzarô nghèo khổ chết đói trước cửa nhà (Lc 16, 9). Trong cả hai trường hợp chúng ta thấy thế nào điều là trái ngược với sự ‘quan tâm’, với cái nhìn yêu thương và cảm thông.
Sự giàu có vật chất, thái độ đặt tư lợi và bận tâm mình lên trên hết cũng không cho phép họ thiếu khả năng ‘có lòng từ bi’ đối với người đau khổ. Tâm hồn có kinh nghiệm bản thân về đau khổ sẽ là nguồn mạch sự cảm thông và thương cảm: ‘Người công chính nhìn nhận quyền người lầm than, trái lại kẻ gian ác không nghe tiếng nói của lý trí’ (Cn 29,7). Nhờ thế, ta hiểu hạnh phúc ‘của những người khóc lóc’ (Mt 5,4), tức có khả năng ra khỏi chính mình để cảm động trước đau khổ của tha nhân và là cơ hội để được cứu độ và hạnh phúc thật.
Sự ‘quan tâm’ đến anh em cần bao gồm thiện ích thiêng liêng của họ: Sự sửa lỗi huynh đệ nhắm đến sự sống đời đời. Chúa Kitô đã truyền phải chỉnh đốn người anh em đang phạm tội (x. Mt 18,15). Động từ ‘sửa lỗi huynh đệ’ (elenchein) chỉ sứ vụ ngôn sứ tố giác của Kitô hữu đối với một thế hệ chiều theo điều ác (Ep 5,11). Giáo hội liệt kê việc khuyên bảo tội nhân qua những hành động từ bi về tinh thần (thương linh hồn có 7 mối). Đức bác ái Kitô không im lặng trước sự ác, như thái độ của những tín hữu Kitô, vì tôn trọng người khác hoặc vì tiện ích, chiều theo não trạng chung, thay vì cảnh giác anh em về những suy nghĩ và hành động trái ngược Sự Thật và không theo con đường Sự Thiện. Thánh Phaolô quả quyết: “Nếu có ai vướng mắc tội nào, thì anh em, những người được Thần Khí thúc đẩy, hãy lấy tinh thần hiền hòa mà sửa dạy; phải tự đề phòng kẻo chính mình cũng bị cám dỗ” (Gl 6,1).
2. Ơn hỗ tương đối với nhau.
Xã hội hiện nay có thể trở nên đui mù đối với những đau khổ thể lý cũng như những đòi hỏi tinh thần và luân lý của cuộc sống. Nhưng cộng đoàn Kitô không thể như vậy! Sự hiện hữu chúng ta liên hệ với nhau, trong sự Thiện cũng như sự Ác. Thánh Phaolô mời gọi tìm kiếm điều dẫn tới ‘hòa bình và xây dựng lẫn nhau’ (Rm 14,19), giúp đỡ ‘tha nhân trong điều Thiện để xây dựng họ’ (Rm 15,2), không tìm tư lợi, ‘nhưng là lợi ích của nhiều người, để họ đạt tới ơn cứu độ’ (1 Cr 10,33). Sự sửa lỗi và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái phải là thành phần đời sống Giáo hội Đức Kitô.
Dân Chúa, kết hiệp trong Đức Kitô nhờ Thánh Thể, sống hiệp thông liên kết với nhau như chi thể của cùng một thân mình. Như vậy, tha nhân thuộc về tôi: sự sống, phần rỗi của họ liên hệ tới sự sống và phần rỗi của tôi. Giáo hội, Nhiệm thể Đức Kitô, có sự hỗ tương như thế: cộng đoàn liên tục làm việc thống hối và kêu cầu ơn tha thứ vì những tội lỗi của con cái mình, nhưng cũng luôn vui mừng hân hoan vì chứng tá nhân đức và bác ái được triển nở nơi mình. Thánh Phaolô quả quyết ‘Các chi thể chăm sóc lẫn nhau’ (1 Cr 12,25), vì chúng ta là một thân mình.
3. Khích lệ lẫn nhau trong đức Bác ái và việc lành để cùng tiến bước tới sự thánh thiện.
Sự quan tâm đối với nhau có mục đích là thúc đẩy nhau tiến đến một tình yêu thương thực sự hữu hiệu ngày càng mạnh mẽ hơn, ‘như ánh sáng bình minh gia tăng huy hoàng cho đến chiều’ (Cn 4,18), trong khi chờ đợi sống vĩnh cửu trong Thiên Chúa. Thời gian ban cho chúng ta trong cuộc sống thật quí giá để khám phá và chu toàn việc lành, trong Giáo Hội tăng triển để đạt tới sự trưởng thành trọn vẹn Đức Kitô (Xc Ep 4,13).
Đáng tiếc là luôn có cám dỗ sống trong nguội lạnh, bóp nghẹt Thánh Linh, từ khước không làm sinh lợi những nén bạc đã được ban cho chúng ta để mưu ích cho bản thân và tha nhân (x. Mt 25,25-30). Hãy nhận lãnh những phong phú tinh thần và thể chất hữu ích để chu toàn kế hoạch của Chúa, để mưu ích cho Giáo Hội và phần rỗi bản thân (x. Lc 12,21b; 1 Tm 6,18). Sự khôn ngoan của Giáo hội, khi phong chân phúc và hiển thánh cho một số Kitô hữu gương mẫu, có mục đích khơi dậy ước muốn noi gương nhân đức của các vị. Thánh Phaolô nhắn nhủ: ‘Anh chị em hãy thi đua quí chuộng lẫn nhau’ (Rm 12,10).
II. ÁP DỤNG CHO QUÊ HƯƠNG VIỆT NAM.
1. Hội thảo về Bệnh vô cảm trong xã hội hiện nay.
Trong khi đọc Sứ điệp Mùa Chay của Đức Thánh Cha, bản tin về buổi Hội thảo được chúng tôi chú ý nhưng không ngạc nhiên vì đã sống nhiều năm dưới chế độ vô thần, trước những bất công, gian dối mà không thấy phản ứng, không thương xót Đức Khâm sứ hay Đức Phó Tổng Giám mục Sài gòn bị những linh mục cộng sản hỗn hào mà còn cho rằng hai Đức cha ‘không thức thời’…
Buổi hội thảo ngày 19.02.2012, của nhóm các bạn trẻ lớp tìm hiểu Giáo huấn Xã hội Công giáo tại Dòng Chúa Cứu Thế Sài gòn thành công ngoài dự kiến về số lượng người tham gia, mức độ sôi nổi và hiệu quả đạt được. Chính đông đảo các bạn trẻ tham dự tự tìm kiếm thông tin, xây dựng chương trình, và đặc biệt trình diễn một tiểu phẩm kịch về tình trạng vô cảm nhức nhối, xót xa trong xã hội hiện nay. Phụ giúp các bạn trẻ là các Cha, các Sơ, các anh chị lớn, và Cha Mátthêu Vũ Khởi Phụng, người đã đúc kết chương trình và dâng Thánh Lễ kết thúc.
Phần khởi động thật lôi cuốn và có chiều sâu nhờ các bạn trẻ đưa ra những thông tin tổng hợp, hình ảnh về:
- Triệu chứng: Gặp người có hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn mà không thấy xót xa, thương cảm, không muốn giúp dù có điều kiện; đứng trước sự bất công, xấu xa, gian dối mà không thấy phẫn nộ, nhức nhối; thấy những điều tốt đẹp, cao thượng mà không ngưỡng mộ, cảm phục.
- Nguyên nhân khách quan: Xã hội có quá nhiều lọc lừa dối trá như ăn xin giả, đau ốm giả, … làm người ta hoang mang, nghi ngờ, rồi làm ngơ. Pháp luật chưa bảo vệ những người ra tay nghĩa hiệp, nên có thể bị trả thù hay mang họa vào thân, bị công an kêu lên kêu xuống làm e ngại chuyện ‘ách giữa đàng mà mang vào cổ’.
- Nguyên nhân chủ quan: Bệnh phát sinh do ý thức sống ích kỷ, vì lợi ích bản thân theo ‘chủ nghĩa MACKENO (mặc-kệ-nó)’ hay quá bận bịu, trể giờ đến công sở, vào lớp học…
- Phương pháp ‘điều trị’: Nguyên nhân xuất phát từ đâu thì phải trị liệu từ chỗ ấy.
2. Dùng sai những chữ ‘làm chính trị’.
Sau ngày 30.04.1975, khi các linh mục ‘quốc doanh’đua nhau ra ứng cử với sự cho phép của Mặt trận Tổ quốc thì có ai nói làm chính trị đâu. Nhưng khi Linh mục Nguyễn Văn Lý và các Linh mục khác lên tiếng đòi Tự do Tôn giáo cho tín hữu thì bị đồng bào (kể cả đồng đạo hiểu sai những chữ ‘làm chính trị’ như người cộng sản) cho là làm chính trị. Thật sự, các Linh mục này chỉ hành động theo Giáo huấn của Giáo hội qua các Văn kiện của Công đồng Chung Vatican II. Ngày nay, các Văn kiện này được dùng làm căn bản để ban hành Giáo lý Công giáo và Giáo huấn xã hội Công giáo.
Về Giáo lý Công giáo, năm 1997, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam cho phép phát hành nhưng kiểm duyệt bỏ phần lớn khoản số 2242 vì đề cập vấn đề Kitô hữu có quyền từ chối vâng phục chính quyền. Nguyên văn khoản số này như sau: “Theo lương tâm, người công dân không buộc phải tuân theo những chỉ thị của chính quyền dân sự khi những chỉ thị ấy trái với những đòi hỏi của phạm vị luân lý, với các quyền lợi căn bản của con người hay với các giáo huấn của Phúc Âm. Việc không chịu tùng phục các quyền bính dân sự, khi những đòi hỏi của họ trái với những đòi hỏi của lương tâm ngay thẳng, có lý do chính đáng ở chỗ việc phụng sự Thiên Chúa với việc phục vụ cộng đồng chính trị là hai việc khác nhau. ‘Hãy trả về cho Cêsa những gì của Cêsa và cho Thiên Chúa những gì của Thiên Chúa’ (Mt 22:21). ‘Chúng tôi phải vâng lời Thiên Chúa hơn là loài người’ (Acts 5:29). ‘Khi người công dân bị đè nén bởi một thứ công quyền vượt quá quyền hạn của mình, họ vẫn phải cống hiến hay làm theo những gì công ích đòi buộc họ một cách khách quan; thế nhưng, họ cũng được phép bảo vệ quyền lợi riêng của họ cũng như của những người công dân như họ để chống lại việc lạm dụng của thứ quyền bính này, trong giới hạn của phạm vi luật tự nhiên cũng như Luật Phúc Âm’ (Hiến Chế Gaudium et Spes, 74.5)”.
(Còn tiếp)