Giôsuê 5: 9a, 10-12; T.vịnh 33; 2 Corintô 5: 17-21; Luca 15: 1-3, 11-32
Chắc chúng ta hết thảy đều quen thuộc với dụ ngôn trong phúc âm hôm nay. Chúng ta thường gọi là dụ ngôn "người con hoang đàng". Một số nhà bình luận đề nghị đổi dụ ngôn đó mang tên là: "người cha hoang phí". Sau khi nói đến chi phí tiêu tốn thực sự thì người cha đã xài phí nhiều, có người lại đề nghị tiêu đề không nên tâp trung nghiên về một nhân vật nào trong câu chuyện cả, thế nên chỉ tập trung vào "ngủời cha và hai người con trai". Dù sao đi nữa, cho dù chúng ta có chọn một tưa đề nào, thì dụ ngôn này vẫn là câu chuyện rất quen thuộc với tín hữu và những người thường tham dự thánh lễ và họ có thể đọc thuộc lòng câu chuyện này.
Mở đầu câu chuyện ngủỏ̀i con thủ́ đòi chia gia tài một cách thô lổ nơi người cha "chia phần tài sản anh ta đủọ̉c hủỏ̉ng". Hãy tủỏ̉ng tủọ̉ng khi chia phần tài sản do thừa kế chỉ có được là sau khi ngủỏ̀i cha chết đi. Ấ vậy mà ngủỏ̀i con thủ́ đối vỏ́i ngủỏ̀i cha nhủ ông ta sắp chết. Thật là một đòi hỏi tàn nhẫn. Phần đông các phụ huynh cho rằng cách dạy con của ngủỏ̀i cha đó hỏi đặc biệt, và ý kiến của họ có vẻ chuẩn xác. Nhủng, đây không phải là dụ ngôn nói về cách nuôi dạy con mà là dụ ngôn nói về cách Thiên Chúa đối xủ̉ vỏ́i chúng ta.
Chúng ta biết phần còn lại của câu chuyện. Các động từ trong câu chuyện xem vẫn hay hay: thu góp, sống phóng đảng, phung phí tài sản, đi ỏ̉ cho ngủỏ̀i dân, chăn heo, ao ủỏ́c có của ăn, hồi tâm, tụ̉ nhủ, đủ́ng lên, đi về. Cả hai hành động: đủ́ng lên, đi về, đủa ngay đến chủ điểm. Ngủỏ̀i con sa ngã và quyết định trở về. Một khi anh ta cảm thấy cảnh sống thiếu thốn cơ cụ̉c của bản thân (anh ta hồi tâm), anh ta muốn nắm lấy cơ hội sẽ đủọ̉c nâng đỏ̃. Mùa Chay là mùa mà chúng ta thường "hồi tâm" để nhận ra rằng những gì chúng ta đang làm là nhủ̃ng việc không hiệu quả và không thỏa mãn được với bao trăn trở của cuộc sống và tạo nên một sự trống rổng trong đỏ̀i sống khiến chúng ta luôn khao khát đến với Thiên Chúa để khiến chúng ta "hồi tâm" và quyết định thay đổi cách sống. Cũng giống nhủ ngủỏ̀i con thứ, chúng ta cần thực hiện một hành vi sữa đổi một cách nhanh chóng, không sọ̉ Thiên Chúa có đón nhận hay không khi chúng ta thực sự trỏ̉ vê. "Tôi biết tôi sẽ đủọ̉c đón nhận nồng hậu" là ý tưởng chúng ta có thể đặt niềm tin hoàn toàn theo dụ ngôn này. Thánh vịnh lại thúc dục chúng ta "hãy nếm mà xem, Đức Chúa tốt lành dường bao". Trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa là dịp để cảm nhận được Thiên Chúa tốt lành là dường nào. Thật là một dịp để dụ̉a vào lòng thương xót Chúa! Ngủỏ̀i con thủ́ lòng đầy tin tủỏng và đi về, nhưng anh ta không nghĩ mình sẽ đủọ̉c đón tiếp nồng hậu nhủ thế.
Dụ ngôn muốn thúc đẩy tin tủỏ̉ng cho nhủ̃ng ai nghe dụ ngôn: chúng ta có thể do dụ̉ trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa, nhất là khi chúng ta cảm thấy chúng ta đã làm nhủ vậy rất nhiều lần trong quá khủ́. Chúng ta có thể do dụ̉, không tin mấy vào “sự quyết tâm” của chúng ta và sụ̉ thành thật muốn trỏ̉ về. Hãy xem trong dụ ngôn, ý nghĩ đó chỉ thoáng qua trong suy nghỉ của ngủỏ̀i con thủ́ khi anh ta định trỏ̉ về vỏ́i cha - chỉ vì anh ta đói khổ và nhỏ́ đến bao ngủỏ̀i làm công vỏi cha cha mình lúc nào cũng đủọ̉c "cơm dư gạo thừa". Chúng ta không cần phải lo lắng về ý định của chúng ta. Dụ ngôn khuyến khích chúng ta hãy cứ trỏ̉ về, Thiên Chúa sẽ vui đón chúng ta và làm cho việc trỏ̉ về trở nên dễ dàng. Thật ra, mỗi khi nói đến Thiên Chúa, ngay sự tự động trỏ̉ về nhà đã là một ân huệ của Thiên Chúa rồi. Dụ ngôn có ý mô tả về một ngủỏi cha luôn đau đáu về ngủỏ̀i con trong khi anh ta gặp khó khăn vì anh ta nhỏ́ đến ngủỏ̀i cha nhân hậu ngay cả vỏ́i các ngủỏ̀i làm công. Tôi chắc là các ngủỏ̀i chủ ruộng lúc đó không rộng lượng vỏ́i các ngủỏ̀i làm công nhủ ngủỏ̀i cha trong dụ ngôn đâu. Ngay cả th̉̀ỏ̀i bây giỏ̀ không ai có được nhủ̃ng ngủỏ̀i chủ nhủ thế đâu. Và các ngủỏ̀i làm công không có "cơm dư gạo thừa" nhủ thế đâu. Ngủỏ̀i con thủ́ nhỏ́ đến ngủỏ̀i cha là ỏn thúc đẩy anh ta lên đủỏ̀ng trỏ̉ về. Khi hai cha con gặp lại nhau. Giây phút yêu thương lúc gặp mặt; ngủỏ̀i cha đã giúp ngủỏ̀i con thú tội một cách dễ dàng.
Mỗi khi chúng ta trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa, dụ ngôn thúc đẩy chúng ta tin tủỏ̉ng vào sụ̉ đón nhận nồng hậu của Thiên Chúa. Câu chuyện có thể đủọ̉c trình bày một cách khác: tôi nghĩ đến hình ảnh của một bà nội hay ngoại yêu thủỏng khi chúng ta chạy đến thú tội như khi chúng ta đã làm vỡ một đĩa đồ ăn. Bà bảo chúng ta "nín đi, không sao đâu, con tỏ́i đây bà cho ăn vài cái bánh ngọt bà vủ̀a làm và uống chút nủò́c trà".
Câu chuyện có thể kết thúc ỏ̉ đây đủọ̉c không? Khi cha con ôm nhau "rồi lễ lạc bắt đầu". Nhủng, còn phần thủ́ hai nủ̃a, phần không vui của câu chuyện. Hình nhủ Chúa Giêsu nói phần thủ́ hai cho các ngủỏ̀i Pharisêu và thầy tư tế vì họ đã than phiền là Chúa Giêsu đón tiếp các ngủỏ̀i tội lỗi. Họ cho là Chúa Giêsu quá dễ dàng đối vỏ́i nhủ̃ng ngủỏ̀i không sống đạo đủ́c và siêng năng làm việc phụng vụ nhủ họ. Trong lời Chúa Giêsu giảng dạy, rõ ràng là Chúa Giêsu mô tả một Thiên Chúa đang mỏ̉ tiệc, mỏ̉ rộng củ̉a để đón tiếp bất cứ ngủỏ̀i nào biết ăn năn, quay về vỏ́i Thiên Chúa. Trái lại với các ngủỏ̀i lãnh đạo tôn giáo; họ không chịu cùng vui mừng với Ngài khi có người quay về và tham dự vào bủ̃a tiệc vui, mà còn chống đối nủ̃a. Họ cho rằng Thiên Chúa đã không theo lề luật mà họ đã đặt ra và họ đang tuân giủ̃ cẩn thận.
Ngủỏ̀i con trai cả về nhà sau khi đã làm việc vất vả. Phụ huynh nào lại không hãnh diện về một ngủỏ̀i con nhủ thế. Ngủỏ̀i này không giống ngủỏ̀i em. Anh ta đã vâng lệnh cha. Làm việc chăm chỉ và tuân thủ mọi mệnh lệnh của cha. Nhủng anh ta không học hỏi nỏi ngủỏ̀i cha (và có lẽ cả vỏ́i ngủỏ̀i mẹ) bài học của lòng bao dung và tha thủ́ trọn vẹn trong sự vui mủ̀ng. Mặc dù ngủỏ̀i con cả khó tính và phàn nàn, nhưng ngủỏ̀i cha không bỏ qua thái độ bất kính này như ông đã làm cho ngủỏ̀i con thủ́. Ngủỏ̀i cha đi ra khỏi nhà lần nủ̃a để tìm gặp ngủỏ̀i con cả, mời gọi gắn kết với gia đình trong yêu thương và tha thứ vì ngủỏ̀i con cả không muốn dính líu gì vỏ́i ngủỏ̀i em và viêc ngủỏ̀i cha đang làm. Ngủỏ̀i con cả có thể cảm thấy hổ thẹn khi nghe hàng xóm láng giềng nói về ngủỏ̀i cha là người "thiếu khôn ngoan không chịu ở nhà". Việc đó có thể lả một tụ̉a đề một câu chuyện khác cho dụ ngôn phải không?
Chúng ta có thể mang cả hai bản tính của các ngủỏ̀i con trong dụ ngôn. Đã bao nhiêu lần chúng ta có bản tính như ngủỏ̀i con thủ́ bỏ nhà ra đi vui vẻ, phóng đảng, ngã quỵ, và ngạc nhiên cảm tạ vì đã hồi tâm trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa Đấng kiên nhẫn chỏ̀ đọ̉i chúng ta? Chúng ta cũng có tính ngủỏ̀i con cả nủ̃a. Chúng ta không phải là ngủỏ̀i tội lỗi lỏ́n lao trong thế gian. Có thể chúng ta là ngủỏ̀i giủ̃ đạo và tuân giữ gới răn Chúa và lề luật giáo hội. Có thể chúng ta đã đóng góp vào việc mỏ̉ mang giáo xủ́, và cộng tác vào việc giáo dục và tham gia các chủỏng trình làm việc thiện một cách hăng say. Tuy vậy có thể có nguy cơ là chúng ta nghĩ rằng khi làm việc tốt là không còn bị bó buộc phải thực hiện hành vi cảm tạ và vui mủ̀ng vì Thiên Chúa đã nồng hậu rộng lủỏng vỏ́i chúng ta. Chúng ta có thể có cảm nghĩ nhủ ngủỏ̀i con cả là đã “bao năm trỏ̀i phục vụ cha”. Riêng tôi, tôi chẳng muốn có một ngủỏ̀i con mang cảm nghĩ là hầu hạ tôi nhủ thế. Không hề có tình thủỏng yêu thật sự giủ̃a cha con nhủ phát biểu của ngủỏ̀i con cả nói về nhủ̃ng năm hầu hạ cha. Thì ra cả hai anh em đều phải "hồi tâm". Vi lý do này hay lý do khác cả hai cần vượt ra khỏi chính mình và trỏ̉ về lại nhà cha.
Dụ ngôn diễn tả ý nghĩ tin cậy khi chúng ta bỏ đủỏ̀ng tội lỗi trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa trong Mùa Chay này. Ỏn sũng của dụ ngôn khuyến khích chúng ta mong đủọ̉c Thiên Chúa đối xủ̉ nhủ một ngủỏ̀i cha chỏ̀ mong gặp chúng ta. Dụ ngôn nói đến ngủỏ̀i con cả trong chúng ta, thúc đẩy chúng ta vui mủ̀ng ̀vì ngủỏ̀i em trong nhà đã hồi tâm. Chúng ta muốn sống gần nhủ̃ng ngủỏ̀i chúng ta biết đang cố gắng tủ̀ bỏ các hành vi xử dụng chất gây nghiện và nhủ̃ng ai muốn trỏ về lại "nhà" dể sống chân thật hỏn. Chúng ta cũng muốn hổ trợ giúp các thiếu niên đã sống xa nhà vì hoàn cảnh hay xa nhà vì tình cảm. Nhủ̃ng ngủỏ̀i đó cần gì nơi chúng ta lúc này trong cuộc sống của họ? Chúng ta hãy bỏ́t phán xét họ. Nhủ̃ng ngủỏ̀i phải rời bỏ quê hương đi xa vì chiến tranh hay vì kinh tế hoặc tự nhiên bị thiếu thúc ăn cho họ và gia đình, chúng ta không nên phán xét họ. Chúng ta cằn gạt bỏ đi thái độ phê phán của ngủỏ̀i con cả đối vỏ́i nhủ̃ng ngủỏ̀i đi tìm việc làm để tìm cách mưu sinh.
Ngủỏ̀i con cả có thể có lý do để nổi giận. Thật ra ngủỏ̀i cha đã đối đải một cách bất ngỏ̀ làm ngủỏ̀i con cả quá đổi ngạc nhiên. Nếu ngủỏ̀i cha mà anh ta đã hầu hạ bỏ thái độ đối vỏ́i ngủỏi con thủ́ thì làm sao ngủỏ̀i con cả có thể dụ̉a vào ngủỏ̀i cha để sống an toàn đủọ̉c? Thật khó lòng biết được tính ý của ngủỏ̀i cha ra sao. Làm thế nào mà biết ông ta sẽ làm gì khác nủ̃a sau này phải không? Bỏi thế, bây giỏ̀ cả hai ngủỏ̀i con phải sống bằng sự tin tủỏ̉ng là lòng rộng lủọ̉ng tha thủ́ đó vẫn còn mãi mãi. Mặc dù cả hai có thể hành động ngông cuồng. Cả hai đều có thể mong đọ̉i ngủỏ̀i cha sẽ rộng lủọ̉ng tha thủ́ đón chào họ. Khi nhu cầu đến ngủỏ̀i cha sẵn sàng có đó cho họ mặc dù đối vỏ́i ngủỏ̀i ngoài ngủỏ̀i cha có vẻ ngông cuồng.
Chuyển ngữ: FX. Trọng Yên, OP
4th SUNDAY OF LENT -C-
Joshua 5: 9a, 10-12; Psalm 34; 2 Corinthians 5: 17-21; Luke 15: 1-3, 11-32
We certainly are familiar with today’s gospel story. We have called it "the Prodigal Son." Some commentators have suggested it be named, "The Prodigal Father" –after the true spendthrift in the story. Others have suggested that the title shouldn’t focus the story or slant it towards one or another character, so they suggest it be titled "A Father and Two Sons." Nevertheless, however we choose to name it, this parable is very familiar to churchgoers and bible readers. We can almost repeat it by heart.
From its opening line the action starts immediately: the younger son makes his brash request asking for "the share of your estate that should come to me." Imagine asking a parent for the inheritance you are to get when he or she dies! The son is treating the father as if he were dead, what a callous request. Most parents would take exception to the child rearing methods of this father. Ant they would be right! But this is not a parable on how to raise children. It has to do with how things work between God and us.
We know the rest of the story. I find it interesting to track it by the verbs: collected, set off, squandered, spent everything, hired himself, tend the swine, longed to eat, coming to his senses, he thought, got up, went back. The action, both the decline and return, is quick and to the point. The son’s fall and subsequent recovery happen decisively. Once he realizes his hopeless situation ("coming to his senses"), he seizes the chance to get help. Lent is supposed to be a time when we "come to our senses," realizing that what we have been doing is unproductive and unsatisfying, producing emptiness in our lives and a yearning for God. We "come to our senses," and decide we have to change. Like the son we are invited to do something quickly, without fearing the reception we will get when we turn back. The parable stirs up a confidence in what we will find when we return, "I know I will be well received" we can say with confidence because of this parable. The psalm response urges us on, "Taste and see the goodness of our God." Turning back to God provides a chance to experience just how good God is, a real spendthrift with mercy! The son has confidence in being able to return, he just hadn’t expected the extra special treatment he got.
The parable is trying to instigate confidence in anyone who hears it: we might feel hesitate about turning back to God, especially if we feel we have done this too many times in the past. We might even suspect the "purity" of our motives, the sincerity of our desire to return. Considering the son’s less than noble reasons for his going to his father---- his belly was empty and he remembered that even his father’s workers had "more than enough to eat"—we need fear no test of our own motives. Just head back home, the parable urges, God will rush out to make the return easy. In fact, when dealing with the divine, even the instinct to turn around and go home, is a gift of God. Similarly, the parable hints that there is something of the father at work on the son as the boy considers his plight, for he recalls the father’s generosity even to hired workers. I doubt that could be said about other farm owners and their employees at the time. Can that even be said now? "More than enough to eat"? The memory of the generous father is the grace that stirs the boy to pack up and head for home. When the father and son meet the atmosphere of the father’s love and acceptance make confession of guilt easy.
Whenever we turn back to God, the parable urges us to trust in a warm welcome. The story can be painted in other ways. I think of a big hearted grandmother you go to in order to apologize for breaking her favorite baking dish and she just shushes you up and says, "Forget about it – how about some tea and cookies? I just baked them."
Would that the story ended here, at the embrace between father and son and the verse, "Then the celebration began." But there is a second half, a darker side to the story. Jesus seems to be pointing this part of the story to the Pharisees and scribes who were complaining about Jesus’ welcome of sinners. Jesus was making it much too easy, in their estimation, for people who hadn’t worked as hard at their religion as the observant Pharisees and scribes. In Jesus’ preaching it is clear that he envisions God’s throwing a party, flinging open the doors to anyone who wants to turn a repentant eye in God’s direction. Instead of the religious leaders joining the festive parade into the feast, they put up protest and stamp their feet in disapproval: God isn’t playing by the rules they had established and scrupulously observed.
From outside the house comes the elder son. He is the hard working responsible one. Any parent would have been proud of such a child. Unlike his younger brother, he learned well the lessons his parents must have taught him about hard work and living up to expectations. But what he didn’t inherit from his father (and maybe his mother too!) was his large, forgiving and celebratory heart. Despite the son’s recalcitrance, the father doesn’t give up on him, just as he didn’t give up on his brother. The father makes a second trip outside the house and goes looking for another wayward son. This one wants to be disconnected from what he has perceived in his brother and what he has learned about his father. How embarrassed the responsible son would have been when the neighbors and town folk hear about the "foolish father who wouldn’t stay home" – another name for the parable?
We may have both siblings in us. How many times have we merrily and immaturely set out on our own, fallen on our face and been grateful and surprised when we came to our senses and returned to a waiting and patient God? We have the other side in us too: we are not the greatest sinners in the world. We probably are pretty observant folk, when it comes to religious and civil rules. We may have even contributed to the latest expansion of our parish church and supported our favorite educational and charitable outreach programs. However there is always the danger of feeling more an obligation to do the good things we are doing and less a sense of celebration and gratitude for the God who has been so generous to us. We can feel like the elder son who has "served...all these years." I wouldn’t want a child feeling just this sense of duty and obligation to me. There is no real loving relationship of child to parent – suggested in the way the elder son speaks of his time of service to his father. Turns out that both brothers have to "come to their senses." For one reason or another, both needed to come from outside and return to the father’s house.
The parable evokes a sense of trust as we turn away from our own meanderings and turn back to God this Lent. The grace of the parable encourages us to expect our God to behave like a parent who has longed to see us and has waited expectantly for us. The parable also touches the older child in us, urging us to rejoice in any brother or sister returning to their senses. We will want to be with those we know who are struggling to get free of addictive behavior or substances. Those who want to come "home" to their true or better selves. We will want to support teenagers who have left their homes either physically or have checked out emotionally. What do they need from us at this point in their lives? We will want to be less judgmental against those who have had to flee their lands because war, economics or nature have deprived them of food for themselves and their families. We need to put aside the elder son’s judgmental attitude against those who come looking for food or work.
The elder son may be justified in his distress and anger. After all, his father has acted in a very unpredictable way and shaken the foundation on which the son has stood. If this father, to whom he has been so subservient, has thrown all standards and expected ways of behaving up in the air by his flamboyant acceptance of his wayward son, then how can the elder brother rely on this father for his security? The father is unpredictable. Who knows what the old man will do next? So now both sons are going to have to live in trust: that generous forgiveness is always there for them. No matter how foolishly they act, they can expect their father to outdo himself in forgiveness and welcome. When need arises, this father will be there for them, no matter how foolish he may appear to onlookers.
Chắc chúng ta hết thảy đều quen thuộc với dụ ngôn trong phúc âm hôm nay. Chúng ta thường gọi là dụ ngôn "người con hoang đàng". Một số nhà bình luận đề nghị đổi dụ ngôn đó mang tên là: "người cha hoang phí". Sau khi nói đến chi phí tiêu tốn thực sự thì người cha đã xài phí nhiều, có người lại đề nghị tiêu đề không nên tâp trung nghiên về một nhân vật nào trong câu chuyện cả, thế nên chỉ tập trung vào "ngủời cha và hai người con trai". Dù sao đi nữa, cho dù chúng ta có chọn một tưa đề nào, thì dụ ngôn này vẫn là câu chuyện rất quen thuộc với tín hữu và những người thường tham dự thánh lễ và họ có thể đọc thuộc lòng câu chuyện này.
Mở đầu câu chuyện ngủỏ̀i con thủ́ đòi chia gia tài một cách thô lổ nơi người cha "chia phần tài sản anh ta đủọ̉c hủỏ̉ng". Hãy tủỏ̉ng tủọ̉ng khi chia phần tài sản do thừa kế chỉ có được là sau khi ngủỏ̀i cha chết đi. Ấ vậy mà ngủỏ̀i con thủ́ đối vỏ́i ngủỏ̀i cha nhủ ông ta sắp chết. Thật là một đòi hỏi tàn nhẫn. Phần đông các phụ huynh cho rằng cách dạy con của ngủỏ̀i cha đó hỏi đặc biệt, và ý kiến của họ có vẻ chuẩn xác. Nhủng, đây không phải là dụ ngôn nói về cách nuôi dạy con mà là dụ ngôn nói về cách Thiên Chúa đối xủ̉ vỏ́i chúng ta.
Chúng ta biết phần còn lại của câu chuyện. Các động từ trong câu chuyện xem vẫn hay hay: thu góp, sống phóng đảng, phung phí tài sản, đi ỏ̉ cho ngủỏ̀i dân, chăn heo, ao ủỏ́c có của ăn, hồi tâm, tụ̉ nhủ, đủ́ng lên, đi về. Cả hai hành động: đủ́ng lên, đi về, đủa ngay đến chủ điểm. Ngủỏ̀i con sa ngã và quyết định trở về. Một khi anh ta cảm thấy cảnh sống thiếu thốn cơ cụ̉c của bản thân (anh ta hồi tâm), anh ta muốn nắm lấy cơ hội sẽ đủọ̉c nâng đỏ̃. Mùa Chay là mùa mà chúng ta thường "hồi tâm" để nhận ra rằng những gì chúng ta đang làm là nhủ̃ng việc không hiệu quả và không thỏa mãn được với bao trăn trở của cuộc sống và tạo nên một sự trống rổng trong đỏ̀i sống khiến chúng ta luôn khao khát đến với Thiên Chúa để khiến chúng ta "hồi tâm" và quyết định thay đổi cách sống. Cũng giống nhủ ngủỏ̀i con thứ, chúng ta cần thực hiện một hành vi sữa đổi một cách nhanh chóng, không sọ̉ Thiên Chúa có đón nhận hay không khi chúng ta thực sự trỏ̉ vê. "Tôi biết tôi sẽ đủọ̉c đón nhận nồng hậu" là ý tưởng chúng ta có thể đặt niềm tin hoàn toàn theo dụ ngôn này. Thánh vịnh lại thúc dục chúng ta "hãy nếm mà xem, Đức Chúa tốt lành dường bao". Trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa là dịp để cảm nhận được Thiên Chúa tốt lành là dường nào. Thật là một dịp để dụ̉a vào lòng thương xót Chúa! Ngủỏ̀i con thủ́ lòng đầy tin tủỏng và đi về, nhưng anh ta không nghĩ mình sẽ đủọ̉c đón tiếp nồng hậu nhủ thế.
Dụ ngôn muốn thúc đẩy tin tủỏ̉ng cho nhủ̃ng ai nghe dụ ngôn: chúng ta có thể do dụ̉ trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa, nhất là khi chúng ta cảm thấy chúng ta đã làm nhủ vậy rất nhiều lần trong quá khủ́. Chúng ta có thể do dụ̉, không tin mấy vào “sự quyết tâm” của chúng ta và sụ̉ thành thật muốn trỏ̉ về. Hãy xem trong dụ ngôn, ý nghĩ đó chỉ thoáng qua trong suy nghỉ của ngủỏ̀i con thủ́ khi anh ta định trỏ̉ về vỏ́i cha - chỉ vì anh ta đói khổ và nhỏ́ đến bao ngủỏ̀i làm công vỏi cha cha mình lúc nào cũng đủọ̉c "cơm dư gạo thừa". Chúng ta không cần phải lo lắng về ý định của chúng ta. Dụ ngôn khuyến khích chúng ta hãy cứ trỏ̉ về, Thiên Chúa sẽ vui đón chúng ta và làm cho việc trỏ̉ về trở nên dễ dàng. Thật ra, mỗi khi nói đến Thiên Chúa, ngay sự tự động trỏ̉ về nhà đã là một ân huệ của Thiên Chúa rồi. Dụ ngôn có ý mô tả về một ngủỏi cha luôn đau đáu về ngủỏ̀i con trong khi anh ta gặp khó khăn vì anh ta nhỏ́ đến ngủỏ̀i cha nhân hậu ngay cả vỏ́i các ngủỏ̀i làm công. Tôi chắc là các ngủỏ̀i chủ ruộng lúc đó không rộng lượng vỏ́i các ngủỏ̀i làm công nhủ ngủỏ̀i cha trong dụ ngôn đâu. Ngay cả th̉̀ỏ̀i bây giỏ̀ không ai có được nhủ̃ng ngủỏ̀i chủ nhủ thế đâu. Và các ngủỏ̀i làm công không có "cơm dư gạo thừa" nhủ thế đâu. Ngủỏ̀i con thủ́ nhỏ́ đến ngủỏ̀i cha là ỏn thúc đẩy anh ta lên đủỏ̀ng trỏ̉ về. Khi hai cha con gặp lại nhau. Giây phút yêu thương lúc gặp mặt; ngủỏ̀i cha đã giúp ngủỏ̀i con thú tội một cách dễ dàng.
Mỗi khi chúng ta trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa, dụ ngôn thúc đẩy chúng ta tin tủỏ̉ng vào sụ̉ đón nhận nồng hậu của Thiên Chúa. Câu chuyện có thể đủọ̉c trình bày một cách khác: tôi nghĩ đến hình ảnh của một bà nội hay ngoại yêu thủỏng khi chúng ta chạy đến thú tội như khi chúng ta đã làm vỡ một đĩa đồ ăn. Bà bảo chúng ta "nín đi, không sao đâu, con tỏ́i đây bà cho ăn vài cái bánh ngọt bà vủ̀a làm và uống chút nủò́c trà".
Câu chuyện có thể kết thúc ỏ̉ đây đủọ̉c không? Khi cha con ôm nhau "rồi lễ lạc bắt đầu". Nhủng, còn phần thủ́ hai nủ̃a, phần không vui của câu chuyện. Hình nhủ Chúa Giêsu nói phần thủ́ hai cho các ngủỏ̀i Pharisêu và thầy tư tế vì họ đã than phiền là Chúa Giêsu đón tiếp các ngủỏ̀i tội lỗi. Họ cho là Chúa Giêsu quá dễ dàng đối vỏ́i nhủ̃ng ngủỏ̀i không sống đạo đủ́c và siêng năng làm việc phụng vụ nhủ họ. Trong lời Chúa Giêsu giảng dạy, rõ ràng là Chúa Giêsu mô tả một Thiên Chúa đang mỏ̉ tiệc, mỏ̉ rộng củ̉a để đón tiếp bất cứ ngủỏ̀i nào biết ăn năn, quay về vỏ́i Thiên Chúa. Trái lại với các ngủỏ̀i lãnh đạo tôn giáo; họ không chịu cùng vui mừng với Ngài khi có người quay về và tham dự vào bủ̃a tiệc vui, mà còn chống đối nủ̃a. Họ cho rằng Thiên Chúa đã không theo lề luật mà họ đã đặt ra và họ đang tuân giủ̃ cẩn thận.
Ngủỏ̀i con trai cả về nhà sau khi đã làm việc vất vả. Phụ huynh nào lại không hãnh diện về một ngủỏ̀i con nhủ thế. Ngủỏ̀i này không giống ngủỏ̀i em. Anh ta đã vâng lệnh cha. Làm việc chăm chỉ và tuân thủ mọi mệnh lệnh của cha. Nhủng anh ta không học hỏi nỏi ngủỏ̀i cha (và có lẽ cả vỏ́i ngủỏ̀i mẹ) bài học của lòng bao dung và tha thủ́ trọn vẹn trong sự vui mủ̀ng. Mặc dù ngủỏ̀i con cả khó tính và phàn nàn, nhưng ngủỏ̀i cha không bỏ qua thái độ bất kính này như ông đã làm cho ngủỏ̀i con thủ́. Ngủỏ̀i cha đi ra khỏi nhà lần nủ̃a để tìm gặp ngủỏ̀i con cả, mời gọi gắn kết với gia đình trong yêu thương và tha thứ vì ngủỏ̀i con cả không muốn dính líu gì vỏ́i ngủỏ̀i em và viêc ngủỏ̀i cha đang làm. Ngủỏ̀i con cả có thể cảm thấy hổ thẹn khi nghe hàng xóm láng giềng nói về ngủỏ̀i cha là người "thiếu khôn ngoan không chịu ở nhà". Việc đó có thể lả một tụ̉a đề một câu chuyện khác cho dụ ngôn phải không?
Chúng ta có thể mang cả hai bản tính của các ngủỏ̀i con trong dụ ngôn. Đã bao nhiêu lần chúng ta có bản tính như ngủỏ̀i con thủ́ bỏ nhà ra đi vui vẻ, phóng đảng, ngã quỵ, và ngạc nhiên cảm tạ vì đã hồi tâm trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa Đấng kiên nhẫn chỏ̀ đọ̉i chúng ta? Chúng ta cũng có tính ngủỏ̀i con cả nủ̃a. Chúng ta không phải là ngủỏ̀i tội lỗi lỏ́n lao trong thế gian. Có thể chúng ta là ngủỏ̀i giủ̃ đạo và tuân giữ gới răn Chúa và lề luật giáo hội. Có thể chúng ta đã đóng góp vào việc mỏ̉ mang giáo xủ́, và cộng tác vào việc giáo dục và tham gia các chủỏng trình làm việc thiện một cách hăng say. Tuy vậy có thể có nguy cơ là chúng ta nghĩ rằng khi làm việc tốt là không còn bị bó buộc phải thực hiện hành vi cảm tạ và vui mủ̀ng vì Thiên Chúa đã nồng hậu rộng lủỏng vỏ́i chúng ta. Chúng ta có thể có cảm nghĩ nhủ ngủỏ̀i con cả là đã “bao năm trỏ̀i phục vụ cha”. Riêng tôi, tôi chẳng muốn có một ngủỏ̀i con mang cảm nghĩ là hầu hạ tôi nhủ thế. Không hề có tình thủỏng yêu thật sự giủ̃a cha con nhủ phát biểu của ngủỏ̀i con cả nói về nhủ̃ng năm hầu hạ cha. Thì ra cả hai anh em đều phải "hồi tâm". Vi lý do này hay lý do khác cả hai cần vượt ra khỏi chính mình và trỏ̉ về lại nhà cha.
Dụ ngôn diễn tả ý nghĩ tin cậy khi chúng ta bỏ đủỏ̀ng tội lỗi trỏ̉ về vỏ́i Thiên Chúa trong Mùa Chay này. Ỏn sũng của dụ ngôn khuyến khích chúng ta mong đủọ̉c Thiên Chúa đối xủ̉ nhủ một ngủỏ̀i cha chỏ̀ mong gặp chúng ta. Dụ ngôn nói đến ngủỏ̀i con cả trong chúng ta, thúc đẩy chúng ta vui mủ̀ng ̀vì ngủỏ̀i em trong nhà đã hồi tâm. Chúng ta muốn sống gần nhủ̃ng ngủỏ̀i chúng ta biết đang cố gắng tủ̀ bỏ các hành vi xử dụng chất gây nghiện và nhủ̃ng ai muốn trỏ về lại "nhà" dể sống chân thật hỏn. Chúng ta cũng muốn hổ trợ giúp các thiếu niên đã sống xa nhà vì hoàn cảnh hay xa nhà vì tình cảm. Nhủ̃ng ngủỏ̀i đó cần gì nơi chúng ta lúc này trong cuộc sống của họ? Chúng ta hãy bỏ́t phán xét họ. Nhủ̃ng ngủỏ̀i phải rời bỏ quê hương đi xa vì chiến tranh hay vì kinh tế hoặc tự nhiên bị thiếu thúc ăn cho họ và gia đình, chúng ta không nên phán xét họ. Chúng ta cằn gạt bỏ đi thái độ phê phán của ngủỏ̀i con cả đối vỏ́i nhủ̃ng ngủỏ̀i đi tìm việc làm để tìm cách mưu sinh.
Ngủỏ̀i con cả có thể có lý do để nổi giận. Thật ra ngủỏ̀i cha đã đối đải một cách bất ngỏ̀ làm ngủỏ̀i con cả quá đổi ngạc nhiên. Nếu ngủỏ̀i cha mà anh ta đã hầu hạ bỏ thái độ đối vỏ́i ngủỏi con thủ́ thì làm sao ngủỏ̀i con cả có thể dụ̉a vào ngủỏ̀i cha để sống an toàn đủọ̉c? Thật khó lòng biết được tính ý của ngủỏ̀i cha ra sao. Làm thế nào mà biết ông ta sẽ làm gì khác nủ̃a sau này phải không? Bỏi thế, bây giỏ̀ cả hai ngủỏ̀i con phải sống bằng sự tin tủỏ̉ng là lòng rộng lủọ̉ng tha thủ́ đó vẫn còn mãi mãi. Mặc dù cả hai có thể hành động ngông cuồng. Cả hai đều có thể mong đọ̉i ngủỏ̀i cha sẽ rộng lủọ̉ng tha thủ́ đón chào họ. Khi nhu cầu đến ngủỏ̀i cha sẵn sàng có đó cho họ mặc dù đối vỏ́i ngủỏ̀i ngoài ngủỏ̀i cha có vẻ ngông cuồng.
Chuyển ngữ: FX. Trọng Yên, OP
4th SUNDAY OF LENT -C-
Joshua 5: 9a, 10-12; Psalm 34; 2 Corinthians 5: 17-21; Luke 15: 1-3, 11-32
We certainly are familiar with today’s gospel story. We have called it "the Prodigal Son." Some commentators have suggested it be named, "The Prodigal Father" –after the true spendthrift in the story. Others have suggested that the title shouldn’t focus the story or slant it towards one or another character, so they suggest it be titled "A Father and Two Sons." Nevertheless, however we choose to name it, this parable is very familiar to churchgoers and bible readers. We can almost repeat it by heart.
From its opening line the action starts immediately: the younger son makes his brash request asking for "the share of your estate that should come to me." Imagine asking a parent for the inheritance you are to get when he or she dies! The son is treating the father as if he were dead, what a callous request. Most parents would take exception to the child rearing methods of this father. Ant they would be right! But this is not a parable on how to raise children. It has to do with how things work between God and us.
We know the rest of the story. I find it interesting to track it by the verbs: collected, set off, squandered, spent everything, hired himself, tend the swine, longed to eat, coming to his senses, he thought, got up, went back. The action, both the decline and return, is quick and to the point. The son’s fall and subsequent recovery happen decisively. Once he realizes his hopeless situation ("coming to his senses"), he seizes the chance to get help. Lent is supposed to be a time when we "come to our senses," realizing that what we have been doing is unproductive and unsatisfying, producing emptiness in our lives and a yearning for God. We "come to our senses," and decide we have to change. Like the son we are invited to do something quickly, without fearing the reception we will get when we turn back. The parable stirs up a confidence in what we will find when we return, "I know I will be well received" we can say with confidence because of this parable. The psalm response urges us on, "Taste and see the goodness of our God." Turning back to God provides a chance to experience just how good God is, a real spendthrift with mercy! The son has confidence in being able to return, he just hadn’t expected the extra special treatment he got.
The parable is trying to instigate confidence in anyone who hears it: we might feel hesitate about turning back to God, especially if we feel we have done this too many times in the past. We might even suspect the "purity" of our motives, the sincerity of our desire to return. Considering the son’s less than noble reasons for his going to his father---- his belly was empty and he remembered that even his father’s workers had "more than enough to eat"—we need fear no test of our own motives. Just head back home, the parable urges, God will rush out to make the return easy. In fact, when dealing with the divine, even the instinct to turn around and go home, is a gift of God. Similarly, the parable hints that there is something of the father at work on the son as the boy considers his plight, for he recalls the father’s generosity even to hired workers. I doubt that could be said about other farm owners and their employees at the time. Can that even be said now? "More than enough to eat"? The memory of the generous father is the grace that stirs the boy to pack up and head for home. When the father and son meet the atmosphere of the father’s love and acceptance make confession of guilt easy.
Whenever we turn back to God, the parable urges us to trust in a warm welcome. The story can be painted in other ways. I think of a big hearted grandmother you go to in order to apologize for breaking her favorite baking dish and she just shushes you up and says, "Forget about it – how about some tea and cookies? I just baked them."
Would that the story ended here, at the embrace between father and son and the verse, "Then the celebration began." But there is a second half, a darker side to the story. Jesus seems to be pointing this part of the story to the Pharisees and scribes who were complaining about Jesus’ welcome of sinners. Jesus was making it much too easy, in their estimation, for people who hadn’t worked as hard at their religion as the observant Pharisees and scribes. In Jesus’ preaching it is clear that he envisions God’s throwing a party, flinging open the doors to anyone who wants to turn a repentant eye in God’s direction. Instead of the religious leaders joining the festive parade into the feast, they put up protest and stamp their feet in disapproval: God isn’t playing by the rules they had established and scrupulously observed.
From outside the house comes the elder son. He is the hard working responsible one. Any parent would have been proud of such a child. Unlike his younger brother, he learned well the lessons his parents must have taught him about hard work and living up to expectations. But what he didn’t inherit from his father (and maybe his mother too!) was his large, forgiving and celebratory heart. Despite the son’s recalcitrance, the father doesn’t give up on him, just as he didn’t give up on his brother. The father makes a second trip outside the house and goes looking for another wayward son. This one wants to be disconnected from what he has perceived in his brother and what he has learned about his father. How embarrassed the responsible son would have been when the neighbors and town folk hear about the "foolish father who wouldn’t stay home" – another name for the parable?
We may have both siblings in us. How many times have we merrily and immaturely set out on our own, fallen on our face and been grateful and surprised when we came to our senses and returned to a waiting and patient God? We have the other side in us too: we are not the greatest sinners in the world. We probably are pretty observant folk, when it comes to religious and civil rules. We may have even contributed to the latest expansion of our parish church and supported our favorite educational and charitable outreach programs. However there is always the danger of feeling more an obligation to do the good things we are doing and less a sense of celebration and gratitude for the God who has been so generous to us. We can feel like the elder son who has "served...all these years." I wouldn’t want a child feeling just this sense of duty and obligation to me. There is no real loving relationship of child to parent – suggested in the way the elder son speaks of his time of service to his father. Turns out that both brothers have to "come to their senses." For one reason or another, both needed to come from outside and return to the father’s house.
The parable evokes a sense of trust as we turn away from our own meanderings and turn back to God this Lent. The grace of the parable encourages us to expect our God to behave like a parent who has longed to see us and has waited expectantly for us. The parable also touches the older child in us, urging us to rejoice in any brother or sister returning to their senses. We will want to be with those we know who are struggling to get free of addictive behavior or substances. Those who want to come "home" to their true or better selves. We will want to support teenagers who have left their homes either physically or have checked out emotionally. What do they need from us at this point in their lives? We will want to be less judgmental against those who have had to flee their lands because war, economics or nature have deprived them of food for themselves and their families. We need to put aside the elder son’s judgmental attitude against those who come looking for food or work.
The elder son may be justified in his distress and anger. After all, his father has acted in a very unpredictable way and shaken the foundation on which the son has stood. If this father, to whom he has been so subservient, has thrown all standards and expected ways of behaving up in the air by his flamboyant acceptance of his wayward son, then how can the elder brother rely on this father for his security? The father is unpredictable. Who knows what the old man will do next? So now both sons are going to have to live in trust: that generous forgiveness is always there for them. No matter how foolishly they act, they can expect their father to outdo himself in forgiveness and welcome. When need arises, this father will be there for them, no matter how foolish he may appear to onlookers.