1. Quân Nga tháo chạy khỏi các vị trí ở Bakhmut giữa những mệnh lệnh 'cuồng loạn'
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề Russian Troops Reportedly Abandon Bakhmut Post Amid 'Hysterical' O rders”, nghĩa là “Quân đội Nga được cho là đã bỏ rơi các vị trí ở Bakhmut giữa những mệnh lệnh 'cuồng loạn'“. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Quân đội Nga và các blogger nổi tiếng đang nói rằng Điện Cẩm Linh đang đưa ra những mệnh lệnh “thiếu hiểu biết và không được hỗ trợ” để khẩn trương giành lại lãnh thổ phía nam Bakhmut vừa bị Ukraine chiếm giữ.
Trong một đoạn video được đăng lên mạng xã hội, các thành viên của Trung đoàn 1442 của Nga, một nhóm được huy động từ vùng Altai Krai, nói rằng họ đã chọn cách từ bỏ thiết bị quân sự của mình gần làng Klishchiivka - một thị trấn cách Bakhmut khoảng 4 dặm về phía tây nam đã được giải phóng bởi quân đội Kyiv vào đầu tuần này—sau khi được yêu cầu tấn công theo hướng thành phố Dontesk để đòi lại lãnh thổ đã mất.
Đoạn phim được chia sẻ lên X, trước đây là Twitter, bởi người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan người Nga đang bị cầm tù Igor Girkin và được trích dẫn trong đánh giá mới nhất của Viện Nghiên cứu Chiến tranh, gọi tắt là ISW, về cuộc chiến ở Ukraine. Theo báo cáo của ISW, các quân nhân Nga trong video phàn nàn về việc những người đàn ông được triển khai ra tiền tuyến mà không có đạn dược đúng chức năng và rằng trung đoàn này đang bị lâm vào “tinh thần xuống thấp” sau khi nghe báo cáo về việc quân Ukraine tiêu diệt các trung đoàn khác của Nga trong khu vực.
Newsweek không thể xác minh độc lập nội dung của video. Bộ Quốc phòng Nga đã được liên hệ qua email vào tối thứ Tư để yêu cầu bình luận.
Đoạn video của Sư đoàn 1442 xuất hiện khi nhà quân phiệt người Nga Svyatoslav Golikov tuyên bố trên kênh Telegram của mình hôm thứ Ba rằng tình hình ở miền nam Bakhmut vẫn “rất khó khăn” do “các hành động phản ứng cuồng loạn mà bộ chỉ huy của chúng ta đang đưa ra trong khu vực này”.
Golikov viết: “Ngoài sự tiến bộ thực tế của họ trên thực địa, đối phương đã giải quyết rất tốt tình hình của Andriivka trong lĩnh vực truyền thông”. “Kết quả là chúng tôi có những nỗ lực điên cuồng nhằm chiếm lại tàn tích của Andriivka. Những nỗ lực phản công cuồng loạn không kém đang diễn ra ở khu vực xung quanh.”
Ukraine tuyên bố đã giành lại thành công thị trấn Andriivka, cách Bakhmut khoảng 6 dặm về phía nam vào tuần trước, đồng thời cho biết lực lượng Nga trong khu vực đã bị “tàn phá” sau trận chiến.
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga, sẽ chạm mốc 19 tháng vào cuối tuần này, đã liên tục bị cản trở bởi các báo cáo về tinh thần xuống thấp của quân đội nước này. Một số binh sĩ phàn nàn về việc bị triển khai chiến đấu mà không được trang bị hoặc huấn luyện đầy đủ.
Cơ quan truyền thông Tiệp Sibreal đưa tin, người thân của Trung đoàn 1442 trước đây đã từng lo lắng về việc những người thân yêu của họ chiến đấu ở tiền tuyến trong nhiều tháng mà không được hỗ trợ.
Cuộc phản công của Ukraine đã đạt được một chuỗi thành công xung quanh thành phố Bakhmut khi Kyiv đẩy mạnh đòi lại lãnh thổ bị Nga tạm chiếm ở phía đông nam. ISW trước đó đưa tin, hệ thống phòng thủ của Nga ở khu vực Zaporizhzhia cũng có dấu hiệu “suy thoái nghiêm trọng” trước các hành động tấn công của Ukraine trong khu vực.
2. Nhà lãnh đạo NATO cho biết sự suy yếu của Nga sẽ giúp Mỹ tập trung vào việc thách thức Trung Quốc
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “NATO Chief Says Weakening Russia Will Help US Focus on Challenging China”, nghĩa là “Nhà lãnh đạo NATO cho biết sự suy yếu của Nga sẽ giúp Mỹ tập trung vào việc thách thức Trung Quốc.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Nhà lãnh đạo NATO hôm nay khẳng định việc làm suy yếu Nga ở Ukraine có thể cho phép Mỹ tăng cường nỗ lực chống lại Trung Quốc.
Phát biểu tại một sự kiện do Hội đồng Quan hệ Đối ngoại tổ chức bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg hôm thứ Năm cho biết mục tiêu chính của chuyến thăm của ông “là huy động sự hỗ trợ cho Ukraine”. Ông Stoltenberg nói rằng chiến thắng của Kyiv trong việc chống lại cuộc chiến do Mạc Tư Khoa phát động hơn một năm rưỡi trước là “vì lợi ích an ninh của chúng ta”.
Ông cảnh báo, hậu quả nếu Nga giành được chiến thắng sẽ lan ra ngoài Âu Châu và lan sang cả Á Châu, nơi nhà độc tài Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố sẽ chiếm lại hòn đảo tranh chấp Đài Loan.
“Sẽ là một thảm kịch đối với Ukraine nếu Vladimir Putin thắng, nhưng điều đó cũng sẽ cực kỳ nguy hiểm đối với chúng ta”, ông Stoltenberg nói. “Nó sẽ khiến thế giới trở nên nguy hiểm hơn và dễ bị tổn thương hơn, bởi vì khi đó thông điệp hiển nhiên mà chúng ta gửi đến Putin và cả Chủ tịch Tập là khi họ sử dụng vũ lực, khi họ vi phạm trật tự quốc tế, khi họ xâm chiếm một quốc gia khác, họ sẽ đạt được điều mình mong muốn.”
“Vì vậy, nếu Hoa Kỳ lo ngại về Trung Quốc và muốn xoay trục sang Á Châu, thì các bạn phải bảo đảm rằng Putin không giành chiến thắng ở Ukraine,” ông nói thêm, “bởi vì nếu Ukraine thắng, thì khi đó các bạn sẽ có lợi thế là có một quân đội lớn thứ hai ở Âu Châu, là quân đội Ukraine, thiện chiến, đứng về phía chúng ta, và chúng ta sẽ chứng kiến một quân đội Nga suy yếu, và giờ đây chúng ta cũng có một Âu Châu thực sự đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng.”
Stoltenberg cho biết, một kịch bản như vậy “sẽ giúp Mỹ dễ dàng hơn trong việc tập trung vào Trung Quốc” vì Washington có thể “ít quan tâm hơn đến tình hình ở Âu Châu”.
Trong khi NATO là một liên minh xuyên Đại Tây Dương, khối gồm 31 thành viên này ngày càng mở rộng sự hiện diện ở khu vực Á Châu - Thái Bình Dương, gắn kết với các đối tác như Úc Đại Lợi, Nhật Bản và Tân Tây Lan. Dưới sự dẫn dắt của Stoltenberg, người lãnh đạo liên minh ít nhất một thập kỷ sau khi nhiệm kỳ của ông được kéo dài đến tháng 10 tới, NATO cũng đã tăng cường tập trung vào Trung Quốc, quốc gia có sức mạnh ngoại giao, kinh tế và quân sự đã tăng nhanh trong suốt thập kỷ nắm quyền của Tập Cận Bình.
Stoltenberg đã đề cập nhiều đến Trung Quốc trong các bình luận của ông tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc, bao gồm cả việc đề cập đến mối quan hệ đối tác bền chặt của Bắc Kinh với Mạc Tư Khoa. Ông bác bỏ quan điểm cho rằng các vấn đề an ninh ở Âu Châu và Á Châu có thể tách biệt hoàn toàn. Ông nói nhận định như thế là “sai, vì nhiều lý do, nhất là vì chúng ta thấy Bắc Kinh và Mạc Tư Khoa ngày càng xích lại gần nhau hơn”.
Nhà lãnh đạo NATO lưu ý mối quan hệ đối tác “không giới hạn” được Putin và Tập Cận Bình tuyên bố chỉ hai tuần trước khi Nga xâm chiếm Ukraine và các cuộc tuần tra chung trên không và trên biển ngày càng thường xuyên do các lực lượng Trung Quốc và Nga tiến hành ở Á Châu-Thái Bình Dương. Ông cũng nhắm vào lập trường của Trung Quốc trong cuộc chiến ở Ukraine, nơi Bắc Kinh chính thức giữ thái độ trung lập nhưng đôi khi lặp lại những lời chỉ trích của Mạc Tư Khoa về việc NATO mở rộng sang Đông Âu thời hậu Chiến tranh Lạnh, mà Điện Cẩm Linh coi là sự biện minh cho cuộc xung đột.
“Thực tế là Trung Quốc đang hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga bằng cách thúc đẩy nền kinh tế và cũng bằng cách truyền bá những câu chuyện sai lệch của Nga về nội dung của cuộc chiến này, cuộc chiến xâm lược chống lại Ukraine này”, ông Stoltenberg nói. “Vì vậy, những gì xảy ra ở Âu Châu cũng quan trọng với Á Châu, và những gì xảy ra ở Á Châu cũng quan trọng với Âu Châu.”
Ông nói thêm: “Và đó là một lý do tại sao các nước như Hàn Quốc và Nhật Bản cực kỳ lo ngại về cuộc chiến ở Ukraine, bởi vì họ biết rằng nếu Putin thắng, điều đó sẽ làm thúc đẩy Tập Cận Bình sử dụng vũ lực”.
Newsweek đã liên hệ với Đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Kỳ và tới Stoltenberg thông qua Hội đồng Quan hệ Đối ngoại để yêu cầu bình luận.
Đầu tháng này, đại sứ Trung Quốc tại Canada, Tùng Bội Vũ (Cong Peiwu, 丛培武) đã chỉ trích quyết định của NATO đưa ngôn ngữ chỉ trích Trung Quốc vào thông cáo chung mới nhất cũng như các đề xuất của liên minh này ở khu vực Á Châu-Thái Bình Dương.
“NATO không chỉ tấn công và bôi nhọ Trung Quốc trong Thông cáo của họ, mà các thành viên Liên minh còn liên tục vượt ra ngoài phạm vi địa lý của họ như được quy định trong hiệp ước nhằm đẩy nhanh việc mở rộng về phía đông của NATO vào khu vực Á Châu-Thái Bình Dương,” Tùng Bội Vũ viết trong một bài báo ngày 11 tháng 9 được xuất bản trên tạp chí “Esprit de Corps” /ét pri đờ co/ nghĩa là Tinh Thần Đồng Đội của Canada. “Sau khi khuấy động tình trạng hỗn loạn ở Âu Châu, NATO hiện đang cố gắng phá vỡ khu vực Á Châu – Thái Bình Dương và toàn cầu.”
Tùng Bội Vũ nói thêm rằng “theo lệnh của Mỹ, NATO đang cố gắng bắt đầu một cuộc Chiến tranh Lạnh mới ở khu vực Á Châu – Thái Bình Dương”.
Trong một diễn biến mới nhất, sáng thứ Sáu 22 Tháng Chín, phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao cộng sản Tầu là Vương Văn Bân (Wang Wenbin - 王文斌) đã lên tiếng kịch liệt chỉ trích điều ông ta gọi là “thái độ bài Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” của nhà lãnh đạo NATO.
3. Nga đưa ra thừa nhận hiếm hoi về thực tế khắc nghiệt của cuộc chiến Ukraine
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “Russia Makes Rare Admission About Harsh Reality of Ukraine War”, nghĩa là “Nga đưa ra thừa nhận hiếm hoi về thực tế khắc nghiệt của cuộc chiến Ukraine.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.
Một nhà lập pháp hàng đầu của Nga gần đây thừa nhận rằng quân đội của nước ông có thể sẽ được yêu cầu phục vụ ở tiền tuyến trong cuộc chiến Ukraine mà không cần nghỉ ngơi để hồi phục, theo một báo cáo hôm thứ Năm từ Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh
Thứ Năm là ngày kỷ niệm một năm Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố “huy động một phần” quân dự bị sang chiến đấu ở Ukraine. Khoảng 300.000 binh sĩ đã được triệu tập theo lệnh của tổng thống, và các báo cáo gần đây cho thấy một số quan chức Mạc Tư Khoa hiện nay ủng hộ một làn sóng huy động khác do thương vong nặng nề do cuộc phản công đang diễn ra của Kyiv.
Trong khi nói chuyện với báo chí vào ngày 15 tháng 9, Andrey Kartapolov, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Duma Quốc gia Nga và một cựu tướng trong quân đội Nga, “nhắc lại rằng các quân nhân được huy động có nghĩa vụ phải phục vụ trong suốt thời gian của 'chiến dịch quân sự đặc biệt'“, Bộ Quốc phòng Vương Quốc Anh viết trong báo cáo cập nhậtcủa mình.
Bộ Quốc phòng Vương Quốc Anh cho biết thêm: “Trong một lần thừa nhận mới về tình hình khắc nghiệt ở mặt trận, Kartapolov cũng nói rằng không thể luân chuyển nhân sự ra khỏi khu vực hoạt động trong thời gian phục vụ của họ”.
Newsweek đã liên hệ với Bộ Quốc phòng Nga qua email để yêu cầu bình luận.
Meduza, một cơ quan truyền thông độc lập của Nga, viết rằng Kartapolov cũng cho biết những người lính đã được đưa vào chiến đấu theo lệnh động viên một phần của Putin vào năm ngoái vẫn có quyền nhận được một khoảng thời gian nghỉ ngơi và phục hồi ngắn hạn sau mỗi sáu tháng phục vụ. Nhưng điều này bị tranh cãi trong quân đội Nga.
Nhiều video đã được đăng lên mạng trong những tháng gần đây bởi những người lính Nga ở Ukraine, những người tuyên bố rằng họ chưa được nghỉ phép như đã hứa.
Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh viết rằng việc giữ quân trong các vùng chiến sự ở Ukraine mà không có đủ thời gian nghỉ ngơi đã gây ảnh hưởng xấu đến các nỗ lực quân sự của Nga.
Bộ Quốc phòng Anh cho biết trong bản cập nhật: “Việc không luân chuyển thường xuyên các đơn vị khỏi nhiệm vụ chiến đấu rất có thể là một trong những yếu tố quan trọng nhất góp phần khiến tinh thần của lính Nga xuống thấp và Quân đội Nga không thể tiến hành huấn luyện cao cấp hơn kể từ cuộc xâm lược. Việc thiếu đào tạo như vậy rất có thể góp phần gây khó khăn cho Nga trong việc tiến hành thành công các hoạt động tấn công phức tạp.”
Các nhà phân tích phương Tây đã đưa tin về việc quân đội Mạc Tư Khoa có thể đang có tinh thần xuống thấp kể từ khi Putin phát động cuộc xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022. Những báo cáo như vậy dường như đã gia tăng trong những tháng gần đây và các cơ quan truyền thông như WarTranslation thường xuyên đăng video về cảnh binh lính Nga từ chối tuân theo mệnh lệnh buộc họ trở lại tiền tuyến
4. Báo cáo của Nga cho thấy những người lính của Putin đang tử trận rất nhanh chóng
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “Putin's Soldiers Are Rapidly Dying: Report”, nghĩa là “Báo cáo cho thấy những người lính của Putin đang tử trận rất nhanh chóng.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Theo một báo cáo được công bố hôm thứ Năm, những binh sĩ được huy động của Nga thiệt mạng trong cuộc chiến Ukraine trung bình bị giết trong vòng 4,5 tháng sau khi nhập ngũ.
Báo cáo được tổng hợp bởi cơ quan điều tra độc lập IStories (hoặc Câu chuyện quan trọng) và Dự án giám sát chiến tranh của Nhóm tình báo xung đột, gọi tắt là CIT. Để thực hiện nghiên cứu của mình, các cơ quan báo chí của Nga đã kiểm tra dữ liệu được công bố công khai liên quan đến cái chết của những người lính quân dịch do “huy động một phần” được Vladimir Putin công bố đúng một năm trước vào ngày 21 Tháng Chín 2022.
Khoảng 300.000 quân nhân đã bị triệu tập theo lệnh huy động của Putin, và tỷ lệ thương vong cao của Nga trong cuộc chiến đã dẫn đến lời kêu gọi một làn sóng huy động khác từ một số quan chức Mạc Tư Khoa. Điện Cẩm Linh không thường xuyên bình luận về ước tính thương vong của quân đội, nhưng quân đội Ukraine hôm thứ Năm đã đưa ra con số tổn thất của quân đội Nga là 274.470.
Theo phát hiện của IStories và CIT, “hơn một nửa số người chết vì thi hành quân dịch sống ở mặt trận chưa đầy 5 tháng”. Các cơ quan truyền thông cũng cho biết, “cứ năm người bị thi hành quân dịch thì có một người không sống nổi quá hai tháng” sau khi nhận được lệnh gọi nhập ngũ.
Đối với báo cáo, IStories và CIT đã kiểm tra khoảng 3.000 trường hợp tử vong của quân nhân đã được các phương tiện truyền thông ghi lại, cũng như các thông báo và bình luận chính thức của người thân của các binh sĩ. Các cơ quan truyền thông cho biết số người chết thực sự trong số quân đội Nga bị gọi nhập ngũ có thể cao hơn nhiều so với những gì được báo cáo.
Trong khi phân tích cho thấy có khoảng cách lớn giữa binh sĩ bị gọi nhập ngũ trẻ nhất là 19 và lớn tuổi nhất là 62, hơn một nửa số quân bị gọi nhập ngũ thiệt mạng ở độ tuổi từ 30 đến 45. Gần một phần ba số người thiệt mạng là trong độ tuổi từ 20 đến 29, và cứ 10 người lính tử trận chưa đến 25 tuổi.
Người lính 19 tuổi thiệt mạng tên là Anton Getman và đến từ vùng Rostov của Nga. Anh được cho là đã bị gọi nhập ngũ ba tháng sau khi kết thúc nghĩa vụ quân sự và qua đời vào tháng 11 năm 2022.
Theo IStories và CIT, chỉ có 4 trong số binh sĩ bị gọi nhập ngũ và đã tử trận ở Ukraine sống sót được hơn 11 tháng trước khi thiệt mạng.
Newsweek đã liên hệ với IStories và Bộ Quốc phòng Nga qua email để yêu cầu bình luận.
Trong bản cập nhật tình báo gần đây nhất, Bộ Quốc phòng Anh lưu ý rằng hôm thứ Năm là ngày kỷ niệm một năm ngày Putin được điều động. Bản cập nhật mô tả quân đội Nga ở Ukraine đang có tinh thần xuống thấp vì họ không được nghỉ ngơi đầy đủ ở tiền tuyến.
Bộ Quốc phòng Vương Quốc Anh cho biết: “Việc không luân chuyển thường xuyên các đơn vị khỏi nhiệm vụ chiến đấu rất có thể là một trong những yếu tố quan trọng nhất góp phần khiến tinh thần của lính Nga xuống thấp và Quân đội Nga không thể tiến hành huấn luyện cao cấp hơn kể từ cuộc xâm lược. Việc thiếu đào tạo như vậy rất có thể góp phần gây khó khăn cho Nga trong việc tiến hành thành công các hoạt động tấn công phức tạp.”
Báo cáo của IStories và CIT cũng lưu ý đến việc Nga không luân chuyển quân.
“Bây giờ nhiều lính nghĩa vụ phàn nàn rằng họ đã phục vụ được 11 tháng và chưa bao giờ về nhà. Một khi việc huy động bắt đầu, họ không còn có thể từ chối tham gia vào cuộc chiến mà không bị trừng phạt, và chúng tôi đang chứng kiến mức độ truy tố hình sự ngày càng tăng đối với hành vi bỏ đơn vị trái phép”, báo cáo cho biết.
“Tại sao họ không được đưa đi nghỉ? Họ sợ rằng nếu đưa 100 người đi nghỉ thì chỉ một nửa quay trở lại”, báo cáo cho biết thêm.
5. Thủ tướng Canada tuyên bố sẽ sát cánh cùng Ukraine “cho đến chừng nào còn cần thiết”
Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết đất nước của ông “sẽ tiếp tục sát cánh cùng Ukraine cho đến chừng nào cần thiết” trong một tuyên bố được văn phòng của ông đưa ra vào tối thứ Năm.
Bình luận này được đưa ra trước chuyến thăm Canada của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy dự kiến vào hai ngày 21 và 22 tháng 9.
Tuyên bố viết: “Hai nhà lãnh đạo sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với nhau để tăng cường mối quan hệ giữa hai nước chúng ta và giúp bảo đảm người dân Ukraine có thể tiếp tục tự vệ trước cuộc xâm lược tàn bạo và phi lý của Nga”.
Tuyên bố cho biết ông Trudeau sẽ gặp ông Zelenskiy ở Ottawa “để nhắc lại sự hỗ trợ quân sự, kinh tế, nhân đạo và phát triển đang diễn ra của Canada dành cho Ukraine khi nước này tiếp tục tự vệ trước cuộc chiến tranh xâm lược tàn khốc của Nga”.
Cả hai nhà lãnh đạo sẽ tham gia lễ ký kết “để tiếp tục tăng cường quan hệ kinh tế”.
Theo tuyên bố, Zelenskiy cũng sẽ có bài phát biểu trước Quốc hội.
Tuyên bố viết: “Với sự phối hợp chặt chẽ, chúng tôi sẽ gây áp lực kinh tế nhiều hơn lên chế độ của Putin, bao gồm cả các lĩnh vực có tầm quan trọng chiến lược đối với Nga, như dầu khí, cho đến khi chế độ này tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine”.
Kể từ Tháng Giêng năm 2022, Canada “đã cam kết hỗ trợ nhiều mặt hơn 8,9 tỷ Mỹ Kim cho Ukraine, bao gồm 4,95 tỷ Mỹ Kim hỗ trợ tài chính trực tiếp và hơn 1,8 tỷ Mỹ Kim viện trợ quân sự, từ xe tăng Leopard 2, hệ thống phòng không và pháo binh cho đến xe thiết giáp, đạn dược và các thiết bị quân sự khác nữa,” văn phòng Thủ tướng Canada cho biết.
Văn phòng của ông cho biết thêm: “Ngân sách 2023 đã gia hạn khoản vay 2,4 tỷ Mỹ Kim cho Chính phủ Ukraine trong năm nay để hỗ trợ các nhu cầu ngân sách của Ukraine”.
6. Lithuania đề nghị tạo điều kiện đối thoại “để giải quyết căng thẳng hiện tại” giữa Ba Lan và Ukraine
Lithuania đang đề nghị tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đối thoại giữa Ba Lan và Ukraine sau khi Warsaw, một trong những đồng minh thân cận và mạnh mẽ nhất của Ukraine, tuyên bố sẽ ngừng gửi vũ khí cho Kyiv.
Tổng thống Lithuania Gitanas Nausea cho biết đất nước của ông có thể giúp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda “giải quyết căng thẳng hiện tại”.
Quyết định của Ba Lan là một sự đảo ngược lớn có nguy cơ đảo lộn mối quan hệ chiến lược của Âu Châu với Ukraine khi nước này tiến hành một cuộc phản công chống lại Nga.
“Mọi vấn đề đều có thể được giải quyết thông qua đối thoại cởi mở. Lithuania sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi”, Nauseda cho biết.
Chuyện gì đã xảy ra? Quyết định của Ba Lan ngừng gửi vũ khí tới Ukraine được đưa ra sau nhiều tháng căng thẳng về lệnh cấm tạm thời nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine đối với một số nước thuộc Liên minh Âu Châu.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cho biết giờ đây họ sẽ tập trung vào việc cung cấp “vũ khí hiện đại nhất” cho các mục đích riêng của mình, hãng thông tấn nhà nước PAP đưa tin.
Thông tín viên Shaun Walker ở Warsaw của tờ Guardian cho biết như sau:
Ba Lan là một trong số ít các quốc gia phương Tây có đại sứ ở lại Kyiv trong suốt những ngày đầu tiên Nga xâm lược, và tổng thống nước này, Andrzej Duda, là khách thường xuyên tới thủ đô Ukraine.
Ba Lan đã chào đón hơn 2 triệu người tị nạn trong những tuần đầu tiên của cuộc chiến và hàng triệu người Ba Lan đã giúp đỡ về nhà ở và các hỗ trợ tình nguyện khác cho những người Ukraine phải di dời.
Tất cả điều này làm cho cường độ của những lời hùng biện cho rằng có sự rạn nứt trong nhập khẩu ngũ cốc trở nên khó hiểu hơn, nhưng thực ra, nó chỉ liên quan nhiều đến chính trị nội bộ ở Ba Lan hơn là những vấn đề thực sự giữa hai thủ đô.
Các cuộc thăm dò cho thấy cuộc bầu cử quốc hội vào ngày 15 tháng 10 sẽ là một cuộc đua cực kỳ căng thẳng và đảng Luật pháp và Công lý, gọi tắt là PiS, cầm quyền đang tìm cách tăng cường sự ủng hộ của mình bất cứ khi nào có thể.
Wojciech Przybylski, tổng biên tập tạp chí Visegrad Insight, cho biết: “Đây chủ yếu là về cuộc bầu cử và động cơ khá rõ ràng”. Ông nói thêm, PiS hy vọng sẽ “tăng cường sức mạnh với các nhóm bầu cử quan trọng của họ”, bao gồm cả những nhóm liên quan đến nông nghiệp ở phía đông Ba Lan, những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dòng ngũ cốc Ukraine tràn vào.
Đảng PiS theo chủ nghĩa dân tộc cũng đang đối mặt với thách thức từ đảng cực hữu Konfederecja, vốn chủ trương ít giúp đỡ Ukraine hơn và tập trung vào các vấn đề nội bộ của Ba Lan. Przybylski cho biết: “Đã có một chiến dịch dai dẳng trong truyền thông của chính phủ kể từ tháng 5, trong đó PiS tìm kiếm sự ủng hộ của các cử tri theo chủ nghĩa dân tộc và những người chống viện trợ cho Ukraine”.
7. Bộ Trưởng Ngoại Giao Ba Lan: Chúng tôi sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine, nhưng chúng tôi phải bảo vệ nông dân của mình
Ngoại trưởng Ba Lan ZBIGNIEW RAU, vừa có một bài viết trên tờ Politico có trụ sở ở Washington DC dưới nhan đề “Polish FM: We will continue to back Ukraine, but we must protect our farmers”, nghĩa là “Bộ Trưởng Ngoại Giao Ba Lan: Chúng tôi sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine, nhưng chúng tôi phải bảo vệ nông dân của mình”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Phương Thảo.
Vào tháng 2 năm 2022, hàng triệu nạn nhân của cuộc xâm lược Ukraine vô cớ và phi lý của Nga - chủ yếu là phụ nữ và trẻ em - đã tìm thấy sự an toàn ở nước láng giềng Ba Lan.
Ba Lan là nước đầu tiên viện trợ cho Ukraine.
Và tại nơi hóa ra là nguồn tài nguyên quý giá nhất cho Kyiv, người Ba Lan đã biến lãnh thổ của mình thành chiều sâu chiến lược cho phòng thủ Ukraine, thiết lập một trung tâm quân sự quan trọng để cung cấp vũ khí từ khắp nơi trên thế giới.
Tuy nhiên, trên hết, Ba Lan tin vào chiến thắng của Ukraine khi các đồng minh khác kết luận rằng đã quá muộn để trang bị vũ khí cho nước này. Xe tăng do Ba Lan tài trợ đã giúp bảo vệ Kyiv và pháo do Ba Lan sản xuất đã giúp giải phóng các vùng lãnh thổ bị Nga tạm chiếm ở khu vực Kharkiv và Kherson.
Điều này đã phải trả giá đắt cho Ba Lan. Trong số tất cả các đồng minh, người Ba Lan tự gánh chịu gánh nặng lớn nhất khi giúp đỡ Ukraine - tương đương hơn 3% GDP của đất nước, gấp gần 4 lần so với nước Đức giàu có và gần gấp 10 lần so với Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, chúng tôi tin rằng nó có giá trị. Rằng sự hỗ trợ của chúng tôi dành cho Ukraine cũng là vì lợi ích quốc gia của Ba Lan.
Theo tỷ lệ, chi phí lớn nhất để hỗ trợ Ukraine là do các khu vực biên giới phía đông của đất nước chúng ta gánh chịu, nơi đã trải qua nỗi kinh hoàng của sự xâm lược của Đức và Liên Xô trong quá khứ. Vâng, người dân ở đó biết chiến tranh có ý nghĩa gì hơn những người khác. Và chính tại những vùng này, những người tị nạn Ukraine đã đến đầu tiên và thường quyết định ở lại.
Đây chủ yếu là những vùng nghèo nàn ở nước ta, nơi có truyền thống kiếm sống bằng nghề nông. Và việc hỗ trợ họ kiếm sống cũng là lợi ích tốt nhất của Ba Lan.
Hoàn toàn không có sự mâu thuẫn nào ở đây. Hỗ trợ Ukraine chống lại cuộc xâm lược của Nga và bảo vệ công dân của chúng ta cũng như bảo vệ họ trước sự cạnh tranh kinh tế không lành mạnh - cả hai đều phục vụ lợi ích của Ba Lan cùng một lúc.
Ba Lan càng mạnh thì càng có thể giúp đỡ Ukraine nhiều hơn. Chúng tôi mong muốn thấy một nhà nước Ukraine hùng mạnh nổi lên sau cuộc chiến này với một nền kinh tế sôi động và chúng tôi đã đặt tiền vào đúng chỗ.
Nhưng chúng tôi chưa bao giờ là nước nhận một số lượng lớn ngũ cốc của Ukraine; chúng tôi có ngành nông nghiệp vững mạnh của riêng mình. Trước cuộc xâm lược của Nga, chưa đến 1% cây trồng của Ukraine được bán trên thị trường Ba Lan và hầu hết được cung cấp cho các nước có thu nhập trung bình ở Phi Châu và Á Châu.
Chỉ sau khi Nga đơn phương đóng cửa Hắc Hải, đe dọa gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu, ngũ cốc Ukraine mới bắt đầu đi qua Ba Lan đến các cảng Biển Baltic, rồi đến tay người tiêu dùng ở bên kia thế giới.
Nhưng những gì được thiết kế để tạo điều kiện thuận lợi cho tuyến đường vận chuyển khẩn cấp cho ngũ cốc Ukraine, để nó có thể đến tay những người nhận truyền thống bên ngoài Âu Châu, cuối cùng hóa ra lại là một kế hoạch cho phép bán ngũ cốc không hạn chế trên thị trường Ba Lan. Lúa mì được xuất khẩu từ Ukraine sang Ba Lan trong 4 tháng đầu năm 2023 gấp 600 lần so với năm trước, gây gián đoạn thị trường và thua lỗ cho nông dân Ba Lan.
Vào thời điểm Nga đang dần đóng cửa hành lang ngũ cốc ở Hắc Hải, hàng triệu tấn lúa mì Ukraine đã đến nước ta thay vì được chuyển đến các quốc gia ở miền Nam bán cầu cần nó nhất. Cộng đồng quốc tế thiếu ý chí chính trị để phá bỏ sự phong tỏa Hắc Hải của Nga; và những kẻ buôn bán ngũ cốc không trung thực đã lợi dụng các hành lang quá cảnh qua Ba Lan để kiếm lời nhanh chóng.
Và nông dân Ba Lan đã phải trả giá.
Trong bối cảnh đó, chính phủ Ba Lan không còn lựa chọn nào khác ngoài việc can thiệp và bảo vệ nông dân của mình bằng cách đưa ra lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc Ukraine - đặc biệt khi họ bị Ủy ban Âu Châu từ chối hỗ trợ một cách có ý nghĩa.
Ngày nay, các đảng chính trị lớn của Ba Lan - từ cánh tả và cánh hữu - đều ủng hộ việc duy trì lệnh cấm nhập khẩu, và đó là dấu hiệu cho thấy đây là vấn đề lợi ích kinh tế quốc gia.
Nhiều người Ba Lan đã ngạc nhiên khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiyy hiện đang cáo buộc Ba Lan thiếu đoàn kết. Đoàn kết - một khái niệm mà người Ba Lan hiểu không ai sánh bằng trên thế giới - theo cả hai hướng.
Nó cũng ngụ ý sự chia sẻ gánh nặng một cách công bằng giữa liên minh của thế giới tự do, vốn đã quyết định kề vai sát cánh với Ukraine trong thời gian cần thiết. Quốc gia Ba Lan có lý do chính đáng để đặt câu hỏi tại sao họ phải trả số tiền hai lần để giúp đỡ Ukraine, trong khi các xã hội Âu Châu giàu có hơn vẫn không sẵn sàng chịu trách nhiệm nhiều hơn và cứ tiếp tục theo đuổi chính sách hợp tác với Mạc Tư Khoa quá lâu.
Chúng ta hãy nghiêm túc và đừng biến tranh chấp ngũ cốc này thành sân khấu chính trị. Trong trường hợp khẩn cấp, sự an toàn của những người đến giải cứu cũng là ưu tiên hàng đầu và việc giúp đỡ Ukraine trong cuộc chiến sinh tồn chống lại Nga là một trường hợp điển hình.
Đã chứng tỏ được vai trò là người cấp cứu đáng tin cậy, Ba Lan cũng phải bảo vệ chính ngôi nhà của mình.
Ba Lan sẽ tiếp tục ủng hộ những nỗ lực của Ukraine trong việc gia nhập NATO và Liên Hiệp Âu Châu. Nhưng Warsaw cũng sẽ phản đối bất kỳ sự cạnh tranh không lành mạnh nào.
8. Ba Lan, Ukraine sẵn sàng đàm phán về tranh chấp ngũ cốc
Ký giả Claudia CHIAPPA của tờ Politico có trụ sở ở Washington DC có bài tường trình nhan đề “Poland, Ukraine ready to hold talks over grain dispute”, nghĩa là “Ba Lan, Ukraine sẵn sàng đàm phán về tranh chấp ngũ cốc”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Phương Thảo.
Ba Lan và Ukraine cho biết họ sẵn sàng bắt đầu đàm phán “trong những ngày tới” để giải quyết tranh chấp về nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine.
Bộ trưởng Nông nghiệp Ukraine Mykola Solskyi hôm thứ Năm cho biết ông và Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan đã đồng ý “tìm một giải pháp có tính đến lợi ích của cả hai nước” sau cuộc trò chuyện qua điện thoại.
Bộ Nông nghiệp Ukraine cho biết trong một tuyên bố: “Các bên khẳng định mối quan hệ chặt chẽ và mang tính xây dựng mà họ đã nhiều lần thể hiện và đồng thuận với nhau, có tính đến điều này, để phát triển một hình thức hợp tác về các vấn đề xuất khẩu trong tương lai gần”.
Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus cho biết sau cuộc điện đàm: “Chúng tôi luôn sẵn sàng đàm phán, nhưng lợi ích của nông dân Ba Lan luôn là điều quan trọng nhất đối với chúng tôi”.
Các cuộc đàm phán là động thái đầu tiên nhằm phá vỡ chu kỳ leo thang mà trong chưa đầy một tuần đã chứng kiến Ba Lan, Hung Gia Lợi và Slovakia cấm nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine, Kyiv đệ đơn kiện họ lên Tổ chức Thương mại Thế giới và Ba Lan - cho đến nay vẫn là một đồng minh trung thành - tuyên bố đang giảm bớt hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
Đại diện thương mại Ukraine, Taras Kachka, xác nhận rằng cả ba quốc gia đã đơn phương áp đặt lệnh cấm xuất khẩu ngũ cốc Ukraine - Ba Lan, Hung Gia Lợi và Slovakia - đều sẵn sàng xem xét đề xuất của Ukraine - một cơ chế xác minh và phê duyệt chung việc cung cấp bốn loại ngũ cốc trong các sản phẩm nông nghiệp.
Kachka cho biết: “Vào thứ Hai, chúng tôi đã trình bày kế hoạch kiểm soát việc xuất khẩu nông sản sang tất cả các nước láng giềng.
“Chúng tôi nhận được phản hồi rất tốt từ Rumani và Bulgaria, họ phản ứng khá tích cực và không áp đặt lệnh cấm quốc gia. Ba nước còn lại, trong đó có Ba Lan, cũng đã đưa ra những tín hiệu tích cực về việc họ sẵn sàng xem xét cơ chế do Ukraine đề xuất”.
Mặc dù Kachka cho biết điều này sẽ không giải quyết được vấn đề nhưng nó sẽ là “một bước tiến và bác bỏ những lệnh cấm không thể chấp nhận được đối với chúng tôi”.
Ông nói thêm: “Đề xuất của Ukraine có thể trở thành cơ sở để giải quyết vấn đề xuất khẩu nông sản sang 5 nước Liên Hiệp Âu Châu”. “Phía Ba Lan đã tuyên bố rằng họ sẵn sàng nỗ lực giải quyết vấn đề này. Tôi tin rằng đến cuối tuần, chúng ta sẽ có thể đạt được một số thỏa hiệp.”
Bộ nông nghiệp Slovakia cũng cho biết họ đã đồng ý thiết lập hệ thống cấp phép kinh doanh ngũ cốc, Reuters đưa tin hôm thứ Năm. Ngược lại, Ukraine đồng ý tạm dừng khiếu nại tại WTO.
Căng thẳng về xuất khẩu nông sản đã âm ỉ kể từ khi Ủy ban Âu Châu chuyển sang cho phép Ukraine bán ngũ cốc trên toàn khối, chấm dứt các hạn chế đối với nhập khẩu ngũ cốc mà 5 nước Đông Liên Hiệp Âu Châu ban đầu tìm cách bảo vệ nông dân của họ khỏi bị cạnh tranh.
Ba Lan, Hung Gia Lợi và Slovakia phản ứng trước động thái của Ủy ban bằng cách áp đặt lệnh cấm đơn phương đối với nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine, điều đó rõ ràng là vi phạm các quy tắc thị trường nội bộ của Liên Hiệp Âu Châu. Kyiv đáp trả bằng cách đệ đơn kiện ba nước này lên Tổ chức Thương mại Thế giới.