KHÔNG CHÓI, ĐỦ RỌI

“Ánh quang của Thiên Chúa bao toả chung quanh họ!”.

“Ánh sáng Giáng Sinh là ánh sáng của tình yêu, không chói lòa, nhưng đủ rọi những trái tim biết đón nhận!” - Ruth Stapleton.

Kính thưa Anh Chị em,

Giáng Sinh nào cũng ngập tràn ánh sáng; nhưng Lời Chúa đêm nay cho biết, ánh sáng Giáng Sinh là ánh sáng của tình yêu - không nguy nga tráng lệ - ‘không chói’, nhưng ‘đủ rọi’ những con tim biết đón nhận!

Ánh sáng ấy đủ cho người đang “lần bước”; không phải cho đoàn người hân hoan tiến bước, nhưng là một dân tộc mệt mỏi, dò dẫm, với ách trên vai, gậy trên lưng. Chính trong hoàn cảnh ấy, “một ánh sáng huy hoàng chiếu rọi” - bài đọc một - không để phô trương quyền năng, nhưng để gỡ ách, bẻ gậy, đem lại nhẹ nhõm; không làm choáng ngợp, nhưng làm người ta thở được, đứng thẳng, và dám đi tiếp. Ánh sáng đó chính là Giêsu trong máng cỏ lạnh tăm, nghèo hèn, nhưng âm thầm giải phóng và cứu thoát con người khỏi tội lỗi - ‘không chói’, nhưng ‘đủ rọi’ để con người nhận ra mình không còn bị bỏ rơi.

“Trời vui lên, đất hãy nhảy mừng!” - Thánh Vịnh đáp ca - vậy mà lý do của niềm vui đó thật hồn nhiên - “Hôm nay Đấng Cứu Độ đã sinh ra cho chúng ta!”. “Hôm nay” ấy không phải là dạ tiệc hoa đăng, mà là đêm Thiên Chúa làm người bước vào thời gian, để con người được làm con cái Chúa! Ánh sáng đó không chiếu từ trên cao, nhưng toả ra từ một Hài Nhi trong hang bò - một ánh sáng thấp, gần, dễ bị bỏ qua - và ai cúi xuống sẽ nhìn thấy. Vì thế, chỉ những người sống ‘gần đất, quen đêm’ như các mục đồng, mới nhận ra ánh sáng ấy. “Những ánh đèn làm chứng Ngài là Ánh Sáng thế gian, và những món quà chỉ là bóng của món quà lớn nhất được ban tặng - Đức Kitô!” - Charles Stanley.

Phaolô gọi đêm nay là lúc “Ân sủng của Thiên Chúa xuất hiện”. “Xuất hiện” ở đây không là loè chiếu, mà là ló rạng; không ép buộc nhưng giáo dục, uốn nắn - bài đọc hai. Ánh sáng Giêsu ‘không chói’ để làm khiếp sợ, nhưng ‘đủ rọi’ để con người hoán cải; không tố cáo, nhưng soi cho thấy điều gì cần buông, điều gì cần giữ, và điều gì cần chữa. Dẫu thế, ánh sáng Giáng Sinh không làm đêm tối biến mất tức khắc; các mục đồng vẫn trở về đồng cỏ, thế giới vẫn nghèo đói và chiến tranh, nhưng từ đêm ấy, không còn bóng tối nào là tuyệt đối. Bởi giữa đêm sâu nhất, đã có một ánh sáng dám yêu, dám ở và dám chờ. “Để ánh sáng toả sáng rực rỡ đến vậy, bóng tối phải tồn tại!” - Francis Bacon.

Anh Chị em,

Bạn không cần thêm ánh sáng nào cho cuộc đời vốn đã quá chói chang; điều chúng ta cần là ánh sáng Giêsu - ‘không chói’ để gây sợ hãi, nhưng ‘đủ rọi’ để ai cũng nhận ra mình được yêu, được cứu, và được mời gọi trở thành ánh sáng nhỏ bé cho người khác. “Bất cứ khi nào bạn để cho Thiên Chúa yêu người khác qua bạn, thì đó là Giáng Sinh!” - Mẹ Têrêxa. Và nên ánh sáng cho người khác đủ để đi tiếp, đủ để yêu lại, và đủ để hy vọng cũng là phép lạ thầm lặng của Giáng Sinh!

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, xin cho đời con trở nên một ánh nến nhỏ - không để phô diễn, nhưng đủ cho ai đó đang lần bước!”, Amen.

Lm. Minh Anh (Tgp. Huế)

 

GIÁNG SINH LUNG LINH ÁNH SÁNG CHÚA

Không chỉ người Công giáo, mà hàng tỷ người trên thế giới cũng mừng lễ Giáng Sinh. Vậy Lễ Chúa Giáng Sinh thực sự mang ý nghĩa gì? Sau Lễ Giáng Sinh cuộc đời mỗi người sẽ thay đổi thế nào? Thánh Gioan không kể về Chúa sinh nơi hang đá máng cỏ, mà giới thiệu Chúa là Ánh Sáng vĩnh cửu đến thế gian.

1. Ánh sáng Lời Chúa. Thánh Gioan khẳng định: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời… và Ngôi Lời là Thiên Chúa.” Chúa Giêsu chính là lời yêu thương của Thiên Chúa ngỏ với nhân loại. Và Lời Chúa là ánh sáng như lời Thánh Vịnh: “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi.” Hãy bước đi trong ánh sáng Lời Chúa. Hãy để Lời Chúa soi dẫn mọi suy nghĩ, lời nói, việc làm của chúng ta. Từ đó, ánh sáng Lời Chúa làm nên lẽ sống và cuộc sống của ta.

2. Ánh sáng nhập thể. Thánh Gioan viết: “Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta.” Đây là sự kiện chấn động nhất lịch sử. Ngôi Lời là ánh sáng đã nhập thể làm người để con người trở nên con Thiên Chúa. Từ đây, mỗi con người đều mang một phẩm giá cao cả là hình ảnh của Thiên Chúa. Vì thế, Lễ Giáng Sinh là đại lễ của phẩm giá con người. Tôn trọng con người là tôn trọng chính Chúa. Phục vụ con người là phục vụ chính Chúa. Chúa xuống thế không chỉ để cứu rỗi linh hồn, mà còn để nâng cao phẩm giá của thân phận con người.

Người xưa chọn ngày 25.12 để mừng sinh nhật thần mặt trời, nhưng Kitô giáo đã chọn ngày này để tôn vinh Chúa Giêsu mới là Mặt Trời Công Chính, chiếu soi ánh sáng chân lý, tình thương và sự sống. Đón nhận ánh sáng ấy, người môn đệ không giữ cho riêng mình, nhưng trở nên ánh sáng cho đời, như lời Chúa Giêsu: “Anh em là ánh sáng thế gian”. Hãy để ánh sáng Chúa Kitô tỏa sáng qua sự tử tế và yêu thương của mỗi chúng ta. Amen.

 

BÀI ĐỌC 1 Is 9:1-6

Bài trích sách ngôn sứ I-sai-a.

Đoàn dân đang lần bước giữa tối tăm đã thấy một ánh sáng huy hoàng; đám người sống trong vùng bóng tối, nay được ánh sáng bừng lên chiếu rọi.

Chúa đã ban chứa chan niềm hoan hỷ, đã tăng thêm nỗi vui mừng. Họ mừng vui trước nhan Ngài như thiên hạ mừng vui trong mùa gặt, như người ta hỷ hoan khi chia nhau chiến lợi phẩm.

Vì cái ách đè lên cổ dân, cây gậy đập xuống vai họ, và ngọn roi của kẻ hà hiếp, Ngài đều bẻ gãy như trong ngày chiến thắng quân Ma-đi-an.

Vì mọi giầy lính nện xuống rần rần và mọi áo choàng đẫm máu sẽ bị đem thiêu, làm mồi cho lửa. Vì một trẻ thơ đã chào đời để cứu ta, một người con đã được ban tặng cho ta.

Người gánh vác quyền bính trên vai, danh hiệu của Người là Cố Vấn kỳ diệu, Thần Linh dũng mãnh, người Cha muôn thuở, Thủ Lãnh hoà bình.

Người sẽ mở rộng quyền bính, và lập nền hoà bình vô tận cho ngai vàng và vương quốc của vua Đa-vít. Người sẽ làm cho vương quốc được kiên cố vững bền trên nền tảng chính trực công minh, từ nay cho đến mãi muôn đời. Vì yêu thương nồng nhiệt, Đức Chúa các đạo binh sẽ thực hiện điều đó.

Đó là Lời Chúa.

BÀI ĐỌC 2 Tt 2:11-14

Bài trích thư của thánh Phao-lô tông đồ gửi ông Ti-tô.

Anh thân mến, ân sủng của Thiên Chúa đã được biểu lộ, đem ơn cứu độ đến cho mọi người.

Ân sủng đó dạy chúng ta phải từ bỏ lối sống vô luân và những đam mê trần tục, mà sống chừng mực, công chính và đạo đức ở thế gian này.

Sở dĩ như vậy, là vì chúng ta trông chờ ngày hồng phúc vẫn hằng mong đợi, ngày Đức Ki-tô Giê-su là Thiên Chúa vĩ đại và là Đấng cứu độ chúng ta, xuất hiện vinh quang.

Vì chúng ta, Người đã tự hiến để cứu chuộc chúng ta cho thoát khỏi mọi điều bất chính, và để thanh luyện chúng ta, khiến chúng ta thành Dân riêng của Người, một dân hăng say làm việc thiện.

Đó là Lời Chúa.

TUNG HÔ TIN MỪNG Lc 2:10-11

Alleluia. Alleluia.

Này tôi báo cho anh em một tin mừng trọng đại: Hôm nay, Đấng Cứu Độ đã sinh ra cho chúng ta. Người là Đấng Ki-tô, là Đức Chúa.

Alleluia.

TIN MỪNG Lc 2:1-14

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.

Thời ấy, hoàng đế Au-gút-tô ra chiếu chỉ, truyền kiểm tra dân số trong khắp cả thiên hạ. Đây là cuộc kiểm tra đầu tiên, được thực hiện thời ông Qui-ri-ni-ô làm tổng trấn xứ Xy-ri.

Ai nấy đều phải về nguyên quán mà khai tên tuổi. Bởi thế, ông Giu-se từ thành Na-da-rét, miền Ga-li-lê lên thành vua Đa-vít tức là Bê-lem, miền Giu-đê, vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đa-vít.

Ông lên đó khai tên cùng với người đã thành hôn với ông là bà Ma-ri-a, lúc ấy đang có thai. Khi hai người đang ở đó, thì bà Ma-ri-a đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa. Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ.

Trong vùng ấy, có những người chăn chiên sống ngoài đồng và thức đêm canh giữ đàn vật. Bỗng sứ thần Chúa đứng bên họ, và vinh quang của Chúa chiếu toả chung quanh, khiến họ kinh khiếp hãi hùng. Nhưng sứ thần bảo họ:

“Anh em đừng sợ. Này tôi báo cho anh em một tin mừng trọng đại, cũng là tin mừng cho toàn dân: Hôm nay, một Đấng Cứu Độ đã sinh ra cho anh em trong thành vua Đa-vít, Người là Đấng Ki-tô Đức Chúa. Anh em cứ dấu này mà nhận ra Người: anh em sẽ gặp thấy một trẻ sơ sinh bọc tã, nằm trong máng cỏ.”

Bỗng có muôn vàn thiên binh hợp với sứ thần cất tiếng ngợi khen Thiên Chúa rằng:

“Vinh danh Thiên Chúa trên trời, bình an dưới thế cho loài người Chúa thương.”

Đó là Lời Chúa.

 

BÀI ĐỌC 1 Is 52:7-10

Bài trích sách ngôn sứ I-sai-a.

Đẹp thay trên đồi núi bước chân người loan báo tin mừng, công bố bình an, người loan tin hạnh phúc,công bố ơn cứu độ và nói với Xi-on rằng: “Thiên Chúa ngươi là Vua hiển trị.” Kìa nghe chăng quân canh gác của ngươi cùng cất tiếng reo hò vang dậy; họ sẽ được thấy tận mắt Đức Chúa đang trở về Xi-on. Hỡi Giê-ru-sa-lem điêu tàn hoang phế, hãy đồng thanh bật tiếng reo mừng, vì Đức Chúa an ủi dân Người, và cứu chuộc Giê-ru-sa-lem. Trước mặt muôn dân, Đức Chúa đã vung cánh tay thần thánh của Người: ơn cứu độ của Thiên Chúa chúng ta, người bốn bể rồi ra nhìn thấy.

Đó là Lời Chúa.

BÀI ĐỌC 2 Hr 1:1-6

Bài trích thư gửi tín hữu Híp-ri.

Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử.

Thiên Chúa đã nhờ Người mà dựng nên vũ trụ, đã đặt Người làm Ðấng thừa hưởng muôn vật muôn loài. Người là phản ánh vẻ huy hoàng, là hình ảnh trung thực của bản thể Thiên Chúa. Người là Ðấng dùng lời quyền năng của mình mà duy trì vạn vật. Sau khi đã tẩy trừ tội lỗi, Người lên ngự bên hữu Ðấng Cao Cả trên trời. Danh hiệu Người được thừa hưởng, cao cả hơn danh hiệu các thiên thần bao nhiêu, thì Người lại trổi hơn họ bấy nhiêu. Thật vậy, có bao giờ Thiên Chúa đã phán cùng vị thiên thần nào: “Con là Con của Cha, ngày hôm nay Cha đã sinh ra Con”, hoặc là: “Ta sẽ là Cha của Người, và chính Người sẽ là Con Ta.” Còn khi đưa Trưởng Tử vào thế giới loài người, Thiên Chúa lại nói: “Mọi thiên thần của Thiên Chúa, phải thờ lạy Người.”

Đó là Lời Chúa.

TUNG HÔ TIN MỪNG Lc 1:38

Alleluia. Alleluia. Ngày thánh đã bừng lên chiếu rọi chúng ta, muôn dân hỡi, đến mà thờ lạy Chúa. Vì hôm nay, ánh huy hoàng rực rỡ toả xuống khắp cõi trần. Alleluia.

TIN MỪNG Ga 1:1-18

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Gio-an.

Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời.

Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa.

Lúc khởi đầu, Người vẫn hướng về Thiên Chúa.

Nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành, và không có Người, thì chẳng có gì được tạo thành.

Điều đã được tạo thành ở nơi Người là sự sống, và sự sống là ánh sáng cho nhân loại.

Ánh sáng chiếu soi trong bóng tối, và bóng tối đã không diệt được ánh sáng.

Có một người được Thiên Chúa sai đến, tên là Gio-an.

Ông đến để làm chứng, và làm chứng về ánh sáng, để mọi người nhờ ông mà tin.

Ông không phải là ánh sáng, nhưng ông đến để làm chứng về ánh sáng.

Ngôi Lời là ánh sáng thật, ánh sáng đến thế gian và chiếu soi mọi người.

Người ở giữa thế gian, và thế gian đã nhờ Người mà có, nhưng lại không nhận biết Người.

Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận.

Còn những ai đón nhận, tức là những ai tin vào danh Người, thì Người cho họ quyền trở nên con Thiên Chúa.

Họ được sinh ra, không phải do khí huyết, cũng chẳng do ước muốn của nhục thể, hoặc do ước muốn của người đàn ông, nhưng do bởi Thiên Chúa.

Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta.

Chúng tôi đã được nhìn thấy vinh quang của Người, vinh quang mà Chúa Cha ban cho Người, là Con Một đầy tràn ân sủng và sự thật.

Ông Gio-an làm chứng về Người, ông tuyên bố:

“Đây là Đấng mà tôi đã nói: Người đến sau tôi, nhưng trổi hơn tôi, vì có trước tôi.”

Từ nguồn sung mãn của Người, tất cả chúng ta đã lãnh nhận hết ơn này đến ơn khác.

Quả thế, Lề Luật đã được Thiên Chúa ban qua ông Mô-sê, còn ân sủng và sự thật, thì nhờ Đức Giê-su Ki-tô mà có.

Thiên Chúa, chưa bao giờ có ai thấy cả; nhưng Con Một vốn là Thiên Chúa và là Đấng hằng ở nơi cung lòng Chúa Cha, chính Người đã tỏ cho chúng ta biết.

Đó là Lời Chúa.

 

Victoria Cardiel, trong bản tin của CNA ngày 24 tháng 12 năm 2025 cho hay: Đức Giáo Hoàng Leo XIV sẽ cử hành lễ Giáng Sinh đầu tiên tại Vatican bằng cách khôi phục truyền thống dâng Thánh Lễ Giáng Sinh vào ngày 25 tháng 12 tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, điều mà chưa có vị Giáo Hoàng nào thực hiện kể từ năm 1994.

Các hoạt động mừng Giáng Sinh — được đánh dấu bằng việc đóng Cửa Thánh — sẽ bắt đầu vào tối ngày 24 tháng 12, khi Đức Giáo Hoàng cử hành Thánh Lễ Đêm Giáng Sinh lúc 10 giờ tối giờ địa phương tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.

Lịch trình này là một sự thay đổi so với những năm gần đây, khi trong thời kỳ đại dịch COVID-19, Thánh Lễ Canh thức Giáng Sinh đã được chuyển sang 7 giờ tối. Trước năm 2009, Thánh lễ Giáng sinh được cử hành vào nửa đêm, cho đến khi Đức Benedict XVI quyết định dời sang thời gian sớm hơn.

Truyền thống Thánh lễ Giáng sinh được khôi phục

Vào ngày 25 tháng 12 lúc 10 giờ sáng, Đức Giáo Hoàng Leo XIV cũng sẽ cử hành Thánh lễ Giáng sinh tại Vương cung thánh đường Vatican, một phong tục đã không được thực hiện kể từ thời Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Sau đó, vào buổi trưa, ngài sẽ ban phước lành truyền thống “urbi et orbi” (“cho thành phố và thế giới”) từ ban công trung tâm.

Vào ngày 31 tháng 12, Đức Giáo Hoàng sẽ chủ trì lúc 5 giờ chiều tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô với kinh chiều và bài thánh ca Te Deum để tạ ơn cho năm sắp kết thúc. Vào ngày 1 tháng 1 năm 2026, lễ trọng kính Đức Mẹ Maria, Mẹ Thiên Chúa, và Ngày Hòa bình Thế giới lần thứ 59, ngài sẽ cử hành Thánh lễ lúc 10 giờ sáng.

Thông điệp cho Ngày Hòa bình Thế giới này, có tựa đề “Bình an ở cùng tất cả: Hướng tới một nền hòa bình không vũ trang và giải trừ vũ khí”, đề xuất một tầm nhìn bác bỏ nỗi sợ hãi, đe dọa, bạo lực và vũ khí, và ủng hộ một nền hòa bình có khả năng tạo ra lòng tin, sự đồng cảm và hy vọng.

Một trong những khoảnh khắc quan trọng nhất của mùa Giáng sinh sẽ diễn ra vào ngày 6 tháng 1, lễ trọng kính Chúa Hiển Linh. Lúc 9 giờ 30 sáng, Đức Giáo Hoàng Leo XIV sẽ đóng Cửa Thánh của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và cử hành Thánh lễ bế mạc Năm ThánhThường lệ năm 2025. Trong những ngày trước đó, Cửa Thánh của các vương cung thánh đường khác của Đức Giáo Hoàng — Đức Bà Cả, Thánh Gioan Lateran và Thánh Phaolô Ngoại thành — cũng đã được đóng lại. Đây sẽ là lần thứ hai trong lịch sử một năm thánh được kết thúc bởi một vị Giáo hoàng khác với vị Giáo hoàng đã khai mạc, như đã xảy ra vào năm 1700, khi Đức Giáo Hoàng Innocent XII khai mạc năm thánh và Đức Giáo Hoàng Clement XI kết thúc nó.

Các buổi cử hành Lễ Giáng sinh sẽ kết thúc về mặt phụng vụ vào ngày 11 tháng 1, Lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa. Vào ngày đó, Đức Giáo Hoàng sẽ cử hành Thánh lễ và làm phép rửa tội cho một số trẻ em là con của các nhân viên Vatican tại Nhà nguyện Sistine lúc 9:30 sáng, theo truyền thống do Thánh Gioan Phaolô II thiết lập.

Một cảnh Giáng sinh ủng hộ sự sống

Tinh thần Giáng sinh đã hiện hữu rõ rệt tại Vatican sau lễ thắp sáng cây thông Noel vào ngày 15 tháng 12 và lễ khánh thành cảnh Chúa Giáng sinh tại Quảng trường Thánh Phêrô, các sự kiện do Sơ Raffaella Petrini, Chủ tịch Chính quyền Thành phố Vatican, chủ trì. Cùng ngày hôm đó, Đức Giáo Hoàng Leo đã tiếp kiến những người quyên tặng cây thông và các cảnh Chúa Giáng sinh cũng được dựng lên trong Hội trường Tiếp kiến Phaolô VI.

Cảnh Chúa Giáng Sinh trong không gian đó, được gọi là “Nacimiento Gaudium” (“Sự ra đời mang lại niềm vui”) từ Costa Rica, đã thu hút sự chú ý đặc biệt. Cho đến ngày 25 tháng 12, nó mô tả Đức Mẹ Maria đang mang thai, tượng trưng cho sự mong đợi và hy vọng.

Các hình tượng được đặt trên 28,000 dải ruy băng trắng mang tên hoặc biệt danh của những đứa trẻ được cứu khỏi nạn phá thai, trong khi ở máng cỏ, 420 dải ruy băng vàng hiển thị những thông điệp từ những trẻ em bị bệnh đang nằm viện.

Nghỉ ngơi tại Castel Gandolfo

Sau lễ Giáng sinh, Đức Giáo Hoàng dự kiến sẽ đến Castel Gandolfo vào ngày 26 tháng 12 để nghỉ ngơi vài ngày, tuy nhiên, ngài vẫn sẽ chủ trì các sự kiện phụng vụ chính hoặc gặp gỡ các tín hữu vào các ngày lễ lớn.

Ngoài ra, vào ngày 7-8 tháng 1, ngài sẽ tập hợp tất cả các Hồng Y trên thế giới tại Rome cho phiên họp thường kỳ đầu tiên kể từ cuộc bầu cử Giáo hoàng.

 

Daniel Esparza, trong bản tin của Aleteia ngày 24/12/2025, cho hay: Đức Giáo Hoàng Leo XIV khuyến khích tất cả những người thiện chí “hãy tôn trọng, ít nhất là trong ngày lễ Giáng Sinh, một ngày hòa bình. Hy vọng rằng họ sẽ lắng nghe.”

Phát biểu với các nhà báo vào ngày 23 tháng 12 năm 2025 tại Castel Gandolfo, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn trong dịp Giáng Sinh, thúc giục ít nhất 24 giờ hòa bình trong các cuộc xung đột hoàn cầu tiếp tục gây thương vong nặng nề cho dân thường.

Trả lời các câu hỏi về tình hình quốc tế, Đức Giáo Hoàng nói rằng “một trong những điều khiến tôi rất buồn những ngày này là việc Nga dường như đã bác bỏ yêu cầu ngừng bắn trong dịp Giáng Sinh.”

Đức Giáo Hoàng Leo XIV nhấn mạnh rằng lời kêu gọi của ngài không chỉ giới hạn ở các chính phủ hay các nhà lãnh đạo quân sự. Ngài hướng đến “tất cả những người thiện chí”, yêu cầu họ ủng hộ và gây áp lực để tạm ngừng chiến đấu vào ngày Giáng Sinh.

“Dù chỉ là 24 giờ,” ngài nói, “một ngày hòa bình trên toàn thế giới cũng đủ.”

Lời kêu gọi này vang vọng truyền thống lâu đời của Vatican về việc kêu gọi ngừng bắn trong dịp Giáng sinh, mặc dù những đề xuất như vậy hiếm khi được chấp thuận chính thức. Yêu cầu năm nay được đưa ra trong bối cảnh các cuộc chiến ở Đông Âu, châu Phi và Trung Đông vẫn chưa được giải quyết, với các tổ chức nhân đạo cảnh báo về tình hình ngày càng xấu đi đối với thường dân trong những tháng mùa đông.

Những nhận xét của Đức Giáo Hoàng được củng cố bởi những diễn biến ở Thánh Địa, nơi các cộng đồng Kitô giáo đang chuẩn bị cho lễ Giáng sinh trong bối cảnh bất ổn.

Những ngày gần đây, ĐHY Pierbattista Pizzaballa đã đến thăm giáo xứ địa phương, thể hiện sự ủng hộ rõ ràng từ giới lãnh đạo Giáo hội. Theo một linh mục giáo xứ được liên hệ ngay trước khi cuộc họp báo của Đức Giáo Hoàng diễn ra, các cộng đồng đang cố gắng tổ chức lễ Giáng sinh bất chấp những lo ngại về an ninh và nguồn lực hạn chế.

Đức Giáo Hoàng đã tránh đưa ra những chỉ thị chính trị trực tiếp nhưng đã nói rõ về những vấn đề đạo đức. Chiến tranh, cuối cùng, gây thiệt hại cho tất cả những người tham gia, để lại những hậu quả lâu dài hơn bất cứ mục tiêu quân sự ngắn hạn nào. Lễ Giáng Sinh, tập trung vào sự ra đời của Chúa Kitô, làm nổi bật hơn nữa những tổn thất đó bằng cách đối diện với sự tương phản giữa thông điệp của mùa lễ và thực tế trên thực địa.

Khi kết thúc cuộc trao đổi, Đức Giáo Hoàng Leo XIV khuyến khích tất cả những người thiện chí “hãy tôn trọng, ít nhất là trong lễ mừng sinh nhật của Đấng Cứu Thế, một ngày hòa bình. Hy vọng rằng họ sẽ lắng nghe.”

Mặc dù không có bước đột phá nào được công bố ngay lập tức, lời kêu gọi của Vatican một lần nữa đặt lễ Giáng Sinh như một thời điểm để kiểm tra xem liệu sự kiềm chế, dù hạn chế đến đâu, vẫn còn khả hữu hay không.

 

Chiều 24 Tháng 12
Nguyễn Trung Tây

Ông từ người Papua New Guinea đón cha xứ mới người Việt Nam trước cổng nhà xứ. Dáng người ông từ khoảng chừng 30, khuôn mặt PNG nâu nâu đậm nét đăm chiêu, ánh mắt ẩn hiện nét hồi tưởng. Khi nhìn thấy cha xứ mới đang kiên nhẫn đứng đợi dưới mái hiên nhà xứ, nụ cười xuất hiện trên môi ông từ để lộ hàm răng trắng đều thường thấy nơi người bản xứ. Nhưng nụ cười ấy vụt tắt khi ông mở cửa, mời cha xứ lên xe. Ông từ nhanh chóng quay về lại trạng thái khô khốc khi chiếc xe cũ lăn bánh nhọc nhằn trên con đường đá sỏi gập ghềnh. Sau vài câu trao đổi xã giao ngắn gọn, ông từ lại chìm vào trạng thái im lặng. Thời gian trôi qua, năm phút rồi mà vẫn không ai nói thêm một lời nào. Cuối cùng cha xứ lên tiếng,

— Tại sao cha xứ cũ lại rời nhiệm sở vậy hả ông từ?

Câu hỏi làm ông từ bất ngờ. Như được dịp thoát khỏi trạng thái trầm mặc, ông nói ngay,

— Thưa cha, Đức Tổng Giám Mục quyết định cho ngài nghỉ một thời gian.

Cha xứ lờ mờ đoán còn điều gì đó chưa được nói ra,

— Tôi mới về nhà xứ sáng nay thôi. Tôi không hiểu có chuyện gì xảy ra ở giáo xứ vậy?

— Ủa, Đức Tổng không nói cho cha biết chuyện gì hay sao?

— Chuyện gì vậy?

— Thưa cha, ba người chết bất ngờ trong cùng một ngày ngay sau khi xe ủi đất húc sập cánh cửa nhà thờ. Ông lái xe ủi đất chết tại chỗ. Sau đó tới ông Trung úy cảnh sát, cuối cùng là ông chánh trương.

Cha xứ như tỉnh ngủ, mở to mắt, cảm giác bất an len lỏi trong tim, người ông gờn gợn nổi gai ốc,

— Không, tôi không biết gì cả. Tôi chỉ nghe Đức Tổng Giám Mục nói giáo xứ có vấn đề. Tôi có hỏi, nhưng ngài dặn tôi lên văn phòng tòa Tổng gặp ngài, nói chuyện riêng.

Ông từ nhìn cha xứ, ánh mắt nghi hoặc. Cha xứ giải thích,

— Nhưng tôi muốn về nhà xứ sớm hơn để chuẩn bị lễ Giáng Sinh.

Xe dừng lại trước cửa nhà thờ của một ngôi thánh đường đơn sơ, mái lợp tranh, dựng trên bốn cột gỗ mộc mạc, nền đất trống trải, chu vi nhà thờ dài khoảng tám thước, ngang sáu thước. Cha xứ nhìn quanh, ngạc nhiên khi thấy nhà thờ không có dấu hiệu gì của mùa Giáng Sinh, mặc dù hôm nay đã là 24 tháng 12. Ngay trước nhà thờ, bên kia đường, ông nhận ra một hàng rào mái tôn chạy dài che kín nguyên một khu đất rộng. Ông từ chỉ tay theo theo hướng nhìn của cha xứ,

— Đó là nhà thờ cũ, thưa cha. Còn nhà thờ này được dựng mới đây mà thôi.

— Tại sao lại rào kín khu vực nhà thờ cũ như vậy?

— Thưa cha, khu đất này nguyên thủy là của ông chánh trương. Ông ấy không chỉ sở hữu miếng đất này mà còn cả hàng chục mẫu đất xung quanh trồng càfe. Trước đây, ông đồng ý với Đức Tổng Giám Mục để xây nhà thờ trên đất của ông. Ngôi thánh đường có ba tháp vòm, rộng lớn. Phần còn lại thì đổ xi măng, biến thành sân giáo đường. Giáo dân tham dự lễ sáng chiều rất đông. Cha xứ tiên khởi chiều chiều còn ra sân chơi bóng với thanh niên, vui lắm!
Ông từ bỗng dưng trở nên đăm chiêu,

— Nhưng sau khi cha xứ tiên khởi hết nhiệm kỳ, Đức Tổng chuyển ngài sang xứ khác. Giọng ông bỗng nhiên chùng xuống,

— Cha xứ thứ hai còn trẻ, bằng khoảng chừng tuổi con mà thôi, nhưng tính tình thì thôi ăn nói bạt mạng. Cha lại còn hay hút thuốc, uống bia, và ăn trầu luôn miệng. Khuôn viên nhà thờ bởi thế toàn là tàn thuốc và bã trầu. Cũng không ai hiểu tại sao cha xứ mới hay lên trang mạng xã hội chỉ trích các đấng bậc và giáo dân. Bởi thế, nhiều người không ưa, nhất là ông chánh trương.

Ông cha xứ ngắt lời,

— Sao lại có ông chánh trương xuất hiện ở đây vậy?

Ông từ ngập ngừng,

— Thưa cha, thì cũng bởi ông chánh hay ghé vào sòng bài dưới phố. Bởi thế có lần ngày lễ Chúa Nhật, cha xứ đang giảng về vụ cờ bạc trên cung thánh. Bữa đó có hơi men, ông chánh bất ngờ đứng dậy, phản đối, “Còn cha thì sao? Hút thuốc lá, uống bia rượu, ăn trầu đỏ hoét cả miệng!” Cha xứ giận quá, lớn tiếng trên cung thánh, “Đuổi thằng chánh ra khỏi nhà thờ ngay cho tôi!”

Mường tượng trong đầu hoạt cảnh cha xứ và ông chánh trương ngày hôm đó, cha xứ không nén nổi thắc mắc,

— Rồi ông chánh phản ứng ra sao?

— Thoạt tiên, ông ấy ngồi xuống. Nhưng sau cùng ông ấy cũng đứng dậy, đi thẳng ra ngoài. Sau đó ông bỏ, không đi lễ nữa. Khoảng mấy tháng sau, ông viết thư lên Tòa Tổng, đòi lại miếng đất. Đức Tổng thương lượng với ông chánh sẽ hoàn lại một số tiền tương xứng với giá thị trường. Nhưng ông chánh không chịu. Đức Tổng phải đích thân xuống nói chuyện với ông chánh và cả ông cha xứ nữa. Ngài đề nghị ông cha xứ xin lỗi ông chánh. Nhưng cha xứ từ chối. Trước mặt Đức Tổng và cha xứ, ông chánh đưa ra tờ giấy chủ quyền miếng đất. Ông nói với Đức Tổng hoặc là ông cha xứ phải xin lỗi ông chánh trong thánh lễ Chúa Nhật trước mặt mọi người. Hoặc là Đức Tổng phải trả lại miếng đất cho ông. Đức Tổng nhìn ông cha xứ chờ đợi. Nhưng ông cha xứ vẫn không nói một lời. Sau khoảng 5’ đợi chờ, ông chánh chào Đức Tổng Giám Mục, yên lặng bỏ đi thẳng một mạch!

Ông từ tiếp tục,

— Thưa cha, khoảng một tháng sau, sáng hôm đó, thánh lễ Chúa Nhật vừa tan, ông chánh xuất hiện trên khuôn viên nhà thờ. Theo sau là xe cảnh sát, do ông Trung úy đồn trưởng lái, rồi là xe ủi đất. Ngay trước mặt ông cha xứ, ông cảnh sát đọc án lệnh của tòa, nhà thờ phải giải tỏa, hoàn trả lại miếng đất cho chủ nhân. Án lệnh vừa đọc xong, trước mặt ông cha xứ và bao nhiêu giáo dân, xe ủi đất đề máy, đẩy thẳng tới húc sập cánh cửa gỗ nhà thờ.

Ông từ cúi mặt xuống đất,

— Thật là bất ngờ, cửa nhà thờ vừa sập xuống, bụi cát bốc lên, chưa kịp tan, người ta thấy ông lái xe ủi đất từ từ gục xuống, mặt đập thẳng vào tay lái!
Ông cha xứ trợn mắt,

— Có thiệt vậy hay sao?

— Vâng! Ông lái xe ủi bị đột quỵ, gục ngã ngay trên ghế. Xe cảnh sát bật đèn sáng vội vàng mang vào bệnh viện cấp cứu. Nhưng bác sĩ trực nói tim ông ấy đã ngừng đập.

Ông từ tiếp tục,

— Tối hôm đó, ông chánh trương kêu nhức đầu, vô phòng ngủ sớm. Sáng hôm sau, không thấy ông chánh ăn sáng, người nhà mở cửa bước vào phòng, chỉ để thấy ông chánh nằm chết trên giường từ bao giờ.

— Còn ông Trung úy cảnh sát?

— Thưa cha, sau khi chở tài xế xe ủi đất vô bệnh viện, ông Trung úy lái xe về nhà. Không biết lỗi tại ai, xe cảnh sát đâm thẳng vào xe tải chở gỗ. Ông cảnh sát văng ra từ cửa sổ buồng lái, nằm gục mặt bên vệ đường.

Ông từ như muốn kết thúc câu chuyện,

— Mấy ngày sau, hàng rào tôn được dựng lên, che kín khuôn viên thánh đường. Riêng xe ủi đất vẫn còn nằm đó, ngay bên khung cửa nhà thờ bị húc sập.
— Sao Tòa Tổng không cho người xây lại khung cửa nhà thờ?

— Thưa cha, từ khi sự cố xảy ra, giáo dân không còn ai dám bước vào khuôn viên thánh đường nữa.

Ông từ nhỏ giọng,

— Có mấy bà đi lễ 5 giờ sáng, họ nói họ thấy ông lái xe ủi đất xuất hiện trên sân nhà thờ. Ông ấy vẫn lái xe ủi đẩy tới, húc sập cửa gỗ nhà thờ, rồi biến mất!

Ngước nhìn ông cha xứ, ông từ nói,

— Riêng ông cha xứ, từ buổi sáng Chúa Nhật ngày hôm đó, ông mất ngủ, phải uống thuốc ngủ liên tục. Tòa Tổng, chẳng đặng đừng, phải gửi ngài đi dưỡng bệnh vô thời hạn. Mới tháng trước, chúng con nhận được Tòa Tổng báo sẽ có cha xứ người Việt Nam về thay thế.

Ông cha xứ hít một hơi thật sâu. Lòng ông bỗng nặng trĩu. Mường tượng tới giây phút ông tài xế lái xe ủi đất đột quỵ chết ngay tại khung cửa nhà thờ, ông Trung úy cảnh sát, ông chánh trương cùng chết trong một ngày, tự nhiên người ông nổi gai ốc. Nhìn qua hàng rào tôn, cha xứ ớn lạnh, tưởng tượng cảnh xe ủi đất húc sập cửa nhà thờ sáng Chúa Nhật ngày hôm đó! Ông thở dài, ông biết ông sẽ phải đối đầu nhiều chướng ngại, ở một vùng đất nặng nề quá khứ vẫn chưa tới hồi kết.

Ông từ cất tiếng nói,

— Thưa cha, cha cho con mấy phút để xưng tội được không?

Cha xứ nhìn đồng hồ, hơn 6 giờ chiều rồi, ông cảm thấy đói bụng, ông nghĩ tới một tô mì Hảo Hảo nóng, ông một thoáng lưỡng lự. Nhưng nhìn nhà thờ mái tranh đơn sơ và khuôn mặt thành khẩn của ông từ, cha xứ cuối cùng gật đầu. Ông từ liền quỳ xuống ngay trên nền đất, tay làm dấu,

— Thưa cha, một năm rồi con không xưng tội.

Người thanh niên tuổi 30 ngừng lại, giọng bỗng nghẹn ngào,

— Thưa cha, con là con của ông chánh trương! Bố con hồi đó đánh bạc nợ bạc triệu. Sòng bài xiết nợ, đòi mua miếng đất nhà thờ bởi vị trí thuận tiện. Túng quẫn quá, bố con làm liều.

Những giọt nước mắt bỗng dưng rớt xuống nền đất cát nở tung những cánh hoa,

— Con quyết định rồi, con sẽ làm giấy tờ ký tặng miếng đất cho Tòa Tổng. Con nhờ cha trình lên Đức Tổng Giám Mục chuyện này khi gặp ngài.

Người thanh niên tuổi 30 ngước mắt lên nhìn ông cha xứ, khuôn mặt vẫn còn đang lăn dài những hạt nước mắt,

— Hôm nay, đúng một năm ngày bố con mất. Con xin cha làm lễ giỗ cầu nguyện cho linh hồn bố con.

Nắng chiều xích đạo vẫn chói chang đốt nâu nâu thịt da. Nắng chiếu nghiêng nghiêng xuyên qua mái tranh ngôi thánh đường, dừng lại trên mái tóc đen xoăn ốc bản xứ. Nắng tô sáng những đóa hoa nước mắt nở tung trên nền đất nhà thờ mái tranh. Nắng tô đậm mầu tím hòa giải dây stô-loa linh mục ngồi tòa. Nắng cung kính trên một khoảng đất thánh thiêng nghi thức hòa giải giữa trời và người. Nắng kim cương những hạt nước mắt lăn dài trên hai gò má thanh niên. Thoang thoảng đan xen tia nắng trời giọng trầm nho nhỏ của vị ngồi tòa, “Bố con làm lỗi chứ không phải con.” Nắng yên lặng nhìn linh mục đại diện Trời cao lắng nghe lời kinh hòa giải của người con ông chánh trương.

Nhìn cha xứ cẩn thận lấy ra áo lễ, chén thánh, sách lễ, người thanh niên ngạc nhiên,

— Ủa cha, cha làm gì vậy?

— Anh vừa xin tôi làm lễ cầu nguyện cho linh hồn bố anh. Bây giờ không làm thì bao giờ mới làm đây?

Người thanh niên rạng rỡ nụ cười trên khuôn mặt một thời khô khốc,

— Cha, nhưng cha chưa cho con việc đền tội.

— À, đúng rồi! Việc đền tội đó hả? Thứ nhất, anh lần hạt 10 kinh Mân Côi. Việc đền tội thứ hai, ông từ gọi giáo dân sáng mai tới đây dọn dẹp nhà thờ, dựng hang đá cho giáo xứ. Sáng mai, 25, nhà thờ mình sẽ tổ chức lễ Giáng Sinh.

Ông từ gật đầu, nhưng thật nhanh, hỏi ngay,

— Dạ, vâng! À, thưa cha, sau thánh lễ mình có mở tiệc hay không?

Cha xứ người Việt ngần ngại,

— Giáo dân mình có đủ sức chung vốn mở tiệc mumu pig[1] hay không?

Ông từ Papua New Guinea nói ngay,

— Ồ, được mà cha. Ở đây ai cũng có đất trồng càfe hết, tới mấy mẫu lận. Họ dư sức mà. Chưa kể, con xin phép góp ý, cha mục vụ ở PNG hai năm rồi, cha biết mà, tiệc Giáng Sinh mà không có mumu pig thì đâu phải là tiệc. Riêng con, con xin góp vào tiệc 5 con heo.

Cha xứ mới cười,

— Tới 5 con heo lận?

— Vâng, 5 con!

Ông từ ngần ngừ,

— Cha, cha cho con thưa với cha một chuyện.

— Chuyện gì vậy?

— Có người giáo dân làm việc cho sòng bài trên phố nói cho con biết, sòng bài cho tiền mấy bà đi lễ sáng sớm ngày hôm đó. Riêng bố con, ông ấy bịnh tim lâu rồi.

Chỉ mấy phút sau, thánh lễ giỗ một năm cho ông chánh trương bắt đầu. Ông từ, giáo dân duy nhất tham dự thánh lễ vừa hát, vừa giúp lễ, vừa đọc sách Thánh, vừa rung chuông.

Buổi chiều 24 tháng 12 thánh thiêng của ngôi nhà thờ nền đất mái tranh đang chầm chậm trôi qua.