John Allen của Crux (ngày 19 tháng 9, 2021) vừa kể lại chuyện vui lấy từ cuốn phim năm 1977, nay đã trở thành cổ điển, “Annie Hall”, của Woody Allen, trong đó cặp vợ chồng do Allen và Diane Keaton đóng, mỗi người đến gặp riêng nhà tâm lý trị liệu và câu chuyện giữa họ được chiếu trên màn hình chia đôi. Khi nhà trị liệu hỏi họ “thân mật” với nhau thường xuyên ra sao, thì Allen trả lời “ít khi lắm, có lẽ 3 lần một tuần”. Còn Keaton thì cho hay: “hoài hoài à, tôi dám nói 3 lần một tuần”.

Đúng là cảnh ông nói gà bà nói vịt về cùng một sự kiện: "3 lần một tuần!" Trọng điểm ở đây là 2 người thường cùng nhìn một sự việc y như nhau nhưng rút ra các kết luận trái ngược nhau đến 180 độ: “ít khi lắm” và “hoài hoài à”.



Và John Allen cho hay cảnh ấy dường như cũng vừa xẩy ra với việc bổ nhiệm tân giám mục cho Vũ Hán, nơi phát xuất ra đại dịch khiến đến hơn 4 triệu người mất mạng trên thế giới và không biết bao nhiêu triệu người khốn khổ vì mang chứng COVID-19.

Việc trên diễn ra theo “thỏa thuận tạm thời” ký giữa Vatican và Chính phủ Cộng sản Trung Hoa năm 2018 và được triển hạn năm 2020. Giám Mục Francis Cui Qingqi, 57 tuổi, trở thành Giám Mục Trung Hoa thứ sáu được bổ nhiệm dưới các điều khoản của thoả thuận được ký và là vị Giám Mục thứ tư kể từ khi thỏa thuận được triển hạn.

Theo phát ngôn viên Matteo Bruni của Vatican, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã bổ nhiệm Đức Cha Cui làm giám mục Giáo phận Hán Khẩu / Vũ Hán vào ngày 23/6 và lễ tấn phong giám mục của ngài diễn ra vào ngày 8/9 tại Vũ Hán.

Tự nó, tin tức có lẽ sẽ thu hút sự quan tâm hoàn cầu vì Vũ Hán là thành phố nơi các trường hợp nhiễm Covid đầu tiên được báo cáo và là nơi một số nhà lý thuyết âm mưu tiếp tục tin rằng virus đã thoát ra từ một phòng nghiên cứu và sự thật của vấn đề đang bị chính phủ Trung Quốc che đậy.

Tuy nhiên, điều đã thu hút nhiều sự chú ý hơn trong thế giới Công Giáo là Đức Cha Qingqi rõ ràng là người của chính phủ. Năm 2016, ngài trở thành phó thư ký của hội đồng giám mục được nhà nước Trung Quốc bảo trợ, bị các nhà phê bình coi như một dụng cụ của nhà nước, và vào năm 2018, ngài trở thành chủ tịch khu vực của Hiệp hội Công Giáo yêu nước Trung Quốc của tỉnh Hồ Bắc, một cơ quan giám sát và kiểm soát Giáo Hội hữu hiệu thay mặt cho chính phủ.

Kể từ năm 2012, Đức Cha Qingqi đã lãnh đạo một "ủy ban quản lý" gồm 5 thành viên cho Giáo phận Vũ Hán do chính phủ áp đặt, một hình thức lãnh đạo giáo hội không theo quy định của giáo luật, nhưng là một trong những hình thức mà Đức Cha Qingqi rõ ràng sẵn lòng thuận theo để giữ hòa bình.

Các nhà chỉ trích thỏa thuận với Trung Quốc nhận định rằng Đức Cha Qingqi về cơ bản có cùng khuôn mạo với 5 vị giáo phẩm khác được bổ nhiệm theo các điều khoản của thỏa thuận, có nghĩa là các giáo sĩ có tiếng là người thân cận với chính phủ và ít có khả năng gây rắc rối cho chính phủ. Ngay từ đầu, họ đã nghi ngờ thỏa thuận tạm thời không hơn gì một công cụ để chính quyền Cộng sản Trung Quốc mở rộng quyền kiểm soát của họ đối với Giáo Hội và để bịt miệng những người chỉ trích các chính sách của Trung Quốc như Đức Hồng Y Joseph Trần Nhật Quân [Zen] đã nghỉ hưu, và chuỗi giám mục mới này không làm gì khác ngoài việc xác nhận những dè dặt này.

Tuy nhiên, các kiến trúc sư Vatican của thỏa thuận có thể nhìn cùng tình huống này nhưng rút ra một kết luận rất khác. Điều họ muốn nói là lần đầu tiên kể từ khi Cộng sản tiếp quản Trung Quốc vào năm 1949, tất cả các giám mục Công Giáo của đất nước này giờ đây đều được chính phủ chấp nhận và hiệp thông với Đức Giáo Hoàng.

Tháng 10 năm ngoái, khi thời hạn gia hạn thỏa thuận với Trung Quốc sắp đến, John Allen đã có cuộc đàm đạo với Đức Tổng Giám Mục người Anh Paul Gallagher, Bộ trưởng Liên hệ với các Quốc gia của Vatican và là người đứng đầu ngành ngoại giao của Vatican. Trong cuộc trò chuyện này, Đức Tổng Giám Mục Gallagher đã trình bầy luận lý của thỏa thuận.

“Chúng ta phải nhớ, một điều gì đó phải diễn ra,” Đức Tổng Giám Mục Gallagher nói với Allen. “Nếu không, chúng ta sẽ thấy mình - không phải ngay lập tức, mà là mười năm sau - có rất ít giám mục, nếu có, còn hiệp thông với Đức Giáo Hoàng. Nếu chúng ta không bắt đầu ngay bây giờ, thì tương lai là thế đó".

Ngài nói, “Sự kiện chúng ta đã lo liệu được để tất cả các giám mục của Trung Quốc hiệp thông với Đức Thánh Cha lần đầu tiên kể từ thập niên 1950, và các nhà chức trách Trung Quốc cho phép Đức Giáo Hoàng có tiếng nói khiêm tốn trong việc bổ nhiệm các giám mục nhưng tối hậu, là lời nói cuối cùng, vẫn khá đáng chú ý”.

Đức Tổng Giám Mục Gallagher sẵn sàng thừa nhận rằng thỏa thuận không hề là lý tưởng. Trong số nhiều điều khác, ngài cho biết rất khó xem xét lý lịch các ứng viên cho chức giám mục ở Trung Quốc vì Vatican không có đại sứ ở đó, viên chức thường thu thập thông tin trước khi việc bổ nhiệm được thực hiện và các kênh liên lạc khác rất ít và khá xa xôi, nhất là những kênh không do nhà nước kiểm soát.

Tuy nhiên, ngài khẳng định đó là lựa chọn đúng đắn để bảo đảm tương lai lâu dài cho Giáo hội ở Trung Quốc.

Ngài nói, "Ai biết các trở ngại nào đang ở phía trước chúng ta trong vài năm tới?. Chúng ta không biết. Nhưng như mọi sự đang diễn ra ở thời điểm hiện tại, chúng ta sẽ dần dần có khả năng tiến lên phía trước. "

Nói cách khác, nếu những người ủng hộ và những người chỉ trích thỏa thuận với Trung Quốc có các buổi trị liệu trong tuần này, thì những trao đổi của họ về tân giám mục Vũ Hán có thể diễn ra như sau.

Người chỉ trích: "Anh ta là người của chính phủ, thật là khủng khiếp."

Người ủng hộ: "ngài là người của chính phủ, điều đó tốt hơn là giải pháp thay thế."