Ngày 22/10/2020 vừa qua, đức cha Aloisiô Nguyễn Hùng Vị, Giám mục Giáo phận Kon Tum, Chủ tịch Ủy ban Thánh Nhạc, trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam vừa ra văn thư phổ biến về Imprimatur.

Trước đó ngày 20 tháng 10 năm 2020 vừa qua, Ủy ban Thánh nhạc đã tổ chức Hội thảo Thánh nhạc lần thứ 46 với hai nội dung: 1. Việc chuẩn nhận các bài thánh ca mới (Imprimatur). Ca trưởng chỉ chọn và sử dụng những bài đã được Imprimatur. 2. Imprimatur và Lời ca trong Thánh nhạc Việt Nam.

VietCatholic đã xin Đức cha tân chủ tịch UB Thánh Nhạc một bài phỏng vấn về đề tài này.

Phóng viên: Kính thưa Đức Cha, lời đầu tiên chúng con xin gửi lời chúc mừng Đức cha trong trách vụ mới. Dẫu là đức cha đã thi hành sứ vụ này gần một năm nhưng vì Co-vid 19 đã làm các buổi hội thảo của UB bị đình trệ nên hôm nay hầu như các cha trưởng ban thánh nhạc các giáo phận mới có dịp tề tựu lại và họp mặt lần đầu tiên với đức cha vào ngày 20/10 tại TGP. Saigon trong buổi hội thảo.

Đức Cha Aloisiô:

Xin cám ơn chị về lời chúc mừng. Đúng như chị nói, tôi nhận sứ vụ này tròn một năm, nhưng đã bỏ qua một kỳ họp của Uỷ ban Thánh nhạc vào tháng tư vừa qua vì dịch Co-vid 19. Cuộc họp tháng mười này là lần đầu tiên tôi có mặt với tư cách là người chủ toạ ạ.

Phóng viên: Thưa Đức cha, theo như đức cha “tâm tình” tại buổi hội thảo thánh nhạc lần thứ 46 vừa qua, đức cha nói mình chẳng có “họ hàng” gì với các nốt nhạc cả. Vậy động lực nào khiến đức cha đã thưa tiếng “xin vâng” như Đức Mẹ ạ?

Đức Cha Aloisiô:

Cứ sau mỗi nhiệm kỳ 3 năm, lại có cuộc bầu của Hội đồng Giám mục về vai trò chủ tịch của các Uỷ ban. Như tôi đã nói trong buổi hội thảo, tôi không ứng cử vào chức vụ này, nhưng tôi được bầu chọn lên. Tôi đã "xin vâng" vì lúc bấy giờ cuộc bầu cử cũng đã gần xong rồi, đa số các Đức cha khác đã nhận công tác được uỷ thác. Tôi nghĩ thôi thì mỗi người mỗi việc, cầu xin ơn Chúa giúp và chắc chắn mình không làm việc một mình mà còn có sự cộng tác của Ban thư ký Uỷ ban Thánh nhạc nữa. Và bây giờ tôi thấy đúng như vậy.

Phóng viên: Đức Cha có chương trình gì cho UB Thánh Nhạc trong nhiệm kỳ 4 năm (2019-2022) của mình ạ? Và đến hôm nay công việc đang diễn tiến đến đâu, thưa Đức cha?

Đức Cha Aloisiô:

Thưa chị, nhiệm kỳ của mỗi Uỷ ban là 3 năm thôi. Và như tôi mới nói, tôi mới bước vào lãnh vực này. Đây là lúc nghe ngóng, tìm hiểu và học hỏi. Tôi cảm thấy rất may mắn được sự cộng tác đắc lực của Cha Tổng thư ký Rôcô Nguyễn Duy và kinh nghiệm điều hành của Đức cha tiền nhiệm Vinhsơn Nguyễn Văn Bản, các nhạc sĩ tên tuổi trong Ban thư ký. Rồi từ xa, tuy xa mà gần, còn có sự cố vấn của Cha giáo nhạc sĩ Kim Long nữa. Thánh nhạc gắn liền với các cử hành phụng vụ, nên là công việc rất quan trọng và dài hơi, cần có sự đào tạo và hướng dẫn.

Phóng viên: Đức cha có nhận xét gì về nền thánh ca Việt Nam hiện nay?

Đức Cha Aloisiô:

Một cách tổng quát, ngày nay nhiều người biết nhạc lý hơn: biết đàn, biết hát và biết cả sáng tác. Do đó mà cũng có nhiều bài hát về Chúa, vế Đức Mẹ, về các Thánh và về các đề tài về tôn giáo. Ở trên mạng internet, có thể thấy trăm hoa đua nở. Cũng có khi các ca trưởng các ca đoàn lấy xuống và sử dụng trong phụng vụ mà không rõ xuất xứ và mục đích của bài hát. Có nguy cơ nhạc thì hay nhưng lời ca lại không đúng thần học, hoặc tác giả dùng những từ ngữ mông lung không thích hợp hay tối nghĩa. Trước đây Uỷ ban Thánh nhạc có phổ biến các tuyển tập các bài thánh ca đã được xem lại và hiệu đính các lời ca cho phù hợp. Hiện nay công việc xét duyệt vẫn đang được tiếp tục.

Phóng viên: Điều băn khoăn của Đức cha trong cương vị chủ tịch UB Thánh nhạc là gì và đức cha mong muốn cải thiện như thế nào?

Đức Cha Aloisiô:

Là người có trách nhiệm, tôi ước mong cho nền Thánh nhạc của chúng ta phát triển theo tinh thần của Hội Thánh. Sao cho các nhạc sĩ biết sáng tác và các ca trưởng biết sử dụng các bài hát đúng ý Hội Thánh để tôn vinh Thiên Chúa và thánh hoá con người.

Phóng viên: Thưa Đức cha, liên qua đến vấn đề chuẩn nhận (Imprimatur) các bài thánh ca được sử dụng trong phụng vụ tại Việt Nam, thì ai là người được quyền chuẩn nhận và cho phép các bài thánh ca được hát trong nhà thờ ạ?

Đức Cha Aloisiô:

Có 2 loại thánh ca trong phụng vụ được chuẩn nhận (Imprimatur) ở mức độ khác nhau. Loại thứ nhất gồm cung chủ tế và thừa tác viên trong thánh lễ (xem. Hướng dẫn Mục vụ Thánh nhạc, số 114 và 115) thì phải được Hội đồng Giám mục chuẩn nhận. Loại thứ hai là các bài thánh ca khác thì giám mục nào cũng có thể chuẩn nhận, sau khi đã được xét duyệt (Nihil obstat). Ở Việt Nam, hiện thời, các Ban Thánh nhạc Giáo phận lãnh nhiệm vụ xét duyệt là chính. Nhưng hầu hết các cha Trưởng ban thường gửi về Ban thư ký Uỷ ban Thánh nhạc (vì có các cha và các nhạc sĩ có chuyên môn hơn).

Phóng viên: Vậy thưa Đức cha, có những nhạc sĩ ở hải ngoại cũng sáng tác những bài thánh ca và chúng con cũng thấy có chữ Imprimatur trên bài hát….

Đức Cha Aloisiô:

Trên nguyên tắc, một bài hát được chuẩn nhận thật, thì được sử dụng. Trong trường hợp không rõ, thì phải cất công tìm hiểu trước.

Phóng viên: Một bài thánh ca được Imprimatur thì theo tiến trình như thế nào, thưa đức cha?

Đức Cha Aloisiô:

- Để một bài hát mới sáng tác được dùng trong Phụng vụ, tác giả gửi bài hát đến Ban Thánh nhạc giáo phận hay Ủy ban Thánh nhạc để xin duyệt lời ca và nhạc (giai điệu, hòa âm, v.. v..).

- Các anh em trong Ban Thánh nhạc sẽ duyệt và góp ý sửa lời ca cho đúng giáo lý và nhạc đúng với quy luật sáng tác.

- Nếu tác giả đồng ý, Cha trưởng ban Thánh nhạc giáo phận, hoặc cha thư ký UBTN xác nhận không có gì ngăn trở (Nihil obstat).

- Căn cứ bài hát đã được xác nhận Nihil obstat, Giám mục sẽ ký cho phép dùng trong Phụng vụ (Imprimatur).

Phóng viên: Thưa đức cha, có những ý kiến cho rằng: để dễ dàng cho quý ca trưởng cũng như tất cả các tín hữu, UB Thánh Nhạc nên tạo một trang Web đăng nhưng bài thánh ca đã được chuẩn nhận. Chúng con an tâm lấy các bài hát ấy xuống mà không lo sợ bị sai từ ngữ hoặc sai phụng vụ.

Đức Cha Aloisiô:

Đó là điều chắc ai cũng muốn. Với nhân sự và phương tiện hạn chế của Uỷ ban Thánh nhạc hiện nay, chưa thể tạo ngay một trang Web riêng, thưa chị.

Phóng viên: Chúng con xin cảm ơn Đức cha đã dành thời giờ cho chúng con trong cuộc phỏng vấn này. Từ đây chúng con rõ hơn những gì cần thiết và việc sử dụng những bài thánh ca trong phụng vụ. “Xin tình Thương trong Sự Thật” luôn ở cùng Đức Cha mọi ngày trong sứ vụ mới và trong việc chăn dắt đoàn chiên Gp. Kontum.